Przewodnik

Wielka płyta, mozaiki i betonowy grzybek. Socmodernizm w Opolu - co zwiedzić? Przewodnik dla miłośników architektury

2024-05-29 15:57

Turystyka architektoniczna rośnie w siłę, a jej ważną odnogą jest powojenny modernizm. Jakie obiekty z PRL-u warto zobaczyć, będąc w Opolu? Punktów nie brakuje - jest tu potężne nieocieplone osiedle z wielkiej płyty, żelbetowa wiata-grzyb, mozaikowa fontanna czy dzieła Władysława Początka. Gdzie ich szukać?

Spis treści

  1. Poczekalnia na Dworcu Głównym - początek i Początek czyli sgraffito
  2. Ul. Krakowska i Plac Wolności w Opolu. Akwarium, grzybek, mozaika-żyrafa
  3. Socmodernizm i powojenna sztuka polskich miast - zobacz inne przewodniki
Anna Cymer: architektura lat 90. była kiczowata, ale nasza

Poczekalnia na Dworcu Głównym - początek i Początek czyli sgraffito

Jeżeli do Opola wybieracie się pociągiem, pierwszy punkt zwiedzania trafi się tuż po opuszczeniu peronu. Grunt to zahaczyć o wnętrze historycznego dworca. Tam, pod szyldem Poczekalnia znajduje się pomieszczenie ozdobione sgraffitem przez Władysława Początka. Dzieło obejmujące dwie ściany powstało w PRL-u, ale nawiązuje do przeszłości miasta - przedstawia damy w wytwornych sukniach i dorożki. W Opolu znajduje się więcej prac artysty (choć trzeba zaznaczyć, że było ich więcej).

Gdzie jeszcze znaleźć sgraffito Władysława Początka w Opolu:

  • Opolski Urząd Wojewódzki - sgraffito na wprost wejścia głównego;
  • budynek zakładów OFAMA - cztery kompozycje w kiepskim stanie na budynku z ul. Niemodlińskiej;
  • Centrum Przesiadkowe - w budynku niedaleko Opola Głównego, nad kasami, umieszczono odtworzono na podstawie dokumentacji sgraffito, które kiedyś zdobiło wnętrze wyburzonego dworca PKS.

Ul. Krakowska i Plac Wolności w Opolu. Akwarium, grzybek, mozaika-żyrafa

Od dworca odchodzi główny deptak Opola - ul. Krakowska. Idąc w stronę Rynku traficie na kilka mniej lub bardziej rozpoznawalnych ikon powojennego modernizmu:

  • Blok Akwarium (ul. Tadeusza Kościuszki 5) - jego losy opisaliśmy tutaj;
  • Opolska Nike przy Placu Wolności - czyli Pomnik Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego;
  • mozaikowa fontanna w centrum Placu Wolności;
  • brutalistyczna wiata przystankowa kilka kroków dalej - to tzw. Grzybek - stojąc pod fontanną trudno go przeoczyć; 
  • rybna dekoracja ścienna w sklepie Rybex (ul. Krakowska 10);
  • narożna mozaika dawnej kwiaciarni PGR Chróścina (ul. Krakowska 7) - przez niektórych porównywana do żyrafy.

Miłośnikom witraży polecam zaglądnąć do Urzędu Miasta na Rynku. Więcej miejsc wartych odwiedzenia w Opolu wraz z adresami znajduje się w galerii.

Socmodernizm i powojenna sztuka polskich miast - zobacz inne przewodniki

Sprawdź, jak pod Opolem znalazła się kopia słynnego projektu Witolda Lipińskiego:

"Dom-Igloo". Przez lata służył jako obserwatorium astronomiczne