Bunkier Sztuki w Krakowie po remoncie. Zobacz, jak zmieniło się wnętrze brutalistycznej galerii

Spis treści

1. Bunkier Sztuki. Brutalistyczna ikona z lat 60.
2. Remont Bunkra Sztuki. Zmodyfikowany projekt KWK Promes
3. Kultowa kawiarnia w Bunkrze Sztuki powraca
4. Bunkier Sztuki. Kiedy otwarcie?
5. Forma Przestrzenna - replika rzeźby Jadwigi Maziarskiej w hallu Bunkra Sztuki

Bunkier Sztuki. Brutalistyczna ikona z lat 60.

Budynek galerii projektowała Krystyna Tołłoczko-Różyska, autorka m.in. obiektów kampusu UMCS w Lublinie; charakterystyczna betonowa fasada z odciśniętymi drewnianymi szalunkami to koncepcja rzeźbiarzy Stefana Borzęckiego i Antoniego Hajdeckiego - ich rzeźby plenerowe można oglądać m.in. w Tychach i Krakowie. Miejski Pawilon Wystawowy otwarto 11 września 1965 roku.

Przestrzeń wystawiennicza zajmuje tu ok. 1000 m². Do tej pory zorganizowano na niej ponad 980 wystaw prac m.in. Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Marty Deskur, Edwarda Dwurnika, Tony'ego Craigga, Henry'ego Moore'a i wielu innych. Przez lata prezentowano tu m.in. wystawę World Press Photo.

Zobacz także: Bunkier Sztuki. Historia jednego pawilonu - rozmowa z Pauliną Hyłą

Od 1994 roku Bunkier Sztuki jest osobną galerią miejską (wcześniej należał do sieci BWA). Swoją nazwę zyskał dopiero rok później, a inspiracją stała się nazwa, która już wcześniej nieoficjalnie funkcjonowała wśród krakowian. Przez lata działała tu kultowa kawiarnia umieszczona w niezbyt estetycznym "pawilonie" między budynkiem a Plantami - kontrowersyjny wygląd miał wpływ na jej późniejsze zamknięcie ku powszechnemu niezadowoleniu mieszkańców. Bunkier Sztuki zamknięto na czas remontu w 2021 roku, a instytucja przeniosła się do piwnic Pałacu Potockich.

Remont Bunkra Sztuki. Zmodyfikowany projekt KWK Promes

Autorem zwycięskiej koncepcji na odnowiony budynek Bunkra był Robert Konieczny (KWK Promes). Z czasem trzeba w niej jednak było wprowadzić zmiany - historyczna tkanka pierwszej obwodnicy Krakowa wpłynęła nie tylko na koszt remontu, ale i na zaplanowaną powierzchnię wystawienniczą.

Zrezygnowano z rozbudowy o cztery podziemne kondygnacje, które pierwotnie przewidywała koncepcja konkursowa. Ich realizacja byłaby dużym wyzwaniem technologicznym i finansowym ze względu na lokalizację budynku – prowadzenie prac w obrębie dawnych murów obronnych i fosy — wyjaśnia Paulina Zarzycka, specjalistka ds. promocji Bunkra Sztuki. — Określony w przetargu koszt modernizacji zwiększył się z kwoty 20 890 000 zł do kwoty 21 418 952 zł w związku z koniecznością wykonania dodatkowych podbić fundamentów, z powodu ujawnionych przez archeologa znacznie większych i głębszych gruntów piaszczystych, które mogły skutkować obniżeniem lub zawaleniem się ścian.

Bunkier jest wpisany do rejestru zabytków, a więc nie było mowy o drastycznych zmianach w bryle - przestrzeń wystawiennicza nie uległa zmianie, zachowane zostały specyficzne betonowe stropy i układ pomieszczeń. Historyczna drobnerówka zmieniła kolor. Obiekt wyposażono w udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami. Ostatecznie prace zakładały przede wszystkim poprawienie wentylacji, oświetlenia i estetyki wnętrz oraz fasady; ważne było stworzenie bardziej sprzyjających warunków dla pracowników galerii.

Kultowa kawiarnia w Bunkrze Sztuki powraca

Wciąż trwają prace nad nowym pawilonem kawiarni, który zostanie udostępniony jeszcze w tym roku. Oddalony nieco od bryły budynku ma w mniejszym stopniu przesłaniać Bunkier, a przy okazji nie budzić wątpliwości natury estetycznej. Drugie pomieszczenie kawiarni zaplanowano wewnątrz budynku. Poprowadzą je właściciele Bunkier Cafe.

Kawiarnia będzie się mieścić na parterze budynku z zapleczem na poziomie -1. Powróci także pawilon. To będzie szklana konstrukcja ustawiona przed budynkiem, tak samo jak poprzednia altana. Kawiarnia na parterze będzie funkcjonowała już od otwarcia Bunkra Sztuki, natomiast pawilon powstanie trochę później, ale jeszcze w tym roku.

Bunkier Sztuki. Kiedy otwarcie?

Bunkier otworzy swoje podwoje 29 lutego 2024 roku. Otwarcie zainauguruje wystawa Daj mi wszystko, na której pokazany zostanie dar Andrzeja i Teresy Starmachów dla krakowskich muzeów - MOCAK-u i MuFo. Wśród eksponatów znajdą się dzieła m.in. Magdaleny Abakanowicz, Jerzego Nowosielskiego, Tadeusza Kantora i Tomasza Ciecierskiego. Będzie je można oglądać do 1 września tego roku.

W tym roku planujemy m.in. wystawy indywidualne Justyny Smoleń czy Marty Antoniak. Teraz budynek pozwala na pokazywanie wielu wystaw jednocześnie, przy większych wystawach indywidualnych będziemy więc pokazywać mniejsze, odnoszące się m.in. do historii Bunkra Sztuki czy świata kultury Krakowa — mówi Paulina Zarzycka.

Forma Przestrzenna - replika rzeźby Jadwigi Maziarskiej w hallu Bunkra Sztuki

Na surowym betonie klatki schodowej w hallu głównym umieszczono replikę rzeźby Forma przestrzenna Jadwigi Maziarskiej. Oryginał powstał z woskowanego kartonu, natomiast kamienna replika z trawertynu Rosso Persiano (czerwony), kwarcytu Azul Macaubas (niebieski), mylonitu (zielony), marmuru Giallo Siena (żółty) i marmuru Vigaria (różowy).

Zobacz także: Łódzki Manhattan - beton i ambicje. Tak powstawały najwyższe bloki z PRL-u w mieście