Osiedle Nordic Bemowo w Warszawie. Rzeźbiarskie przełamanie urbanistyki łanowej

Spis treści

1. Kameralność i wspólnota. Osiedlowy plac inicjatyw
2. Wyzwania, jakie historia postawiła przed osiedlem Nordic Bemowo
3. Wizytówka osiedla: zachęta czy obietnica?
4. Mocne i słabe strony osiedla Nordic Bemowo
5. Założenia autorskie

Kameralność i wspólnota. Osiedlowy plac inicjatyw

Na drzwiach klatek schodowych dwóch zamieszkałych już bloków osiedla Nordic Bemowo wypatrzyłem ogłoszenie w trzech językach. Zapraszano wspólnotę na spotkanie. Jego miejsce wyznaczono w przestrzeni pomiędzy blokami wyróżnionej ażurowym trejażem z drewna oraz wyposażonej w siedziska i ławy. Architekci miejsce to nazwali placem inicjatyw społecznych. Placyk odgrywa istotną rolę w kształtowaniu przestrzennym i społecznym osiedla. Jest jedną z jego wizytówek. Niska zabudowa, sposób kształtowania przestrzeni pomiędzy blokami oraz zieleń tworzą aurę kameralności przyjaznej dla mieszkańców. Obecnie trwa wykańczanie drugiego, większego fragmentu inwestycji. Docelowo cały zespół będzie liczył 14 budynków wielorodzinnych i dziewięć jednorodzinnych.

Wyzwania, jakie historia postawiła przed osiedlem Nordic Bemowo

Lokalizacja osiedla nie jest łatwa. Projektanci wspominają o kontekście. Trudno go jednak odnaleźć dla tego miejsca. Jeszcze w latach 70. XX wieku na zachód od ulicy Lazurowej ciągnęły się pola orne. Ulica stanowiła wyraźną granicę, za którą kończyło się miasto. Resztki niezabudowanych pól przetrwały do dziś. Niestety po 1989 roku zaczęła się parcelacja terenów rolniczych, barbarzyńska, „postkapuściana”, pozbawiona myśli urbanistycznej. W rezultacie dokonanych wówczas podziałów niewielkie zespoły mieszkaniowe budowane są tam na wąskich i bardzo długich działkach przypominających wiejskie układy łanowe.

Czytaj także: Szyb Miedzianka. Stoi samotny na terenie miasta, które zrównano z ziemią w 1972 roku

Tak też wygląda działka należąca do inwestora Nordic Bemowo. Jest stosunkowo wąska i długa na kilkaset metrów. Jej łączna powierzchnia to ok. 6 ha. Ciągnie się równolegle do Lazurowej (w której pobliżu budowana jest stacja metra) i wciśnięta jest z dwóch stron pomiędzy podobne działki częściowo zabudowane innymi osiedlami. Architekci z pracowni Kuryłowicz & Associates nie mieli więc łatwego zadania. Projektowanie osiedli na długich pasach ziemi to istna urbanistyczna kwadratura koła. Pierwsze dwa budynki zespołu stanęły od strony uliczki Orlińskiego.

Wizytówka osiedla: zachęta czy obietnica?

W architekturze zewnętrznej widać rękę dobrych architektów. Zaprojektowali oni dwa rodzaje bloków. Wolnostojące „punktowce” na rzutach zbliżonych do kwadratu, o ścianach licowanych cegłą klinkierową, a także bardziej „połamane” korytarzowce na rzucie litery Z. Te drugie mają elewacje wykończone jasnym tynkiem, a w przyziemiu i zwieńczeniach zostały obłożone panelami imitującymi drewno. Do wszystkich mieszkań (o powierzchni 25-117 m2) przynależą balkony, loggie i tarasy, co kształtuje architekturę zewnętrzną budynków. W trakcie realizacji zespołów mieszkaniowych budowanych przez deweloperów etapami na zachętę jako pierwsze powstają te najciekawsze. Taki jest też budynek zbudowany na samym brzegu osiedla przy ulicy Orlińskiego 3. Stanowi wizytówkę osiedla. Wolno stojący, na rzucie zbliżonym do kwadratu, czteropiętrowy, ma starannie zaprojektowane elewacje, licowane czerwoną cegłą, przeprute różniej wielkości otworami okiennymi i loggii. Od strony Orlińskiego zaprojektowano głębokie podcienia, za którymi ukryte zostały witryny lokali użytkowych, a część loggii przesłonięto ażurowymi ścianami z cegły. W słoneczny dzień cienie rzucają też trejaże zamykające od góry loggie-tarasy ostatniego piętra. Dach nie jest płaski, a ściany nie są wieńczące. Niestety, od strony ulicy przed budynkiem wytyczono publiczny placyk z zielenią i siedziskami, za nim zaś wyraźnie wyodrębniono plac zabaw – ponownie z porośniętym już zielenią trejażem, otoczony betonowymi murkami oporowymi i nieznacznie wyniesiony ponad poziom ulicy. Szkoda, że architektura zewnętrzna kończonych obecnie, kolejnych ceglanych budynków (w drugim etapie budowy) nie jest już tak światłocieniowa.

Mocne i słabe strony osiedla Nordic Bemowo

Tym, co łączy wszystkie inne budynki, jest rzeźbiarskie potraktowanie cofniętych, ostatnich kondygnacji. Część z nich zdaje się rosnąć ku narożnikom, co daje ciekawe efekty plastyczne. Elementem ujednolicającym są też proste, ale za to harmonijne, o dobrych proporcjach balustrady balkonów i tarasów. Kolejnym godnym uwagi rozwiązaniem w części zrealizowanej w I etapie jest przejście (na poziomie przyziemia) pod środkową częścią bloku na rzucie litery Z. Z tego miejsca wiodą wejścia na klatki schodowe. Istotną cechą osiedla jest zieleń, która stanowi integralna część projektu. Szacunek budzi staranność, z jaką została zaprojektowana i posadzona. Dodatkowo mieszkania parteru wyposażone są w ogródki, co wydatnie zwiększa ich powierzchnię.

Czytaj także: Czarna ślepa ściana i przeszklona elewacja. Obok blok i kamienica. Rezydencja Krochmalna 44

Tym, czego moim zdaniem zabrakło, jest wspólna oś komunikacyjna integrująca kolejne części osiedla. Fragment powstały w I etapie od obecnie wykańczanej części niczym rzeka oddziela głęboki wjazd do garażu podziemnego. Wielka szkoda. Tym bardziej że ulice, pomiędzy które wciśnięte jest osiedle, mają charakter dróg dojazdowych nieprzyjaznych dla pieszych.

Punktem wyjścia do projektu było poszukiwanie możliwości przełamania linearnej i jednolitej urbanistyki łanowej

Założenia autorskie

Głos pracowni. Wypowiedź Elżbiety Szymańskiej i Tomasza Czerwieca

Nordic Bemowo to nowoczesny projekt osiedla mieszkaniowego, którego koncepcja zrodziła się z dogłębnej analizy wielowymiarowego kontekstu miejsca. Inicjatywa ta traktuje architekturę nie tylko jako zbiór obiektów przestrzennych, a bardziej jako proces twórczy. Autorzy skupili się więc na zrozumieniu zarówno materialnych, jak i niematerialnych uwarunkowań, które definiują specyfikę danej lokalizacji – od historii i kultury po codzienne życie mieszkańców. Punktem wyjścia do projektu była analiza istniejących ciągów komunikacyjnych, które przekształcono w przestrzenie integracyjne, zwane „pokojami” lub otwartymi dziedzińcami. Mają one służyć jako miejsca spotkań i odpoczynku, oferując jednocześnie wartość dodaną w postaci ogrodów deszczowych, altan, placów zabaw i tężni. Jednocześnie przestrzenie te służą przełamaniu liniowej i jednolitej urbanistyki tzw. łanowej.

Centralnym punktem osiedla jest plac, pełniący również funkcję węzła komunikacyjnego. To on stanowi „urbanistyczne serce”, maksymalnie otwarte i dostępne dla jego użytkowników. Dwa otaczające go ceglane obiekty, z usługami na parterze, stanowią dominanty przestrzenne. Ich forma i kształt nawiązują do archetypu domu, przywodzącego na myśl klasyczną sylwetkę z dwuspadowym dachem, który jest kojarzony z najbardziej prywatną przestrzenią człowieka. Projektanci wykorzystali ten archetyp, przekształcając go poprzez obrócenie jego przekroju, w wyniku czego, po połączeniu kluczowych punktów struktury, powstała trójwymiarowa forma. Pamiętając o niezwykle ważnym elemencie miasta, jakim jest jego tzw. skyline, za jeden z głównych celów architekci wyznaczyli sobie „rozbicie” nienaruszonej w tej lokalizacji linii horyzontu. I właśnie poprzez ekspozycję trójwymiarowego dachu starali się sprowokować dialog i ułatwić identyfikację budynków z przestrzenią i użytkownikami. Nordic Bemowo to przykład pracy kontekstowej, która w intencjach ma powodować głębokie zrozumienie przestrzeni przez mieszkańców – nie tylko takiej, jaką jest obecnie, lecz przede wszystkim jaką może się stać w przyszłości. Projekt ten ma być pierwszym krokiem w długofalowym procesie tworzenia miejsca przyjaznego i otwartego na zmiany, z nadzieją na rozwój w kolejnych jego odsłonach.

Wizytówkę osiedla stanowi czteropiętrowy punktowiec ze starannie zaprojektowanymi elewacjami, licowanymi czerwoną cegłą

Forma i kształt budynków mieszkalnych nawiązują do archetypu domu, przywodzącego na myśl klasyczną sylwetkę z dwuspadowym dachem, który jest kojarzony z najbardziej prywatną przestrzenią człowieka

--------------

Dziękujemy, że tu jesteś. Zobacz, co jeszcze dla Ciebie mamy: