| Nazwa obiektu | Zespół szkolno-przedszkolny nr 21 |
| Adres obiektu | Wrocław, ul. Kłodzka 40 |
| Autorzy | DGM Architekci, architekci Adam Derlatka, Tadeusz Derlatka, Agnieszka Gozdek, Joanna Migut, Paweł Migut |
| Architektura wnętrz | DGM Architekci |
| Architektura krajobrazu | Evergreen Monika Ziemiańska |
| Konstrukcja | Proinkobud Maciej Krauzowicz |
| Generalny wykonawca | Skanska |
| Inwestor | Gmina Wrocław |
| Powierzchnia terenu | 21490.0 m² |
| Powierzchnia zabudowy | 4454.0 m² |
| Powierzchnia użytkowa | 8038.0 m² |
| Powierzchnia całkowita | 9984.0 m² |
| Kubatura | 43381.0 m³ |
| Projekt | 2014 |
| Data realizacji (początek) | 2016 |
| Data realizacji (koniec) | 2017 |
| Koszt inwestycji | ok. 32 000 000 PLN |
Zespół przy ul. Kłodzkiej to trzecia publiczna placówka edukacyjna we Wrocławiu oddana do użytku w bieżącym roku szkolnym. Podobnie jak w przypadku V LO im. Jakuba Jasińskiego (proj. Maćków Pracownia Projektowa, „A-m” 12/2017) oraz zespołu szkolno-przedszkolnego na Stabłowicach (proj. VROA i ch+ architekci, „A-m” 01/2018) za budowę obiektu odpowiadał Zarząd Inwestycji Miejskich. Wszystkie realizacje są też efektem rozpisanych przez władze miasta konkursów. Nowy kompleks przy ul. Kłodzkiej, przeznaczony docelowo dla 750 uczniów i 200 dzieci przedszkolnych, powstał według projektu krakowskiej pracowni DGM Architekci. Położony jest wzdłuż linii kolejowej, domykającej od południa heterogeniczną zabudowę osiedla Gaj, w którym bloki z wielkiej płyty sąsiadują z nowo budowanymi zespołami mieszkalnymi i domami jednorodzinnymi.
Trzykondygnacyjną bryłę szkoły podstawowej wzniesiono na planie litery U, od strony południowej zamkniętej jednak parterowym pawilonem przedszkolnym, którego sale mają bezpośrednie wyjścia na tereny zielone. Od wschodu zlokalizowany jest dwukondygnacyjny blok sportowy, scalony z pozostałą częścią niewielkim łącznikiem. W ten sposób może on działać niezależnie, również po godzinach funkcjonowania placówki. Budynek szkoły wykończono panelami włókno-cementowymi w dwóch odcieniach szarości, czytelnie odcinając ciemny parter od jasnych kondygnacji powyżej. Przeszklenia wzbogacono dodatkowo żyletkami z płyt HPL w drewnopodobnej okleinie (tym samym materiałem obłożono również blok gimnastyczny i pawilon przedszkola).
Główne wejście do budynku usytuowano od północy. Prowadzi ono do rozległej przestrzeni holu, która wizualnie łączy wszystkie trzy kondygnacje szkolne i komunikuje je za pomocą efektownej, otwartej klatki schodowej. Z tego trzonu uczniowie dostają się też do bocznych skrzydeł, gdzie rozplanowano sale lekcyjne. Korytarze szkolne tylko we wschodniej części budynku są doświetlone bezpośrednio; te w zachodniej, dwa razy szersze i mające bardziej rekreacyjny charakter, dostęp naturalnego światła mają zapewniony przez przylegające do nich sale (na kondygnacji trzeciej dodatkowo jeszcze przez świetliki). Wzdłuż ciągów komunikacyjnych przewidziano również niewielkie nisze, które mogą służyć uczniom do spotkań w większym gronie.
Część przedszkolna została odseparowana od szkoły, tak że dzieci nie mają kontaktu z pozostałymi użytkownikami budynku. Oprócz standardowych sal dla podopiecznych w różnym wieku, znalazła się tu również stołówka, szatnie, niewielka przestrzeń administracyjna, a także 120-metrowa sala wielofunkcyjna. Wnętrza całego zespołu utrzymano w stonowanej kolorystyce, dominują odcienie bieli i jasne drewno. Gdzieniegdzie pojawiają się mocne akcenty kolorystyczne: czerwień, żółć, zieleń, a także tapety z graficznym rysunkiem brzóz.
W centrum kompleksu powstało niewielkie patio, wspólne dla wszystkich grup wiekowych oraz pracowników. Ten wewnętrzny plac charakteryzuje swobodny, meandrujący układ nasadzeń, głównie traw i niewysokich drzew. Warto dodać, że przynależne do placówki przestrzenie rekreacyjne i sportowe, zlokalizowane na południu założenia, wpisują się w ideę planowanego przez władze miasta tzw. PARKowego Gaju, czyli trzyhektarowego, uporządkowanego terenu zieleni, ograniczonego od wschodu ul. Srebrnogórską, a na zachodzie ciągnącego się aż do ul. Kukuczki. Wrocław ma szczęście do niebanalnych budynków szkolnych, by wymienić tylko podstawówkę przy ul. Kołłątaja projektu Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak (1959) czy szkołę przy ul. Górnickiego autorstwa Zenona Prętczyńskiego, w której klasy lekcyjne mają okna po dwóch stronach (1957). Choć obie budowane były w czasach obowiązywania normatywów, znacznie ograniczających inwencję architekta, wydaje się, że dziś o podobną jakość przestrzeni coraz trudniej. Tym bardziej cieszy, że większość nowych wrocławskich placówek powstaje ostatnio według konkursowych projektów cenionych pracowni.
Założenia autorskie
Budynek zaprojektowano na obrzeżach dzielnicy Gaj, na działce wpisującej się w planowany ciąg zieleni wzdłuż linii kolejowej. Naszym głównym założeniem było wkomponowanie go w pasmo zieleni oraz uzupełnienie zabudowy osiedla. Środek ciężkości całej kompozycji architektonicznej stanowi wewnętrzny dziedziniec, częściowo otwarty na tereny sportowe. Pełni on rolę przestrzeni integrującej obie części – szkolną i przedszkolną. Z kolei tereny sportowe oraz place zabaw otwierają się na wspomnianą zieleń publiczną, która w niedalekiej przyszłości będzie zagospodarowana jako rekreacyjna. Dla części szkolnej przyjęto układ zabudowy w kształcie litery U, co pozwala na łatwy dostęp do wszystkich pomieszczeń dydaktycznych. Główne wejście zaprojektowano od strony północnej. Strefa holu poprzez otwarcia we fragmentach stropów łączy się wizualnie ze strefą rekreacyjną na pierwszym i drugim piętrze oraz na dziedzińcu. Przestrzeń ogólnodostępna znajdująca się w sąsiedztwie otwartej klatki schodowej stanowi trzon funkcjonalny części szkolnej. Zapewniono z niej bezpośredni dostęp do biblioteki, pokoju nauczycielskiego, pracowni informatycznych oraz sal lekcyjnych w bocznych skrzydłach. Główne wejście do przedszkola zaplanowano od strony zachodniej. Prowadzi ono do strefy wejściowej z zespołem szatniowym, jadalnią i dostępem do sali wielofunkcyjnej. Ciąg sal zajęciowych zaprojektowano od strony południowej. We wschodnim skrzydle wyodrębniono część sportową, połączoną ze skrzydłem szkolnym niewielkim łącznikiem na poziomie parteru i pierwszego piętra. Na parterze została zlokalizowana część szatniowa i zaplecze sanitarne, natomiast na piętrze niewielka antresola hali sportowej i dwie sale do gimnastyki. O charakterze fasady obiektu w dużej mierze decydują panele z płyt HPL. Duże przeszklenia sal lekcyjnych odsłaniają widoki m.in. na dziedziniec i szkolne boiska, co sprawia, że przestrzeń do nauki może być inspirująca.
DGM ARCHITEKCI
