Spis treści
- Zniszczona mozaika z Hotelu Forum. Stłuczone szkło i graffiti
- Bożena Kostuch: „Była to jedna z najbardziej efektownych realizacji w skali całego miasta”
- Hotel Forum budowano 10 lat. Od początku nie miał szczęścia
Zniszczona mozaika z Hotelu Forum. Stłuczone szkło i graffiti
Na ostatnim piętrze Hotelu Forum w Krakowie, w byłej kawiarni Panorama, otwiera się właśnie nowy klub - Panorama Forum. Dla wszystkich, którzy myśleli, że można tę okazję wykorzystać, by wreszcie zobaczyć szklaną mozaikę z dmuchanego szkła, która przez 20 lat tkwiła tam w pomieszczeniu zamkniętym na cztery spusty – niestety, mam złe wieści. Mozaiki już tam nie ma – została zniszczona. Tę informację już jakiś czas temu potwierdziło mi parę niezależnych źródeł.
Zobacz także: Krakowska architektura z czasów PRL. 10 miejsc, które warto odwiedzić w Krakowie
Według informacji, które udało mi się zdobyć, mozaiki nie było na miejscu już pod koniec 2023 lub na początku 2024 roku. Nie wiadomo ani kto ją zniszczył, ani kiedy dokładnie – nieoficjalnie podawana wersja wydarzeń mówi o wandalach i włamaniu. Zdarzenie miało miejsce prawdopodobnie jeszcze przed wynajęciem przestrzeni nowym najemcom. Na ich stanowisko wciąż czekamy.
Szklana kompozycja została stłuczona co do ostatniej banieczki, a ogołoconą ścianę zamalowano w całości wielkim różowym napisem „FUN”.
Mozaika w idealnym stanie zdobiła ścianę dawnej Panoramy od 1987 roku – przeżyła imprezy, wesela i studniówki; nietknięta trwała jeszcze przez 20 lat po zamknięciu hotelu w 2002 roku.
Na materiałach udostępnionych przez influencerów zaproszonych na soft opening Panoramy Forum widać, że w miejscu mozaiki znajduje się obecnie podświetlona gablota z cygarami.
Właściciele Panoramy Forum odnieśli się do sprawy zniszczonej mozaiki (aktualizacja)
Dwa dni po naszej publikacji nt. zniszczonej mozaiki Panorama Forum skontaktowała się z Gazetą Krakowską, mimo że od dwóch miesięcy byliśmy umówieni na publikację stanowiska firmy. Przedstawiciele lokalu przestali odbierać od nas telefony. Cytowaną wypowiedź Macieja Feherpatakyego, współwłaściciela Panoramy Forum oraz nowe ustalenia w sprawie można przeczytać w naszym kolejnym artykule na ten temat: Zniszczona mozaika z Hotelu Forum może zostać odtworzona. Właściciele lokalu: „koszty na razie przekraczają nasz budżet”. Feherpataky ujawnił m.in., że resztki mozaiki znajdowano w trakcie remontu w ciągach kanalizacyjnych i wentylacyjnych Panoramy.
Dzięki zgłaszającym się do mnie kolejnym osobom i spływającym wciąż nowym poszlakom i dowodom, udało się również ustalić, że mozaika została zniszczona między rokiem 2020 a marcem 2022, a zatem znacznie wcześniej niż na to wskazywały pierwotne ustalenia.
Wciąż zbieram kolejne informacje.
Bożena Kostuch: „Była to jedna z najbardziej efektownych realizacji w skali całego miasta”
O zniszczoną mozaikę w Hotelu Forum zapytałam Bożenę Kostuch, specjalistkę od ceramiki XIX i XX wieku i kustoszkę w Muzeum Narodowym w Krakowie, autorkę książki Kolor i blask. Ceramika architektoniczna oraz mozaiki w Krakowie i Małopolsce po 1945 roku.
Otwarcie hotelu "Forum" po wielu latach budowy było ważnym wydarzeniem dla Krakowa - miasto po ponad 20 latach od wzniesienia "Cracovii" otrzymywało kolejny nowoczesny obiekt hotelowy. W budynku nie było wielu "akcentów plastycznych", jednak zespołowi złożonemu z Krystyny Strachockiej-Zgud, Agnieszki Zgud-Sobol i Janusza Ziembińskiego udało się zrealizować kompozycję z metalu w klubie nocnym, dwustronną płaskorzeźbę drewnianą w sali restauracyjnej oraz mozaikę szklaną do kawiarni "Panorama" położonej na najwyższej kondygnacji hotelu. Elementy tworzące to niezwykle dekoracyjne dzieło zostały wykonane w Krakowskiej Hucie Szkła przy ul. Lipowej, z którą Krystyna Strachocka-Zgud współpracowała kilkanaście lat wcześniej podczas pracy nad podobną mozaiką dla rządowego ośrodka "Polana Zgorzelisko". Składała się ona z niezliczonej liczby szklanych baniek różnej wielkości, kształtów i kolorów, które zostały osadzone na ścianie przed wejściem do kawiarni i tworzyły pełną dynamiki kompozycję. W mojej ocenie była to jedna z najbardziej efektownych realizacji w skali całego miasta.
Nie wiadomo, co stało się z pozostałymi dziełami zespołu. Możliwe, że mozaika była ostatnią zachowaną dekoracją ich autorstwa w Hotelu. Bożena Kostuch oceniła również szanse na odtworzenie mozaiki.
Zniszczenie mozaiki przez wandali jest więc wielką stratą dla miejsca, którego mogła być ozdobą i któremu mogła nadać efekt "glamour". Było to zarazem dzieło niezwykle nowoczesne i bez problemu wpisałoby się we współczesną estetykę. Odtworzenie mozaiki chyba nie jest możliwe, choć warto byłoby się zastanowić nad jakąś realizacją nią inspirowaną - artystyczne krakowskie szkło nadal jest tworzone w hucie na Lipowej, a doświadczeni szklarze z pewnością sprostaliby zadaniu.
Szklaną kompozycję Krystyny Stracockiej-Zgud w dawnym ośrodku Polana Zgorzelisko – dzisiejszym Hotelu Tatry – w Małem Cichem niedaleko Zakopanego wciąż można zobaczyć w hotelowym barze wraz z pozostałymi zachowanymi kompozycjami autorstwa m.in. rzeźbiarza Bronisława Chromego. Zdjęcia wnętrz (w tym również mozaiki) umieściliśmy w galerii poniżej:
Hotel Forum budowano 10 lat. Od początku nie miał szczęścia
Hotel Forum to najsłynniejszy brutalistyczny obiekt w Krakowie. Projektował go Janusz Ingarden z zespołem – z Bronisławem Drabczyńskim oraz Marianną i Piotrem Miłkowskimi. Konstrukcję projektował Józef Mielecki. Wnętrzami zajęli się Wojciech Kocurek i Bogdan Wells. Artystyczne kompozycje stworzył zespół Krystyny Strachockiej-Zgud, Janusza Ziembińskiego i Agnieszki Zgud-Sobol.
Miejsce budowy najnowocześniejszego hotelu w Polsce wyznaczono na terenie stadionu klubu sportowego „Garbarnia”, byłego mistrza Polski z lat 20. Drewnianą trybunę w 1973 roku wysadzono dynamitem, a klub otrzymał później inne tereny w ramach rekompensaty – już bez widoku na Wawel i Skałkę.
W 1975 roku rozpoczęto budowę z założeniem, że hotel – wtedy jeszcze o nazwie "Kongresowy" – zacznie działalność trzy lata później. W 1978 roku, z lekkim opóźnieniem, potężny hotel stał już w stanie surowym, a na rok 79. planowano wykończenie wnętrz. Piętrzące się problemy sprawiły jednak, że Hotel (wciąż jeszcze wykańczany) otwarto dopiero 10 lat później, 14 maja 1988 roku. Całkiem gotowy był we wrześniu.
Hotel Forum wyposażony był w parking podziemny, a z 8 kondygnacji 5 wypełniono pokojami dla gości i apartamentami (w tym Romeo i Julia z okrągłym łóżkiem). Na trzech kondygnacjach usługowych umieszczono m.in. sale konferencyjne i bankietowe oraz kawiarnie – Jadwiga i Panorama na ostatnim piętrze. Były tu także drink-bary, restauracje, basen (późniejszy skatepark) czy sauna. Wszystkie pomieszczenia były klimatyzowane, a do wnętrza hotelu prowadziły nowoczesne drzwi na fotokomórki.
Jeden z barów, znajdujący się w piwnicach „Crazy Dragon” a później „89” to na dzień dzisiejszy jedyne pomieszczenie w Hotelu Forum z oryginalnym, zachowanym wnętrzem – ściany wciąż są obite czerwoną wykładziną, nad stolikami wiszą potężne okrągłe stalowe lampy. W podobnej stylistyce wykonano bar. Środek sali nadal wieńczą czerwone charakterystyczne lampy.
Czterogwiazdkowy Hotel Forum w 2001 roku z Orbisu stał się Sofitelem – ale tylko na dwa lata. Hotel zamknięto w listopadzie 2002 roku, argumentując słabym stanem fundamentów rzekomo podmywanych przez Wisłę (nie potwierdziła tego kontrola z 2007 roku). W Krakowie od lat funkcjonuje miejska legenda, wedle której w fundamentach Forum mają mieszkać szczury wyżerające konstrukcję od środka.
Obecnie budynek jest własnością spółki Wawel-Imos. Prze lata elewacja Forum od strony Wisły i Wawelu służyła za niesławny Największy Billboard w Polsce. Sam hotel zaczął odżywać w 2013 roku za sprawą Forum Przestrzenie – w dawnych, oryginalnych pomieszczeniach z wciąż zachowanymi elementami wystroju organizowano festiwale, działała klubokawiarnia. Do kolejnych pomieszczeń wprowadzali się kolejni najemcy, a oryginalne wyposażenie sukcesywnie znikało z wnętrz. Dziś w działających tu lokalach można znaleźć pojedyncze lampy. W 2024 r. FP niespodziewanie zakończyło działalność w hotelu. Panorama Forum w dawnej kawiarni na ostatnim piętrze ma się otworzyć 23 sierpnia 2024 roku.
Ostatni mozaikowy element na terenie Hotelu Forum to dziś czerwone ceramiczne kosteczki ułożone wewnątrz jednej z "nóg" Hotelu.
