Spis treści
- Jak dobrze oświetlać ulice?
- Oszczędności i poprawa bezpieczeństwa oraz samopoczucia a lata zaniedbań
- Różne sposoby oszczędzania na oświetleniu i przesadne oświetlanie
- Rządowy program "Rozświetlamy Polskę"
- Świetlne masterplany
Jak dobrze oświetlać ulice?
Temat światła w mieście jest skomplikowany. Wszyscy chcielibyśmy, żeby nasze ulice były jasne, a przez to bezpieczne, ale też mamy coraz większą świadomość, że zbyt intensywne światło może zaburzać rytm żywych istot. Jak więc mądrze rozświetlać nasze miasta? O tym właśnie Artur Celiński rozmawiał z Michałem Macewiczem, Dyrektorem Sprzedaży do spraw opraw ulicznych i drogowych w Lena Lighting.
Zobacz też:
Oszczędności i poprawa bezpieczeństwa oraz samopoczucia a lata zaniedbań
W Polsce, jak w soczewce, widzimy te wszystkie przywary, problemy czy wyzwania dotyczące obsługi nowoczesnego, dobrego światła dla przestrzeni miejskiej. To efekt wieloletnich zaniedbań. Polskie samorządy muszą sobie z nimi radzić, bo stawka jest wysoka. Z jednej strony mówimy tutaj o wielomilionowych czy nawet miliardowych oszczędnościach wynikających z możliwości zmniejszenia zużycia energii elektrycznej. Z drugiej strony to poprawa bezpieczeństwa, czy też ostatecznie wzrost jakości polskich miast - tego, jak one są oświetlone, jak są atrakcyjne zarówno dla mieszkańców, jak i dla turystów. Mówimy tutaj również o dobrostanie zwierząt, i roślin. Także stawka jest wysoka"
- przekonuje Macewicz. Na czym polega polski problem? Nasz rozmówca wymienia tu kilka sytuacji, zwracając uwagę, że mówimy tu zarówno o przesyceniu światłem, jak i jego deficytem:
Różne sposoby oszczędzania na oświetleniu i przesadne oświetlanie
W wielu miastach, w związku z koniecznością oszczędzania pieniędzy podatników, po prostu
- wyłącza się obwody,
- wyłącza się fazy,
- wyłącza się co drugą, co trzecią lampę.
W innych, pewnie troszeczkę z braku wiedzy, zaniechań, czy takiego zachłyśnięcia się technologią LED-ową, z kolei prześwietliliśmy nasze miasta. Bardzo często 5-10 lat temu, kiedy technologia jeszcze nie była tak zaawansowana jak dzisiaj, skupialiśmy się na drodze i na tym, żeby spełnić normy. Jeżeli udało się oświetlić jeszcze pas jakiegoś pobocza czy chodnik, to super - ale miasta zaczęły znikać. W erze sodowej mieliśmy inne problemy, ale dziś nowoczesne LED-y dają możliwość dowolnego ukierunkowania światła. Pytanie dotyczy tego, gdzie chcemy, żeby ono nam świeciło? Jeżeli na drogę, to OK, ale pamiętajmy o tym, że miasto to nie tylko droga - to piękne pierzeje, to założenia urbanistyczne, to wnętrza urbanistyczne, to dominanty, to cały wyrosły w przestrzeni wieków system, który zamieszkują ludzie, turyści, ale również zwierzęta."
Rządowy program "Rozświetlamy Polskę"
Odpowiedzią na ciemną stronę światła miał być rządowy program "Rozświetlamy Polskę". Macewicz zwraca jednak uwagę, że z 2 miliardów złotych potrzebnych na wymianę złego oświetlenia rząd obiecał połowę tej kwoty, a na końcu uda się pewnie wydać maksymalnie 200 mln złotych. Dlaczego tak się stało? Z pewnością nie pomógł kalendarz wyborczy, ale opóźnienia wynikają też z niektórych zapisów regulaminowych. Okazało się na przykład, że program nie przewidział kwestii własności słupów oświetleniowych. Większość z takich słupów nie należy tymczasem do miast, ale do operatorów sieci dystrybucji prądu. Tymczasem samorządy nie mogą wydać pieniędzy na modernizację czegoś, co do nich formalnie nie należy.
Ale pozostaje jeszcze pytanie o jakość. Czy skutecznie wykorzystaliśmy te pieniądze, budując infrastrukturę na lata? Czy przez to, że jednak w samorządach do dziś panuje taki troszeczkę brak wiedzy i kompetencji, to się nie uda? Ja się zresztą nie dziwię, ponieważ często w gminach, zwłaszcza tych miejskich, jedna osoba odpowiada za wodę, za kanalizację, za prąd, za drogi, za inne media i często brakuje czasu, żeby budować swoje kompetencje i przeznaczyć odpowiednią ilość czasu na zbudowanie naprawdę wartościowego postępowania w temacie oświetlenia."
- wyjaśnia Macewicz.
Świetlne masterplany
Zwraca też uwagę, że miasta mają możliwość tworzenia świetlnych masterplanów, czyli dokumentów zawierających szczegółowe wytyczne dotyczące oświetlenia. Znajdziemy w nich pomysł na to, co i jak oświetlić oraz troskę o bezpieczeństwo człowieka połączoną z ochroną innych żywych stworzeń, które mogą ucierpieć przez zbyt dużą ilość światła. W Polsce takie masterplany przygotowały dotychczas tylko Gliwice i Jaworzno. Rządowy program postawił sobie zaś przede wszystkim jeden cel - obniżenie energochłonności oświetlenia poprzez redukcję mocy opraw o minimum 50%. Trudno znaleźć w nim odniesienia do tego, jakiej jakości światło powinno padać na przestrzenie naszych miast (poza wypełnieniem zapisanych w prawie norm). Świetlne masterplany mogłyby wykorzystać cały potencjał dostępnej dzisiaj technologii oświetleniowej. Michał Macewicz twierdzi, że
Jesteśmy na takim etapie rozwoju rynku, w którym podaż troszeczkę prześcignęła popyt. Technologicznie, w oparciu o filozofię human-centric lighting - w której szukamy właśnie poprawy dobrostanu człowieka, ale też zwierząt - możemy sterować temperaturą barwową, możemy sterować natężeniem, ilością tego oświetlenia, które jest kierowane w danej sytuacji. Możemy, uruchamiając całą serię funkcji systemów sterowania, dostosowywać to światło (…) Nie myślimy wystarczająco dużo i szeroko na temat potencjału oświetlenia, które może nam naprawdę dać dużo więcej. (…) Wracając do myśli prześwietlonych dróg, to dziś ilość światła zależy od klasy drogi, którą wyznacza między innymi natężenie ruchu. Jeżeli natężenie ruchu w nocy spada, możemy zgodnie z prawem obniżyć klasę drogi, tym samym wymagania dotyczące oświetlenia. Są rozwiązania, które mierzą natężenie ruchu w trybie rzeczywistym, wyznaczają klasę drogi i dobierają harmonogram świecenia. Są systemy opraw parkowych, które, stosując technologię Tuna Blue White, potrafią zmienić temperaturę barwową w zależności od pory dnia. Zgodnie z cyklem słonecznym możemy podnieść temperaturę barwową wtedy, kiedy mamy większy ruch i obniżyć temperaturę barwową, kiedy już ruch ustaje, chcemy ocieplić miasto i przejść do tej fazy snu."
Więcej o rozświetlaniu polskich miast usłyszysz, odsłuchując pełny odcinek tego wydania Podcastu Miejskiego.
Podcast Miejski. Architektura wychodzi na miasto
"Architektura-murator" wychodzi na miasto! Artur Celiński w swoich rozmowach przygląda się bieżącym i ważnym miejskim kwestiom. Razem z gośćmi nie poddaje się zbyt łatwym uproszczeniom, podważa głosy zachwytu i sprawdza sens wyrazów oburzenia. Podcast jest dostępny we wszystkich najważniejszych serwisach podcastowych - po prostu wyszukaj "Podcast Miejski".
i
