To nie jest kraj dla drewnianych prefabrykatów. Co sprawia, że nie decydujemy się na tę technologię?

Spis treści

1. Prefabrykacja puka do polskiego mieszkalnictwa
2. Habitat 19 w Zabrzu to tylko wyjątek od reguły
3. Biblioteka z drewnianych prefabrykatów na warszawskiej Choszczówce
4. Cuneo: włoski przykład budownictwa hybrydowego
5. Tylko kilka procent realizacji trafia na polski rynek
6. Rok 2025 w Architekturze Murator upłynie pod znakiem prefabrykacji

Prefabrykacja puka do polskiego mieszkalnictwa

W pierwszym artykule cyklu „Prefabrykacja puka do polskiego mieszkalnictwa” przyjrzeliśmy się rzeczywistości budownictwa prefabrykowanego. Skupiliśmy się na realizacji przy ul. Sprzecznej 4, określanej mianem „manifestu polskiej prefabrykacji”, oraz na tym, jak zastosowanie elementów prefabrykowanych wpłynęło na tę inwestycję. W tej części cyklu omówimy  problem prefabrykatów drewnianych i przedstawimy ich sytuację w polskim sektorze budowlanym.

Habitat 19 w Zabrzu to tylko wyjątek od reguły

Kraje skandynawskie, zachodnia Europa, a nawet Chiny już dawno postawiły na nowoczesną prefabrykację, w dużym stopniu wykorzystując zresztą systemy modułowe produkowane w Polsce. Mimo wielu korzyści płynących z zastosowania prefabrykatów, krajowi deweloperzy wciąż unikają pełnych systemów prefabrykowanych, a działy sprzedaży i marketingu uważają, że Polacy nie chcą kupować mieszkań w prefabrykowanych budynkach. Jeszcze większą rzadkością okazują się obiekty budowlane z użyciem prefabrykacji drewnianej.

Na początku tego roku ruszyła co prawda budowa pierwszego drewnianego budynku wielorodzinnego – Habitat 19 w Zabrzu, ale w istocie jest to wyjątek od reguły. Ta zaś jest taka, że względu na przepisy pożarowe ograniczające możliwość stosowania w pełni drewnianych modułów budownictwo drewniane ogranicza się przede wszystkim do małych budynków, najczęściej domów jednorodzinnych. Przy większych prawo wymusza stosowanie materiałów zupełnie niepalnych, czyli np. konstrukcji żelbetowych odgraniczających różne strefy pożarowe.

Biblioteka z drewnianych prefabrykatów na warszawskiej Choszczówce

Właśnie taką metodą, wykorzystującą materiały całkowicie niepalne, wykonana została drewniana biblioteka na warszawskiej Choszczówce („A-m” 10/2024). Jej projektantka, Magdalena Pios z pracowni Ambient, zwraca uwagę, że budynek zrealizowano w technologii prefabrykatu płaskiego (panelowej), czyli na budowę dostarczane były ściany i stropy, a nie jak w technologii modułowej elementy stanowiące całe pomieszczenia. O ile to drugie rozwiązanie pozwala na dostarczenie gotowych, nawet wykończonych modułów pomieszczeń, o tyle w przypadku biblioteki, po montażu prefabrykatów, prace wykończeniowe przeprowadzono na miejscu – tłumaczyła.

Czytaj także: Nowa biblioteka na warszawskiej Białołęce. Powstaje z drewnianych prefabrykatów

Obiekt ten jest też przykładem prefabrykacji hybrydowej – łączącej elementy betonowe (albo żelbetowe) z drewnianymi. W budynku żelbetowe są klatki schodowe i szyb windy. Na miejscu wykonano płytę fundamentową oraz – ze względu na polskie przepisy – ścianę przeciwpożarową, zlokalizowaną przy granicy z sąsiednią działką.

Cuneo: włoski przykład budownictwa hybrydowego

Podobną konstrukcję w trakcie budowy mieliśmy okazję widzieć w Cuneo podczas polsko-włoskich warsztatów Off-site construction, organizowanych przez think-tank LURE oraz turyńską Fondazione per l’architettura. Ten siedmiokondygnacyjny biurowiec wykonywano, łącząc beton, drewno i stal. Proces prefabrykacji obejmował ściany z drewna (CLT i glulam), żelbetowe klatki schodowe oraz stalowe elementy złączne, zapewniając szybki montaż całego budynku.

Czytaj także: Z ziemi włoskiej do Polski. Druga odsłona konferencji "Off-site (...)" odbędzie się w Warszawie

Inwestorem i projektantem konstrukcji jest włoska pracownia dQuadro, której pracownicy byli naszymi przewodnikami. W ich opowieści przebijały się dwa wątki: pierwszy – związany z szybkością budowy (betonowe klatki schodkowe powstały w 7 dni, piętra zostały zmontowane w 30); drugi – dotyczył istoty procesu planowania działań i wysiłku włożonego w projektowanie. Bezproblemowy montaż był możliwy tylko dzięki ścisłej współpracy pomiędzy producentami prefabrykatów, projektantami a ekipą wykonawcy. Na miejscu można było podejrzeć system montażowy prefabrykowanych ścian drewnianych o łącznej powierzchni 1600 m2.

Wyzwanie stanowiło spasowanie poszczególnych elementów i zadbanie o to, aby wielowarstwowe ściany nie utraciły swojej szczelności. Wrażenie wywarły na nas niespotykana czystość i uporządkowany plac budowy.

Tylko kilka procent realizacji trafia na polski rynek

Realizacja z Cuneo nie była oczywiście typowym przykładem włoskiego budownictwa. Również na tym rynku hybrydowa prefabrykacja należy do innowacji, ale skala przedsięwzięcia, a przede wszystkim fakt, że mówimy o siedmiopiętrowym biurowcu, jest z polskiego punktu widzenia czymś wciąż trudnym do wykonania. Być może dlatego Bartosz Wiśniewski, wiceprezes MOD21, firmy budowlanej, która koncentruje się na produkcji i budowie dużych obiektów modułowych z drewna, zwraca uwagę, że dotychczas tylko kilka procent ich realizacji trafia na polski rynek.

Czytaj także: Prefabrykacja w budownictwie. Czy powrót do "wielkiej płyty" ma sens?

Produkty powstają w fabryce pod Toruniem, ale firma działa przede wszystkim na rynku niemieckim. W marcu 2023 roku podpisała umowę wartą 76,8 mln zł na dostarczenie drewnianych modułów na budowę ECO Village – osiedla mieszkaniowego w Buchstraße w Niemczech, ale wykonanie tego projektu – ze względu na problemy finansowe inwestora – jeszcze się nie rozpoczęło.

Inna firma mająca w swojej ofercie moduły mieszkalne – Andrewex Construction – również jest bardziej obecna na rynkach zagranicznych. Coraz częściej jednak słyszymy o polskich realizacjach. W kwietniu 2024 roku oddano do użytkowania budynek filii Poradni Psychologiczno--Pedagogicznej w Chełmży – oddział w Wielkiej Nieszawce, a w listopadzie modułowy budynek szkoły w podbydgoskim Niemczu. Warto zaznaczyć, że są to zwykle małe obiekty, w których przypadku łatwiej o uzyskanie ewentualnych odstępstw. Jak podkreśla Bartosz Wiśniewski:

W Polsce największym zainteresowaniem klientów cieszą się przedszkola, szkoły czy budynki użyteczności publicznej. Wynika to z rosnącego zapotrzebowania na szybkie i ekologiczne rozwiązania, które można realizować w krótkim czasie, szczególnie w odpowiedzi na inwestycje finansowane z funduszy publicznych, takich jak KPO

Rok 2025 w Architekturze Murator upłynie pod znakiem prefabrykacji

Tekst jest drugą częścią cyklu Prefabrykacja puka do polskiego mieszkalnictwa, który stopniowo będzie ukazywał się na naszym portalu. W kolejnych częściach cyklu skupimy się na sytuacji polskich producentów elementów prefabrykowanych oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego prefabrykacja ma tak duże trudności z przekonaniem do siebie inwestorów mieszkaniowych?

Jeśli chcecie poznać odpowiedź już dziś - zajrzycie do nowego wydania papierowego AM. Jeśli wolicie czytać nasze treści w Internecie - zaglądajcie często na naszą stronę.