Sluishuis: samowystarczalny blok na wodzie, który redefiniuje mieszkalnictwo w Niderlandach

Spis treści

1. Blok na wodzie: Bjarke Ingels Group/Barcode Architects 
2. Widok jak z pokładu zacumowanego żaglowca
3. Blok na wodzie. Jest samowystarczalny
4. Czy to ostatni ikoniczny budynek w Niderlandach?

Artykuł ukazał się w drukowanym wydaniu Architektury-murator w 2023 roku.

IJburg to archipelag siedmiu sztucznych wysp na jeziorze IJmeer, w najbardziej na wschód wysuniętej części Amsterdamu. Na wyspach o łącznej powierzchni ponad 400 ha powstaje nowa dzielnica pływających domów według masterplanu Palmboom & Van den Bout (1996), w której zaplanowano 18 tys. mieszkań dla 45 tys. mieszkańców, a także 12 tys. miejsc pracy.

Blok na wodzie: Bjarke Ingels Group/Barcode Architects 

Jedną z ostatnich realizacji na przedmieściach Amsterdamu nad jeziorem IJ jest oddany do użytku w 2022 roku Sluishuis – nowy ikoniczny budynek autorstwa pracowni Bjarke Ingels Group oraz Barcode Architects. Znajdujący się dosłownie nad wodą obiekt o wysokości 50 m i powierzchni 46 500 m² poza 442 apartamentami przewidzianymi dla różnych grup wiekowych i o różnym stopniu zamożności mieści także restaurację, szkółkę żeglarską oraz centrum sportów wodnych. Dodatkową atrakcją dla całego sąsiedztwa jest dziedziniec Sluishuis oraz jego zielone tarasy. W pobliżu znajduje się molo z promenadą, do której przycumowane są 34 barki-apartamenty.

Nordøstamager School z pracowni Christensen & Co Architects

Widok jak z pokładu zacumowanego żaglowca

Bryła nowego budynku mieszkalnego wychodzi z tradycyjnej „studni”, przekoszonej w celu maksymalizacji wykorzystania światła dziennego. Zabieg ten dodatkowo stworzył dynamiczną formę, która brawurowo pochyla się nad wodą, a jednocześnie kształtuję bramę do świata sportów wodnych i rekreacji. Odwiedzający mogą obcować z naturą, przechodząc z dziedzińca na przystań z pomostami lub cieszyć się urokami zatoki z nieco większej odległości po wspięciu się na szczyt budynku publicznie dostępną ścieżką prowadzącą przez kaskadowe tarasy. Unikalny widok zarezerwowany jest dla odwiedzających dwa dwupoziomowe apartamenty znajdujące się na końcu wspornika – można z nich obserwować wodę przez podłogę za sprawą zlokalizowanych okien w pochylonej fasadzie.

Sluishuis z każdej perspektywy wygląda inaczej. Od strony dziedzińca oraz zatoki wyróżnia się nowoczesną połyskującą elewacją z paneli aluminiowych, w której odbija się woda. Od nadbrzeża natomiast koresponduje z drewnianą promenadą za sprawą naturalnej elewacji z desek, którymi wykończono ściany przylegające do tarasów, nadając im dodatkowo bardziej przytulny charakter. Od tej strony obiekt przyciąga także za sprawą nasadzeń na dziedzińcu oraz tarasach. Zieleń nie tylko tworzy przyjazną dla sąsiedztwa przestrzeń, lecz także została zaprojektowana z myślą o magazynowaniu wody opadowej.

Blok na wodzie. Jest samowystarczalny

Budynek może dodatkowo poszczycić się zerowym zapotrzebowaniem na energię za sprawą specjalnej, pływającej platformy, na której zlokalizowano panele fotowoltaiczne o łącznej powierzchni 2200 m². Pokrywają one w całości zasilanie pomp ciepła, wentylacji oraz oświetlenia LED. Wymagane ciepło w najzimniejszych okresach zapewnione jest przez przyłącze do sieci ciepłowniczej, przez zdecydowaną większość roku budynek jednak sam wytwarza ciepło dla mieszkańców, a nawet (za sprawą pływającej instalacji fotowoltaicznej) produkuje nadwyżki energii.

Zarobki architektów w Danii

Apartamentowiec wykorzystuje zarówno pasywne, jak i aktywne metody obniżenia zapotrzebowania na energię – jego przegrody charakteryzują się wysoką izolacyjnością, do czego przyczyniają się trójszybowe okna. Dodatkowo zastosowano odzysk ciepła z wentylacji mechanicznej oraz system magazynowania ciepła i chłodu w ziemi. Kolejnym ukłonem w stronę poszanowania środowiska jest zastosowany w budynku systemu odzysku tzw. szarej wody, co przyczynia się do ograniczenia jej zużycia. Skomplikowany technicznie projekt (obiekt budowany na wodzie i oparty na palach o głębokości do 60 m), który obejmuje konstrukcję wspornikową (50 m) i dwukondygnacyjny garaż podziemny poniżej poziomu wody, udało się zrealizować dzięki firmom BESIX Group i VORM.

Czy to ostatni ikoniczny budynek w Niderlandach?

Patrząc jednak na obiekt z perspektywy jego całego cyklu życia, nie sposób nie zwrócić uwagi na emisje gazów cieplarnianych związane z produkcją potrzebnych do jego wzniesienia ton stali oraz betonu. Do zrealizowania tej nietypowej bryły konieczne były wyjątkowo masywne fundamenty z grubą płytą stanowiącą przeciwwagę dla wysuniętego ponad wodę wspornika. Także wykonanie samego spektakularnego nadwieszenia wymagało zastosowania większej ilości stali zbrojeniowej w ścianach-tarczach niż w tradycyjnych budynkach mieszkalnych. Biorąc pod uwagę wprowadzane w Niderlandach ograniczenia śladu węglowego w przypadku nowo projektowanych budynków, Sluishuis może zamykać w tym kraju poczet ikonicznych budynków, dla których formy jedynym ograniczeniem była wyobraźnia architekta.

W projekcie oprócz wykorzystania zrównoważonych rozwiązań istotne jest wzmacnianie więzi społecznych. Pomagają w tym publiczny dziedziniec, plac zabaw czy ścieżka pomiędzy kaskadowymi tarasami