Wakacje z architekturą

Rowerem przez perły architektury w Świętokrzyskiem. Oto Rowerowy Szlak Architektury - sprawdź trasy i w drogę!

2024-07-19 9:54

Oto dwie trasy wśród malowniczych terenów woj. świętokrzyskiego i ważnych architektonicznych punktów na mapie tamtejszych miast i wsi - opracował je Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki na podstawie archi-przewodnika "Ruch Tektoniczny" Kacpra Kępińskiego. Obie trasy (64- i 46-kilometrowa) zajmą od 4 do 6 godzin, a w połączeniu ze zwiedzaniem budynków - nawet cały weekend.

Spis treści

  1. Trasa wśród kamieni - Rowerowy Szlak Architektury
  2. Wszyscy jesteśmy spod Kielc - Rowerowy Szlak Architektury
Anna Cymer: architektura lat 90. była kiczowata, ale nasza

Trasy rowerowe przygotowane przez Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki sprawdzą się na lato i nie tylko. W otoczeniu pięknych okoliczności przyrody pozwalają zobaczyć lub zwiedzić najważniejsze realizacje województwa świętokrzyskiego - od architektury powojennej po współczesną.

Oprócz tras świętokrzyskich związanych z przewodnikiem (i wystawą) "Ruch Tektoniczny", w przyszłości powstaną kolejne trasy - w przygotowaniu jest obecnie trasa rowerowa towarzysząca wystawie "Retrowersje. O postmodernistycznej odbudowie Elbląga".

Trasa wśród kamieni - Rowerowy Szlak Architektury

Trasa o umiarkowanym stopniu trudności bez przystanków na zwiedzanie zajmie między 3 a 4 godziny.

  • Długość: 46 km,
  • Przewyższenia: 502 m.

Na trasie znajduje się 10 przystanków.

Wzgórze Zamkowe w Kielcach

Tu, w budynku dawnego więzienia, mieszczą się tu Instytut Dizajnu oraz Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej. Zabytkowe obiekty Wzgórza uzupełnia charakterystyczna betonowa ściana. Zwiedzenie obu muzeów zajmie ok. 1-2 godzin.

Hala widowiskowo-sportowa w Kielcach

Powstała w latach 60. i dziś nieco odbiega od stanu pierwotnego. Oglądając ją, warto pamiętać, że dawniej jej boczną ścianę zdobił wielki neon, a wysunięte przeszklenie było większe. Identyczna hala znajduje się we Włocławku.

Kielecka Fabryka Pomp Białogon

Ileż tu było neonów, ile szyldów! KFP składającą się z biurowca i hali zaprojektował Wojciech Buliński - każdy Krakus kojarzy jego ikoniczny powojenny budynek w mieście, Biprocemwap niedaleko Jubilata (w stolicy Małopolski projektów jego autorstwa jest znacznie więcej). Fabryka Pomp działała w tym miejscu już w połowie XIX wieku.

Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej Uniwersytetu Warszawskiego

Pracownia WXCA zaprojektowała w wyeksploatowanym kamieniołomie kompleks badawczy mieszczący się w pięciu pawilonach wyłożonych łupanym wapieniem. Po horyzont - Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy.

Biobank Świętokrzyski

Kiedyś była to "Tysiąclatka". Dziś - budynek o niezwykle ważnej funkcji. Prowadzone tu badania służą wczesnemu diagnozowaniu i badaniu chorób. Bryła dawnej szkoły wciąż jest widoczna - warto ją odszukać.

Centrum Nauki Leonardo da Vinci

Niedaleko Chęcin stoi budynek o charakterystycznej fasadzie nawiązującej do warstw geologicznych tych terenów. Centrum edukacyjne zostało zaprojektowane przez pracownię EM4 Brataniec. Warto wdrapać się na szczyt budynku.

Pływalnia Perła w Nowinach

Czym byłaby architektoniczna trasa bez postmodernistycznej realizacji? Jest tu klinkier, jest różowo-błękitna "baszta", z której można zjechać krętą zjeżdżalnią. Kolorowo jest również w środku. Autorem projektu jest Marek Pakuła.

Zespół administracyjno-socjalny Zakładów Trzuskawica

Budynek Wojciecha Bulińskiego powstał w latach 70. jest wyjątkowy. Dlaczego? Charakterystyczne "żyletki" spotykane zwykle na biurowcach w wielkich miastach jako ozdoby budynków, tutaj są elementem konstrukcyjnym.

Kościół Chrystusa Króla

Architekt kultowego krakowskiego Hotelu Cracovia i Kina Kijów w latach 60. zaprojektował swój pierwszy obiekt sakralny. Wcale nie w Krakowie, a w Kielcach. Kościół Chrystusa Króla warto też zobaczyć w środku - są tu ceramiczne kompozycje Heleny i Romana Husarskich oraz droga krzyżowa Marii Ledkiewicz. 

Amfiteatr Kadzielnia

Opuszczony kamieniołom, rezerwat przyrody, jaskinie - w tym pięknym otoczeniu wzniesiono w 1971 roku projekt Józefa Żaka. Wtedy był to jeden z największych amfiteatrów w Polsce. W 2010 roku ukończono jego modernizację.

  • Trasę pobierzecie ze strony NIAiU - TUTAJ.
Rowerowy Szlak Architektury - zdjęcia budynków na trasie

i

Autor: materiały NIAiU Kościół Chrystusa Króla

Wszyscy jesteśmy spod Kielc - Rowerowy Szlak Architektury

Trasa zaczyna się w kamieniołomie Zachełmie pod Kielcami - to ważne, bo to właśnie stąd pochodzą najstarsze odnalezione tropy zwierząt lądowych sprzed 395 milinów lat. Te zwierzęta to tetrapody. Kojarzycie mema o "jaszczurze" pioniersko wychodzącym z wody na ląd, przez którego dziś musimy siedzieć w pracy od 8 do 16? To tetrapod. Z wody wyszedł właśnie tutaj. I to wszystko przez niego.

Trasa Wszyscy jesteśmy z Kielc poprowadzi w większości przez utwardzone lub asfaltowe drogi. Bez przystanków pokonanie jej zajmie od 5 do 6 godzin, a na trasie znajdują się obiekty architektury powojennej.

  • Długość: 64 km,
  • Przewyższenia: 498 m.

Na trasie znajduje się 12 przystanków.

Kościół św. Rozalii i św. Marcina w Zagnańsku

W latach 50. według projektu Józefa Jamroza rozbudowano kościół z XVII wieku. Architekt miał już duże doświadczenie w odbudowie zabytków zniszczonych w czasie wojny, odnowiony obiekt bardzo dobrze wpisał się więc w historyczną tkankę oraz otoczenie. Warto wejść do środka.

Kościół św. Andrzeja Boboli w Kostomłotach

To miejsce docenią szczególnie miłośnicy krakowskiego Hotelu Cracovia. Jego architekt, Witold Cęckiewicz wraz z Janiną Zgrzebnicką zaprojektował w Kostomłotach kościół w latach 70. Budynek nawiązuje do tradycyjnej zabudowy w regionie. 

Targi Kielce

Realizacja pochodząca z 2010 roku ma kształt spłaszczonego walca. Dynamiczną, surową forma przełamano czerwonymi akcentami.

Chemar

Budynek powstał w latach 60. jako Zakłady Budowy Przewodów i Armatury. Fani architektury industrialnej docenią świetliki hal, łukowe dachy oraz betonowe żyletki na fasadach budynków.

Prezydium Wojewódzkiej Rady Nadzorczej (ob. Świętokrzyski Urząd Wojewódzki)

Obecny Urząd Wojewódzki w Kielcach to jeden z architektonicznych punktów obowiązkowych w mieście. Efektowny - głównie przez swój czerwony paraboliczny daszek - a do tego świetnie zaprojektowany, nawet pomimo kilku zmian w rytmie żyletkowej fasady wprowadzonych podczas modernizacji. Projektowali go Stanisław Kawiorski i Tadeusz Steiner. Układ urbanistyczny to natomiast dzieło Zbigniewa Ihnatowicza. 

Żółty wieżowiec

Biurowiec wyłożony żółtymi płytami powstał na przełomie lat 80. i 90. i składa się z trzech wysokich prostopadłościanów. Na parterze wciąż zachowały się okładziny z logotypem Gromady. 

Oddział ZUS Kielce

Budynek powstał w latach 70. a następnie w latach 90. został zmodernizowany. To wtedy zyskał swój obecny, nieco belgradzki wygląd - nieco zbliżający się już do budowanych później postmodernistycznych "pałaców ZUS-u". Nowe szaty ZUS-u projektowała pracownia APRO.

Kampus Politechniki Świętokrzyskiej

Budowa ruszyła w latach 60. Choć kompleks o charakterystycznym układzie budynków nieco się już zmienił, wciąż jest wart uwagi. Nieopodal Tadeusz Steiner zaprojektował osiedle domów akademickich. Z czasem pojawiły się też realizacje nowsze. 

Bocianek

Na wzgórzu, na północy Kielc w czasach PRL-u stanęło osiedle Bocianek wzniesione na szczytnych ideach. Miało gwarantować przestrzeń do wypoczynku i bezkolizyjną komunikację. 

Centrum Biznesu Exbudu (o. Kieleckie Centrum Biznesu)Ośrodek Wypoczynkowy Budowlanych (o. Hotel Ameliówka)

Wieżowiec Exbudu nazwano Budową Roku 1990. Pościnana na rogach, szklana bryła zapowiadała architekturę przemiany. Wiele dzieje się w środku - foyer wyłożono ciemnymi lustrami, a dalej, w restauracji pełnej bujnej zieleni i stylizowanych na antyczne rzeźby miały latać kiedyś papugi. Na ostatnim piętrze wieżowca, z widokiem na miasto, znajdował się natomiast gabinet prezesa - dziś sala na wynajem.

  • Trasę pobierzecie ze strony NIAiU - TUTAJ.
Źródło: NIAiU
QUIZ: Rozpoznasz te budynki z PRL-u?
Pytanie 1 z 10
Kto raz widział ten czerwony daszek, zapamięta go na zawsze. Co to za budynek?
Kielce. Przewodnik po architekturze socmodernistycznej - zdjęcia