Spis treści
- Pierwsza nowa przeprawa od lat 70.
- Poznań: relacja miasta z rzeką
- Powrót stolicy Wielkopolski nad rzekę
- Odwołania do historii relacji z rzeką w projekcie
- Kameralny i spokojny klimat
- Konstrukcja - szczegóły techniczne
- Podstawowe dane projektu
Pierwsza nowa przeprawa od lat 70.
Realizacja Mostów Berdychowskich w Poznaniu to pierwsza od lat 70. nowa przeprawa w stolicy Wielkopolski. Wcześniej odbywały się tu liczne remonty, przebudowy, a nawet przenosiny obiektów mostowych wzdłuż Warty, jednakże na wytyczenie nowego traktu przez rzekę Poznań czekał do 2018 roku, kiedy miasto we współpracy z SARP-em zorganizowało ogólnopolski konkurs architektoniczny. Był on poprzedzony licznymi dyskusjami – pierwotnym zamysłem władz miasta było przeniesienie zabytkowych przęseł rozebranego wcześniej mostu kolejowego na Starołęce i wtórne wykorzystanie ich jako elementów do budowy nowej przeprawy. Ta koncepcja spotkała się z mocną krytyką ze strony środowiska architektów. Masywna konstrukcja o charakterze kolejowym nie pasowała do centrum miasta, przysłaniała osie widokowe na Ostrów Tumski i katedrę. Uzyskano kompromis – został ogłoszony konkurs architektoniczny, w którym ostatecznie złożono 18 prac projektowych. Zwycięzcy otrzymali zlecenie na wykonanie dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę.
Zobacz też:
Poznań: relacja miasta z rzeką
Poznań, gdzie w obrębie centrum znajdują się obecnie zaledwie trzy przeprawy, od zawsze charakteryzowała dość specyficzna relacja z rzeką. Sięgając do początków, kiedy to w IX wieku w rozlewiskach Warty i Cybiny powstał ściśle związany z rzeką warowny gród książęcy, późniejsze perypetie to raczej historia stopniowego odwracania się miasta od wody. Zmiana biegu fragmentu rzeki – zasypanie tzw. starego koryta Warty pod koniec lat 60., stanowiła ostatni akcent tych przemian. Uregulowana i spokojna rzeka, wraz ze swoją odnogą Cybiną, przepływała przez środek, chociaż de facto obok miasta.
Czytaj też:
Powrót stolicy Wielkopolski nad rzekę
Projekt stanowi ważny element idei powrotu nad rzekę. Zwiększa dostępność terenu i zachęca do spacerów. Most rozpoczyna swój bieg od zachodu, na skraju ciągnącego się od Starego Miasta miejskiego parku, tudzież czekającego na ożywienie zespołu starej gazowni miejskiej, następnie podąża przez cypel Ostrowa Tumskiego, by włączyć się w oś kampusu politechniki na wschodnim brzegu. Stamtąd, kierunek wiedzie bezpośrednio ku terenom rekreacyjnym nad jeziorem Maltańskim, oddalonym o kilkaset metrów.
Czytaj też:
Odwołania do historii relacji z rzeką w projekcie
To właśnie dzieje miasta ostatniego tysiąclecia zdefiniowały wygląd naszego projektu. Aby nie zakłócać spójności dziedzictwa kulturowego, zdecydowaliśmy się zaprojektować możliwie lekką, nieprzesłaniającą otoczenia strukturę. Wały nadbrzeżne są spinane układem dwóch łukowych, utwierdzonych w przyczółkach, płaszczyzn ze stali, po czym zbiegają się i łączą w środkowej części. Sylwety wypłaszczonych łuków, pomimo modernistycznego rodowodu, nie powielają przebrzmiałych wzorców estetycznych sprzed niemal stu lat. Formy te nie starają się eksponować struktury, a jedynie uwypuklać logikę konstrukcji. Przeszklone balustrady zwieńczone pochwytami nie przyczyniają się do zaburzenia sylwety, a dzięki wmontowanemu oświetleniu będą akcentować obramowanie.
Czytaj też:
Kameralny i spokojny klimat
Trakty piesze i rowerowe zostały rozdzielone wzdłużnie przeplatającymi się formami mebli miejskich. W efekcie daje to symetryczne przekroje poprzeczne obiektu na całej długości. I pomimo sporych dystansów tworzy klimat kameralności i spokoju na tej „nici” widokowo-kontemplacyjnej, tak by była ona nie tylko przejściem, lecz także miejscem spotkań.
Konstrukcja - szczegóły techniczne
Projekt obiektów mostowych o rozpiętości odpowiednio 165 m (most nad Wartą) oraz 110 m (most nad Cybiną) bez podpór pośrednich w świetle koryta rzeki, wymagał wykonania głębokich na 24 m ścian szczelinowych pod przyczółkami, stanowiących bazę dla ich dalszego formowania.
- Łącznie na ten cel wykorzystano ok. 4500 m3 betonu oraz 397 t zbrojenia.
- Układ ramowy i długość ścian szczelinowych zapewniają odpowiednią pracę posadowienia, na które działają siły pionowe (od ciężaru własnego i użytkowego), oraz poziome (od rozporu konstrukcji łukowej).
Dla mostu nad Wartą założono poziomą podatność podłoża gruntowego o wartości 20 mm dla jednej podpory.
Konstrukcja Mostów Berdychowskich odzwierciedla ich formę architektoniczną i składa się z dwóch współpracujących układów statycznych: łuku dolnego oraz pomostu, połączonych ze sobą sztywnym podparciem w kluczu i zastrzałem przy podporach. Połączenie konstrukcji stalowej z przyczółkami wykonano za pomocą prętów sprężających. Łuk tej struktury scalono prętami sprężającymi z podporą u podnóża korpusu przyczółka, zaś pomost – z belką zwieńczającą przyczółek. Całość tworzy bryłę zlicowaną z betonowym przyczółkiem. W sumie do sprężenia czterech przyczółków z konstrukcją mostów wykorzystano 612 prętów, każdy o średnicy 47 mm i długości 2500 mm.
Przekroje konstrukcyjne przyrzeczne zaprojektowano jako zamkniętą szczelnie grupę dźwigarów o przekroju zmiennym dwuteowym, przy zachowaniu geometrii i kształtu zewnętrznego kładki. Konstrukcję stalową obiektu (łuk i pomost) przytwierdzono do przyczółka za pomocą prętów gwintowanych sprężających 47 mm.
Budowa konstrukcji stalowej była możliwa dzięki wcześniejszemu ustawieniu tymczasowych podpór montażowych. Podpory dla mostu nad Cybiną ustawione zostały na brzegach rzeki, natomiast w przypadku mostu nad Wartą, oprócz konstrukcji opartych na gruncie, konieczne było wykonanie w nurcie dwóch podpór tymczasowych, zamontowanych na uprzednio pogrążonych w dnie stalowych rurach. Po scaleniu łuków podpory te usunięto oraz przeprowadzono kontrolę geodezyjną.
Aby nie zakłócać spójności dziedzictwa kulturowego, zdecydowaliśmy się zaprojektować możliwie lekką, nieprzesłaniającą otoczenia strukturę. Wały nadbrzeżne są spinane układem dwóch łukowych, utwierdzonych w przyczółkach, płaszczyzn ze stali, po czym zbiegają się i łączą w środkowej części. Sylwety wypłaszczonych łuków, pomimo modernistycznego rodowodu, nie powielają przebrzmiałych wzorców estetycznych sprzed niemal stu lat. Formy te nie starają się eksponować struktury, a jedynie uwypuklać logikę konstrukcji.
Podstawowe dane projektu
Mosty Berdychowskie / Poznań
Autorzy: Ski Studio Błażej Szurkowski, ARPA Jerzy i Bartosz Gurawski, MS86A, Adam Turczyn
Konstrukcja: Pontes Jerzy Niewczas (projekt wykonawczy)
Generalny wykonawca: Budimex
Inwestor: Miasto Poznań
Inwestor zastępczy: Poznańskie Inwestycje Miejskie
Powierzchnia terenu: 34 018 m2
Powierzchnia zabudowy: 3786 m2
Długość mostu M1 nad Wartą: 165 m
Długość mostu M2 nad kanałem ulgi: 110 m
Konkurs: 2018
Projekt: 2019-2020
Planowane zakończenie: 2025
