Pirs Przyszłości: konkurs na projekt zagospodarowania głównej osi kompozycyjnej Gdyni [WYNIKI]

Co znajdziesz w artykule:

1. Pirs przyszłości: jak zmieni się główna oś kompozycyjna Gdyni2. Konkurs na główną oś Gdyni: wyniki3. Teren objęty konkursem na projekt zabudowy i zagospodarowania głównej osi kompozycyjnej Gdyni4. Nowe Molo Południowe: prace nagrodzone i wyróżnione [GALERIA]

Pirs przyszłości: jak zmieni się główna oś kompozycyjna Gdyni

Ciąg wzdłuż skweru Kościuszki, alei Jana Pawła II oraz Mola Południowego stanowi najważniejszą oś kompozycyjną Gdyni. Właśnie rozstrzygnięto konkurs na projekt nowej zabudowy i zagospodarowania tej przestrzeni, od 2007 roku figurującej w rejestrze zabytków, a w 2015 roku uznanej przez prezydenta RP za pomnik historii.

Gdynia powstawała jako miasto śmiałe, nowoczesne, otwarte i wtym duchu rozwija się do dziś. Śródmieście Gdyni to unikatowy układ urbanistyczny uznany za wybitne dzieło polskiego modernizmu. Okoliczności jego powstania, niezwykłe czytelna kompozycja i nietuzinkowa architektura zobowiązują do utrzymania wysokiej jakości planowania, projektowania i realizacji inwestycji (...). Mam świadomość, że ta przestrzeń publiczna może jeszcze pełniej realizować oczekiwania mieszkańców i osób odwiedzających Gdynię. Zmiany klimatyczne, problemy demograńczne i zanikająca bioróżnorodność determinują potrzebę dostosowania tej przestrzeni do istniejących i wciąż zmieniających się potrzeb jej użytkowników. Dlatego też podjąłem decyzję o organizacji konkursu studiałno-ideowego na projekt zabudowy i zagospodarowania głównej osi kompozycyjnej Gdyni – Pirs Przyszłości – pisał w zaproszeniu do konkursu prezydent Wojciech Szczurek.

Konkurs na główną oś Gdyni: wyniki

Jak czytamy w regulaminie, zadaniem uczestników było twórcze zinterpretowanie osi, tak by powstała nowoczesna przestrzeń, zakorzeniona w historii i współtworząca tożsamość i atrakcyjność miasta. Uzyskane rozwiązania mają posłużyć określeniu kierunków przemian, które w przyszłości pozwolą wykorzystać potencjał tego miejsca. Decyzja, aby poszukiwać koncepcji rozwoju tego miejsca poprzez otwarty konkurs studialny zasługuje na uznanie. Konkurs nie stanowi gwarancji jedynego i idealnego rozwiązania, ale jest to najlepszy znany sposób poszukiwania pomysłów, idei czy wizji. Zawsze zaś otwiera szanse na debatę i dialog o mieście, co jest szczególnie istotne w odniesieniu do tak wyjątkowej przestrzeni – zwracał uwagę w liście intencyjnym Bartosz Macikowski, przewodniczący Rady Pomorskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

Czytaj też: Park Centralny w Gdyni projektu Arch-Deco |W ośmioosobowym jury zasiedli profesor Ewa Kuryłowicz (przewodnicząca), Izabela Burda, adiunkt w Katedrze Architektury Miejskiej i Przestrzeni Nadwodnych na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni ds. gospodarki, Iwona Markešić, dyrektor Biura Planowania Przestrzennego Miasta Gdyni, Filip Springer, reporter i fotograf, autor książek poświęconych przestrzeni i architekturze, główna architekt miasta Renata Stelmach, Igor Strzok, Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków i Paulina Szewczyk z Biura Planowania Przestrzennego.W konkursie wzięło odział 16 zespołów. Ostatecznie jury przyznało trzy nagrody i trzy równorzędne wyróżnienia. Za najlepszą sędziowie uznali pracę biura SMOL Architekt z Warszawy (autorzy: Tomasz Smol i Edyta Smol). Autorzy podzieli teren na dwie części: od ulicy Świętojańskiej do fontanny i od fontanny do końca Mola Południowego. W pierwszej założyli budowę podziemnego parkingu i zmianę organizacji ruchu z priorytetem pieszych i rowerzystów, w drugiej realizację nadziemnej promenady zakończonej tarasem widokowym wznoszącym się 10 metrów nad poziomem gruntu. Konstrukcję promenady planują z żelbetowych płyt kanałowych wspartych na żelbetowych, barwionych na biało filarach, których forma nawiązuje do charakterystycznych kielichów wspomnianej fontanny przy skwerze Kościuszki.  Jak tłumaczą autorzy, szerokość nadziemnego pasażu wynosi ok. 8 metrów, a nachylenie podejść na promenadę i na końcowy taras nie przekracza 5%.Zaproponowane rozwiązania uzupełniają i podkreślają oś, tworząc trasę widokową otwierającą panoramę zarówno na port, jak i Zatokę Gdańską. Praca wskazuje więc oryginalne rozwiązanie problemu zapewnienia wizualnego kontaktu z przestrzenią morza i portu, otwierając dla nich sekwencję kolejnych widoków na całej długości pirsu. Na uwagę zasługuje również koncepcja zejścia po stopniach do morza na praktycznie całej szerokości zakończenia pirsu, co stwarza rodzaj symbolicznego zejścia lądu do wody – czytamy w uzasadnieniu.

Na końcu Mola Południowego architekci przewidzieli wielofunkcyjny plac przeznaczony na różnego rodzaju wydarzenia kulturalne i sportowe, a wzdłuż promenady atrakcyjny pasaż z modułowymi obiektami usługowymi, umożliwiający spacery nawet w niesprzyjających warunkach pogodowych. Zaprojektowali też specjalny budynek muzealny na potrzeby obsługi statku-muzeum „Dar Pomorza”. Autorzy zachowują tereny zielone wraz z wysokimi drzewami w pobliżu skweru Kościuszki, przewidując jednocześnie uzupełnienie istniejących przestrzeni o nowe nasadzenia i kompozycje roślinne. Forma architektoniczna promenady nadziemnej zakończona wygiętą wstęgą wysuniętego w morze tarasu widokowego, drobne pawilony usługowe i mała architektura, nawiązują do modernistycznego dziedzictwa architektury Gdyni z charakterystycznymi zaokrąglonymi narożnikami, jasną kolorystyką i marynistycznymi detalami, podkreślając w ten sposób tożsamość miasta – podkreślało jury.

Drugie miejsce przyznano zespołowi Dominika Sędzickiego, Jarosława Bąkowskiego, Aleksandra Bielawskiego, Michała Lubasa, Mai Karoń i Natalii Gruchały. Autorzy podkreślili istniejącą oś nowo projektowanym układem wodnym. Jego początek stanowi rzeźbiarska forma „koła wodnego”, otaczającego istniejącą fontannę miejską. Kontynuowany w formie płytkiego kanału, zwieńczony jest obniżeniem fragmentu pirsu w kierunku południowym z utworzoną taflą wody, która zimą może służyć jako lodowisko.

Koncepcja w równym stopniu jak na wodzie, oparta jest na zieleni wprowadzonej intencjonalnie w dużej ilości, stanowiącej niezwykle interesującą oprawę dla ekspozycji zabytkowej łodzi podwodnej ORP Sokół, która zamiast w wodzie jest zanurzona w zieleni. Elementem wzmacniającym kompozycję układu jest spacerowa estakada, poprowadzona równolegle do północnej krawędzi pirsu, pod którą ulokowano wielofunkcyjne pawilony. Z niej możliwe jest oglądanie Zatoki ponad konstrukcją falochronu – uzasadniali sędziowie.

Trzecie miejsce przypadło zespołowi, w którego skład weszli: Bazyli Domsta, Kacper Ludwiczak i Beata Wróblewska. Praca w bardzo syntetyczny i efektowny sposób definiuje planowane zmiany, trafnie je diagnozując i ustawiając ich hierarchię. Umieszczone w autorskim opisie spostrzeżenie „Ze Skweru Kościuszki nie widać morza!” jest wyraźnym lejtmotywem projektu, w którym wybrane działania przestrzenne dotyczące całego obszaru opracowania są precyzyjnie skierowane ku stworzeniu sytuacji, by morze stało się w pełni widoczne. Służą temu zaproponowane szkicowo elementy bramy / okna i podniesione estakady kończące się ślimakiem z amfiteatrem na końcu molo – czytamy w uzasadnieniu.

Wspomniany ślimak, zaprojektowany jako struktura przestrzenna łącząca wszystkie poziomy i funkcje założenia, usytuowany zostałby na osi ulicy 10 Lutego. Na jego szczycie, oprócz punktu widokowego zaplanowano niewielki obiekt o funkcji gastronomicznej lub wystawienniczej. Na podstawie przeprowadzonych analiz materiałów archiwalnych i  własnych obserwacji przestrzenie skweru Kościuszki oraz Mola Południowego wraz z rejonem plaży i towarzyszących terenów zielonych architekci zdecydowali pozostawić niezabudowane lub zabudowane w minimalnym stopniu. Niewielki zespół kubaturowy przewidują jedynie wzdłuż północnej krawędzi pirsu, w sąsiedztwie Dworca Żeglugi Przybrzeżnej. Wskazane jest, aby były to obiekty niskie, nie zakłócające układem przestrzennym otwarć widokowych w kierunku wody – podkreślają.

Pierwsze z trzech wyróżnień otrzymała praca Roark Studio i Designbotic (autorzy: Jakub Bladowski, Robert Juchnevic, Kacper Radziszewski, Anna Modrzejewska, Ada Kowalska, Anna Czech) za szczególnie trafne potraktowanie aspektów środowiskowych i klimatycznych. Autorzy opracowali analizę tunelową, w oparciu o którą przyjęli rozwiązania przestrzenne chroniące użytkowników przed wiatrem, a na zakończeniu mola zaproponowali lagunę – miejsce dla rekreacji i integracji. Projektowane zagospodarowanie wpisuje się w oś kompozycyjną i wzmacnia ją. Począwszy od zielonego skweru, przez rekreacyjno-retencyjny las w wodzie, skończywszy na zielonej osi zwieńczonej oryginalnym Forum Morskim i punktem widokowym – czytamy w uzasadnieniu.

Od strony północnej autorzy zaplanowali pływającą scenę, która umożliwia oglądanie filmów i występów z łodzi, z nabrzeża czy z dachu nowo projektowanego budynku. W jej pobliżu przewidzieli „foodboaty”, czyli łodzie serwujące jedzenie.

Ponadto zaprojektowali szereg obiektów tzw. małej retencji, które zatrzymują wodę, zwiększając wilgotność i obniżając temperaturę powietrza w dni upalne. To m.in. zielone dachy, ogrody deszczowe czy urządzenia o charakterze rekreacyjnym w obrębie planowanego placu Wodnego. Wprowadzili również rozwiązania służące integracji jak wspólne, ogólnodostępne stoły, siedziska w formie trybun czy wspomniane już rekreacyjne urządzenia wodne.

Wyróżniono także projekt Jakuba Lipskiego z biura AREA Architecture and Real Estate Advisory (opracowanie: Jerzy Wierciński, Grzegorz Kulka, Julia Lipska) za wykreowanie Salonu Polski Morskiej, uwzględniającego zwłaszcza historyczne znaczenie Gdyni. Praca wyróżnia się zróżnicowaną, ale bardzo czytelną formą zagospodarowania terenu, dobrze wpisującą się w przestrzeń urbanistyczną i architektoniczną miasta. Przyjęte rozwiązania, atrakcyjne o każdej porze roku, dają możliwość korzystania z nich przez osoby o różnych zainteresowaniach – podkreślili jurorzy.

Projekt zakłada zachowanie historycznej osi ul. 10 Lutego – Skwer Kościuszki – Molo Południowe, proponuje jednak zasadniczą zmianę w sposobie zagospodarowania jej poszczególnych części. Między ulicą Świętojańską a Borchardta pojawiłyby się jedynie nowe nasadzenia drzew i krzewów. Za linią ulicy Żeromskiego zieleń wysoka stopniowo się rozrzedza. Tu autorzy przewidzieli lokalizację głównego parkingu podziemnego. Za linią ulicy Borchardta aż do nasady pirsu otwiera się strefa parku edukacyjno-rekreacyjnego. Park może stać się niezależną instytucją kulturalno-naukową, która w sposób przystępny i atrakcyjny będzie przybliżała zagadnienia fizyczne i chemiczne związane z dwoma żywiołami : Wiatrem i Wodą – wyjaśnia Jakub Lipski. W koncepcji zaproponowano także wyniesienie  o jedną kondygnację posadzki głównego ciągu pieszego na odcinku równym mniej więcej długości zacumowanych od północy okrętów i ukrycie w środku bezładnie zorganizowanych dziś obiektów gastronomicznej.  Dalej zaplanowano jeszcze plac miejski z charakterystycznymi „parasolami” zacieniającymi, strefę wydarzeń plenerowych i wieńczącą całe założenie wieżę widokową o wysokości 22 metrów.

Ostatnie wyróżnienie otrzymał Marek Bystroń za szczegółową i wnikliwą analizę wszystkich kluczowych aspektów przestrzeni objętej konkursem, począwszy od detali architektonicznych, a skończywszy na ogólnych założeniach urbanistycznych. Praca zakłada powstanie wielofunkcyjnej, włączającej przestrzeni publicznej, podzielonej na czytelne strefy funkcjonalne. Interesująco opracowany został aspekt tożsamości przestrzeni. Większości wyzwań projektowych sprostano przy pomocy interwencji zielenią i małą architekturą, a rozwiązania kubaturowe zostały zaproponowane z rozmysłem i umiarem – uzasadniało jury.

Autor za główny cel postawił sobie udostępnienie przestrzeni pieszym. Stworzył sekwencję miejsc spotkań, spacerów i placów miejskich o różnym charakterze i skali. Ograniczył się przy tym jedynie do adaptacji i modernizacji, wychodząc z założenia, że budowa nowych, naziemnych kubatur zakłóciłaby ekspozycję cennych jednostek pływających oraz wyjątkowego otwarcia widokowego Mola Południowego. Nowe obiekty, o funkcji toalet publicznych oraz „podwodnego obserwatorium”, zaproponował pod ziemią

Wszystkie nagrodzone i wyróżnione projekty prezentowane są do 16 stycznia 2022 roku na wystawie pokonkursowej w gdyńskim InfoBoksie (ul. Świętojańska 30). Prace będą tam prezentowane od 14 grudnia 2021 roku. Rzadko zdarzają się takie konkursy ideowo-studialne, w których nie trzeba za bardzo zajmować się kwestiami technologicznymi szczegółowych rozwiązań, a potrzebna jest wizja. I to wizja z diagnozą tożsamości miasta, które jest młode, niezwykle atrakcyjne i, jak się okazuje, inaczej postrzegane przez mieszkańców, a inaczej przez turystów.  Prace, które zostały zgłoszone, miały za zadanie połączyć te punkty widzenia w jedną całość. Już tytuł konkursu, czyli „Pirs Przyszłości”, sugerował, że oczekujemy spojrzenia, które zdiagnozuje tę tożsamość, ale też pokaże, w jakim kierunku powinna się ona dalej rozwijać – mówiła podczas ogłoszenia wyników Ewa Kuryłowicz, przewodnicząca jury. Nadesłane na konkurs prace mają stać się punktem wyjścia do zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, który obowiązuje w tym miejscu.

Teren objęty konkursem na projekt zabudowy i zagospodarowania głównej osi kompozycyjnej Gdyni

Newsletter „Architektury-murator”co tydzień nowa porcja najświeższych architektonicznych newsów z Polski i ze świata!

CHCĘ SIĘ ZAPISAĆ

Nowe Molo Południowe: prace nagrodzone i wyróżnione [GALERIA]