WARSZTAT

Varso Tower: tak budowano najwyższy budynek w Polsce

2024-03-29 10:54

Projekt najwyższego w UE budynku wysokościowego to największe tego typu przedsięwzięcie realizowane w Polsce. Wyzwaniem była nie tylko jego ponadprzeciętna wysokość, ale przede wszystkim zastosowanie nietypowych rozwiązań. O realizacji Varso Tower pisze Artur Gizmajer.

Spis treści

  1. Varso Towe: artykuł opublikowany w "A-m" z lipca 2021 roku
  2. Varso Tower: założenia projektowe vs niestandardowe rozwiązania
  3. Varso Tower: funkcja biurowa vs kondygnacje techniczne
  4. Varso Tower:  układ konstrukcyjny
  5. Varso Tower: geometria masztu
  6. Varso Tower: elewacje
  7. Varso Tower: bezpieczeństwo użytkowe masztu
  8. Varso Tower: rozwiązania komunikacji pionowej
  9. Varso Tower: przestrzenie reprezentacyjne holu i łącznika
  10. Varso Tower: efekt kominowy
Dworzec Metropolitalny w Lublinie

Varso Towe: artykuł opublikowany w "A-m" z lipca 2021 roku

Varso Tower to zlokalizowany w centrum Warszawy 53-piętrowy wieżowiec, zaprojektowany przez pracownię Foster + Partners. Obiekt mierzy 230 m do poziomu najwyższego tarasu, a wraz z iglicą aż 310 m i jest obecnie najwyższym budynkiem w Unii Europejskiej. Pod koniec lutego 2021 roku, po zamontowaniu masztu, konstrukcja osiągnęła docelową wysokość. Zasadniczą część bryły pokrywają już wysokie na prawie 4 m przeszklenia. W najwyższej części budynku prowadzone są ostatnie prace montażowe fasad, a wewnątrz prace instalacyjne i wykończeniowe. Jednak ze względu na skalę i skomplikowanie przedsięwzięcia zakończenie budowy zaplanowano na 2022 rok.

Czytaj też: Najwyższy budynek w Polsce: Varso Tower |

Podstawową funkcją budynku jest przeznaczenie na biura. Uzupełniająco na piętrze L+46 zaprojektowano reprezentacyjną przestrzeń restauracyjną, gdzie z wysokości 180 m będzie można podziwiać panoramę Warszawy. Dzięki zastosowaniu skośnej, prefabrykowanej ściany żelbetowej udało się uzyskać dodatkowo poszerzony widok. Ponadto na najwyższych poziomach znajdą się dwa publiczne tarasy widokowe. Pierwszy, rekreacyjny, zlokalizowany na wysokości 205 m, ze specjalnie profilowanymi stopniami i siedziskami, z którego będzie dostęp do kawiarni. Znajdzie się tam również strefa do nasadzenia szesnastu drzew o wysokości ponad 6 m. Drugi, mniejszy, zlokalizowany na wysokości 230 m (dwukrotnie wyżej niż punkt widokowy w PKiN), przewidziany jedynie dla funkcji widokowej. Będzie to jeden z najwyżej położonych punktów w Europie, z widokiem 360 stopni na miasto oraz dalsze okolice.

Oba tarasy zostaną połączone wewnętrzną komunikacją: od strony północnej – panoramiczną klatką schodową umożliwiającą widokowe przejście zwiedzających na niższy taras rekreacyjny oraz od strony południowej – przeszklonym szybem windowym wewnątrz podstawy stalowego masztu kratownicowego (wystającego 80 m ponad górny taras) i wyposażonym w przeszkloną kabinę z dodatkowym efektem sterowania transparentnością szkła – system Smart Switchable Glass. Bezpośredni dostęp z parteru do restauracji i tarasów zapewnią dwie ekspresowe windy z przeszklonymi kabinami, zlokalizowane w szybie przy elewacji zachodniej. W wysokim na ponad 10 m przeszklonym holu głównym wieżowca posadzonych zostanie dwanaście drzew. Dwie ściany trzonu na parterze pokryte będą na całej wysokości mozaiką wykonaną z około 1800 ręcznie formowanych, wypalanych i indywidualnie malowanych wielkoformatowych kafli ceramicznych, nawiązujących do historycznej zabudowy Warszawy. Varso Tower, jako jeden z najbardziej ekologicznych budynków w Polsce, wyposażono w liczne rozwiązania zapewniające oszczędność energii oraz komfort i bezpieczeństwo użytkowników, potwierdzone certyfikacją BREEAM oraz WELL na najwyższym poziomie. Wieżowiec jest integralną częścią realizowanej przez firmę HB Reavis wielofunkcyjnej inwestycji Varso Place zlokalizowanej na rogu ulicy Chmielnej i alei Jana Pawła II. W jej skład wchodzą trzy budynki (Varso Tower, Varso 1 i Varso 2) połączone wspólnym 4-kondygnacyjnym garażem oraz pasażem handlowo-usługowym w poziomie parteru. Realizacja całego kompleksu odbywała się jednocześnie. Oba mniejsze budynki, zaprojektowane przez pracownię HRA Architekci, zostały już ukończone i przekazane do użytku. Powierzchnia całej działki, na której powstaje Varso Place, to około 1,7 ha. Jednoczesna realizacja tak dużego kompleksu była dużym wyzwaniem technicznym i logistycznym. O skali zamierzenia świadczą choćby przykładowe liczby: podczas prac ziemnych z budowy wywieziono około 250 tys. m3 ziemi, wykorzystano ponad 20 tys. ton stali oraz prawie 140 tys. m3 betonu, czyli ponad 15 tys. betonowozów. W szczycie robót na budowie kompleksu pracowało nawet 1,5 tys. osób jednocześnie.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_02

i

Autor: HB Reavis 2 | Wieżowiec zlokalizowany jest w samym centrum Warszawy, na narożniku ulicy Chmielnej i alei Jana Pawła II, naprzeciwko dworca Warszawa Centralna

Varso Tower: założenia projektowe vs niestandardowe rozwiązania

Choć budynek z pozoru wygląda dość prosto i nie pokazuje trudności związanych z realizacją nietypowych rozwiązań technicznych, tych elementów jest jednak wiele. Zatrudniona przez inwestora firma Epstein (obchodząca w tym roku 100-lecie działalności i 50-lecie w Polsce) pełni rolę lokalnego architekta. Jej udział w projekcie rozpoczął się w 2014 roku od współpracy z pracownią Foster + Partners już w początkowej fazie koncepcyjnej, poprzez końcowe opracowanie fazy Schematic Design, przygotowanie dokumentacji projektu budowlanego, uzyskanie wszelkich opinii i uzgodnień oraz prawomocnego pozwolenia na budowę, opracowanie dokumentacji projektu wykonawczego, prowadzenie nadzoru autorskiego do uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Pokazuje to, jak skomplikowany i długi jest cały proces inwestycyjny, który w tym przypadku zajmie ponad 8 lat. Tak długi okres opracowania to także ważny aspekt warsztatu projektowego, który oznacza potrzebę uwzględnienia dodatkowych wyzwań m.in. w przypadku konieczności wprowadzania modyfikacji projektowych związanych z procesami zmian rynkowych dotyczących technologii produkcji czy wygaśnięciem certyfikatów dla produktów, niemających zamienników i skutkujących czasami koniecznością opracowania indywidualnej dokumentacji technicznej.

Czytaj też: Budynki Varso 1 i 2 w Warszawie | 

Praca przy Varso Tower to duże wyzwanie, możliwe jednak do realizacji przy doskonałej współpracy z profesjonalnym zespołem zarówno ze strony najważniejszych uczestników: HB Reavis, Foster + Partners, jak i projektantów branżowych, szczególnie tych odpowiedzialnych za projekt konstrukcji (Matejko & Wesoły), projekty instalacyjne (Buro Happold), zieleni (RS Architektura) czy fasad (Scheldebouw B.V.).

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_04

i

Autor: HB Reavis 4 | Varso Tower wraz z budynkami Varso 1 i Varso 2 wchodzi w skład inwestycji Varso Place

Varso Tower: funkcja biurowa vs kondygnacje techniczne

Bardzo wymagającym założeniem koncepcyjnym była eliminacja standardowych poziomów technicznych. Typowy poziom zaplanowano na kondygnacji L+02 jako częściowo ukryty za przewyższoną fasadą parteru. W pozostałej części budynku nie wprowadzono tego typu kondygnacji zajmujących cała powierzchnie rzutu i zazwyczaj charakteryzujących się pasem żaluzji na fasadzie. Dopuszczono to dopiero w górnej części zasadniczej bryły pod tarasem L+49 oraz w zwężanym fragmencie bezpośrednio nad nim. Ostatecznie udało się zachować jednolity wygląd całoszklanych elewacji. Takie założenie wymusiło jednak wykonanie kilku mniejszych pomieszczeń technicznych wydzielonych z powierzchni na niektórych kondygnacjach biurowych. W tych miejscach czerpnie wykonano w sposób jak najmniej widoczny i ingerujący w zasadniczy układ fasady.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_05

i

Autor: HB Reavis 5, 7 | Duże wyzwanie w zakresie zaprojektowania płyty fundamentowej stanowiło bezpośrednie sąsiedztwo podziemnej infrastruktury działającego bez przerw dworca kolejowego

Varso Tower:  układ konstrukcyjny

Budynek zaprojektowany w technologii żelbetowej monolitycznej o ustroju płytowo-słupowym, posadowiony jest na płycie fundamentowej o zmiennej grubości od 150 do 361 cm, pod którą stworzony został złożony system baret. Monolityczny fundament płytowy wykonano z betonu wodoszczelnego klasy C35/45 W8 zbrojonego dwukierunkowo stalą żebrowaną B500SP. Pionowe elementy konstrukcyjne zaprojektowano jako monolityczne ściany trzonu obudowy klatek schodowych, grup windowych i szachtów instalacyjnych. Są to również spięte belką obwodową słupy żelbetowe o prostokątnych przekrojach i poprzeczne, monolityczne ściany „płetwowe”, stanowiące zarówno element konstrukcji, jak i zasadniczy element architektury, podkreślający wertykalny układ budynku. Ze względu na znaczące siły wewnętrzne w elementach pionowych zastosowano stal wysokich wytrzymałości.

Typowe, powtarzalne płyty stropowe mają grubość 20 i 25 cm (sekcje sprężone). Sztywność przestrzenną budynku zapewnia centralny trzon żelbetowy oraz elementy pionowe słupów, ścian i tarcz, połączone w przestrzenny układ z płytami stropowymi i rozwiązaniami dotyczącymi statyki górnych, przesuniętych do krawędzi zewnętrznej kondygnacji wieży i zakotwienia masztu. Duże wyzwanie dla projektantów konstrukcji stanowił złożony układ przestrzenny budynku realizowanego na relatywnie niewielkim rzucie. Po pierwsze został on niestandardowo przesztywniony ścianami „płetwowymi” – zaprojektowano po dwie takie ściany od wschodniej i zachodniej strony trzonu w układzie prostopadłym do fasady. To rozwiązanie było istotne dla znaczącej nierównomierności skracania zlokalizowanych obok siebie ścian i słupów i konieczność szczegółowej analizy w kwestii uwzględnienia jego wpływu na rozwiązania fasadowe. Po drugie, stosunkowo mały rozmiar rzutu kondygnacji w odniesieniu do znacznej wysokości i ciężaru budynku oraz bezpośrednie sąsiedztwo podziemnej infrastruktury dworca kolejowego Warszawa Centralna, co stanowiło duże wyzwanie w zakresie projektowania płyty fundamentowej, szczególnie w relacji ścian szczelinowych do zlokalizowanego blisko trzonu i głównych słupów nośnych. Po trzecie, ze względu na uskokowy układ budynku, dotyczący realizacji dwóch tarasów stopniowo wycofujących elewacje w głąb, zwłaszcza tego większego na poziomie L+49. Powyżej pozostaje bardzo zwężona część budynku o wysokości prawie 30 m, a szerokości niespełna 8 m. Ten fragment konstrukcji nie jest posadowiony bezpośrednio na trzonie, a dodatkowo na całej wysokości jest „rozcięty” pustą przestrzenią panoramicznej klatki schodowej i dolnego odcinka stalowej konstrukcji masztu z windą w środku. Ostatecznie dla stycznego powiązania potencjalnie niezależnie pracujących dwóch części budynku zastosowano rozwiązanie oparte na poziomym stężeniu za pomocą stalowej kratownicy, zlokalizowanej w przestrzeni technicznej, tuż pod poziomem ostatniej płyty żelbetowej szczytowego tarasu widokowego. Kratownica jest elementem stężającym i stabilizacyjnym dla elementów konstrukcji żelbetowej oraz masztu.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_07

i

Autor: HB Reavis 5, 7 | Duże wyzwanie w zakresie zaprojektowania płyty fundamentowej stanowiło bezpośrednie sąsiedztwo podziemnej infrastruktury działającego bez przerw dworca kolejowego

Varso Tower: geometria masztu

Wystający na wysokość 80 m ponad poziom tarasu na poziomie L+53 stalowy maszt jest zakotwiony w budynku na długości około 37 m, czyli w rzeczywistości ma 117 m wysokości. Jego geometria, zaprojektowana bez stosowania dodatkowych odciągów, z nietypowym rozwiązaniem konstrukcyjno-statycznym węzłów części kratownicowej została całkowicie podporządkowana aspektom wizualnym. Uwzględniono także kwestię możliwości jego montażu z żurawia wieżowego, tj. całość została podzielona na odpowiednio mniejsze elementy skręcane. Wszystkie węzły skręcane wykonano jedynie na prostych odcinkach słupów i stężeń z uwzględnieniem maskownicy, tak aby po montażu wszystkie elementy wyglądały jednolicie, jako ciągłe.

Stalowy maszt od poziomu fundamentowania do rzędnej 260 m jest kratownicowy z geometrią zmienioną tuż nad tarasem widokowym z czterech słupów krawędziowych w części dolnej na trzy powyżej. Szczytowy element o wysokości 50 m, wykonano jako rurowy o trzech zmiennych średnicach. Dodatkowo cały maszt zaprojektowano z ograniczonym wychyłem bocznym, w celu umożliwienia opcjonalnego zainstalowania i prawidłowego działania anten i nadajników. Wykonano też szczegółowe analizy wiatrowe z uwzględnieniem drgań – w szczytowym elemencie rurowym zastosowano tłumik.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_06

i

Autor: HB Reavis 6 | Budynki Varso 1 i Varso 2, zlokalizowane od strony zachodniej, zostały ukończone jako pierwsze

Varso Tower: elewacje

Budynek zaplanowano uskokowo z trzema tarasami, co odzwierciedlone jest w rozwiązaniach poszczególnych elewacji, zmienianych w miejscach uskoków oraz w rozwiązaniu estetyki nadbudówki części technicznej, powyżej tarasu rekreacyjnego na poziomie L+49. W zakresie typowego rozwiązania fasadowego w zasadniczej części budynku ważne jest, że jako standard dla powtarzalnych kondygnacji biurowych założono wysokość netto przestrzeni najmu równą 3 m. To bazowe założenie zostało zachowane w całym budynku (również w przypadku wysokości netto drzwi). Wysokość kondygnacji brutto wynosi 3,93 m i jest to wymiar osiowy zewnętrznych przeszkleń typowych poziomów – standardowy pas międzykondygnacyjny rozszerza się od krawędzi sufitu podwieszonego do górnego rygla fasady pod kątem 45 stopni, poszerzając panoramiczny widok w górę i znacznie polepszając dostęp światła dziennego. Ponadto likwiduje to możliwość przegrzewania się górnej części trójszybowego przeszklenia w zamkniętej na płasko pachwinie, gdyby ten element zostawić jako pionowy. Tektonika elewacji podzielona jest na pola wyznaczone przez wycofania pionowe, w miejscu lokalizacji słupów, oraz poziome, co cztery kondygnacje (rys. 11). W każdym z typowych przęseł poziomu biurowego zewnętrzna fasada pomiędzy słupami składa się z trzech przeszkleń oraz dwóch elementów bocznych zawierających automatyczne panele wentylacyjne, pozwalające na naturalne przewietrzenie pomieszczeń. Tutaj kolejnym ponadprzeciętnym elementem w zakresie estetyki kształtowania elewacji jest rozwiązanie, w którym środkowe przeszklenie dla każdego takiego przęsła ma szerokość 2,7 m w osiach słupków fasady, co w przypadku układu z wewnętrznymi ścianami działowymi umożliwi realizację pokoju z całkowicie przeszkloną ścianą zewnętrzną – bez żadnych dodatkowych podziałów. W klasycznych realizacjach wysokościowych standardowy rozstaw słupków to 1,35 m, a w pojedynczych przypadkach – 1,5 m. Należy wspomnieć, że wycofania oraz wszystkie okładziny, które nie stanowią elementów fasady ze szkła i stali wykonano z prefabrykowanych betonowych paneli zbrojonych włóknem szklanym (GRC), co gwarantuje zachowanie trwałości i niezmienionego wyglądu dla całej fasady budynku Varso Tower.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_08

i

Autor: HB Reavis 8, 9 | Wieżowiec posadowiono na płycie fundamentowej, o zmiennej grubości od 150 do 361 cm, pod którą zaprojektowano złożony system baret

Varso Tower: bezpieczeństwo użytkowe masztu

Ze względu na specyficzną geometrię budynku lokalizacja masztu na zewnętrznej krawędzi fasady jest rozwiązaniem dość nietypowym dla budynków wysokościowych. Takie elementy zazwyczaj sytuuje się w centralnej części dachu z wykorzystaniem bezpośredniego transferu obciążania na trzon budynku. Lokalizacja tak dużej struktury konstrukcyjno-przestrzennej w narożniku elewacji południowo-zachodniej, oprócz konieczności rozwiązania zagadnień statycznych, w naszych warunkach klimatycznych powoduje potencjalne problemy związane z szadzią i lodem. Na etapie projektowym wykonano szczegółowe analizy tego zagadnienia i w celu jego ograniczenia jako podstawowe zabezpieczenie wprowadzono automatycznie sterowany system ogrzewania kablowego wszystkich elementów. Jako drugi, dodatkowy stopień zabezpieczenia zainstalowane zostały charakterystyczne okrągłe platformy, również ogrzewane, służące do ewentualnego przechwytywania i rozbijania spadających kawałków lodu. Kolejny ważny element bezpieczeństwa to odpowiednio zaprojektowana instalacja odgromowa wraz ze stacją pogodową i systemem wczesnego ostrzegania potrzebnego do zarządzania potencjalnej ewakuacji z tarasów, w razie możliwości pojawienia się zagrożenia wyładowaniami atmosferycznymi.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_09

i

Autor: HB Reavis 8, 9 | Wieżowiec posadowiono na płycie fundamentowej, o zmiennej grubości od 150 do 361 cm, pod którą zaprojektowano złożony system baret

Varso Tower: rozwiązania komunikacji pionowej

Ze względu na konieczne do uwzględniania warunki nasłonecznienia dla budynków sąsiednich rzut wieży zaplanowano ze ściętymi narożnikami. Takie rozwiązanie zmniejszyło powierzchnię typowej kondygnacji powtarzalnej i w przypadku budynku wysokiego, który wymaga zastosowania dużej ilości wind, w standardowym układzie powodowało bardzo niekorzystne współczynniki dla powierzchni najmu. Zdecydowano więc, aby w głównych grupach zamiast jednopokładowych 12 wind Low Rise (LR) oraz 12 wind High Rise (HR) zastosować kabiny dwupokładowe (Double Deck), co dla identycznego układu podziału wysokościowego grup LR/HR i takiej samej liczby 24 kabin, pozwoliło o połowę zmniejszyć ilość i powierzchnię szachtów wind osobowych w trzonie budynku. W celu zapewnienia dostępu do górnych pokładów wind osobowych DD, w holu zaprojektowano dwie niezależnie antresole obsługiwane przez schody (stałe i ruchome), zlokalizowane za bramkami bezpieczeństwa. W obiekcie zastosowano w sumie aż 35 kabin windowych. W zakresie rozwiązań dźwigów największym wyzwaniem projektowym i technicznym okazały się te przeznaczone do obsługi tarasów widokowych. Dwie windy ekspresowe z parteru na poziom restauracyjny zlokalizowane są w szachcie pomiędzy ścianami płetwowymi bezpośrednio przylegającym do elewacji zachodniej. Taka lokalizacja, wybrana, aby nie blokować najlepszych widoków w kierunku centrum miasta, generuje jednak dwa zasadnicze problemy związane z użytkowaniem kabin zaprojektowanych do ruchu tranzytowego z maksymalną prędkością 8 m/s. Pierwsze zagadnienie dotyczy zachodniej strony i bezpośredniego oddziaływania promieniowania słonecznego na warunki utrzymania temperatury w szachcie windowym. Z tego powodu obie kabiny wyposażono w system klimatyzacji, a w szachcie windowym zapewniono możliwość przewietrzania grawitacyjnego poprzez otwarcie automatycznych okien w dolnej i górnej części zewnętrznej fasady. Ponadto szacht ten na każdej kondygnacji jest podłączony do odpowiedniej instalacji fan-coili, dzięki czemu w każdych warunkach, także awaryjnych, możliwe będzie zapewnienie odpowiedniego komfortu dla użytkowników. Drugi aspekt dotyczy relacji prędkości przeszklonych kabin i rozwiązania geometrii w pełni szklanej fasady. Pierwotnie projektowana była ona w układzie poziomym, ale po testach związanych z analizą możliwości wystąpienia efektu stroboskopowego zmieniono go na pionowy. Dla spójności estetycznej taki sam układ zastosowano pomiędzy ścianami na elewacji wschodniej.

Kolejna ciekawostka warsztatu architektonicznego dotyczy windy panoramicznej obsługującej transport z piętra tranzytowego wind ekspresowych na najwyższy taras. Ze względu na specyfikę tarasu, kabina zainstalowana wewnątrz przestrzeni masztu wjeżdża na poziom górnej platformy widokowej. Założono, że w takiej reprezentacyjnej przestrzeni nie może ona mieć ani maszynowni górnej, ani bocznej, a sama kabina powinna być ze wszystkich stron przeszklona. Pierwotne rozwiązanie oparto na typie windy opracowanej do obsługi lądowisk dla helikopterów (Helipad lift), ale ostatecznie firma Schindler opracowała całkowicie indywidualne, nowatorskie hybrydowe rozwiązanie, polegające na połączeniu układu linowego z tłokowo-hydraulicznym. To pozwoliło, po pierwsze wyeliminować wszelkie urządzenia techniczne z przestrzeni ponad poziomem tarasu widokowego, a po drugie zastosować maksymalnie przeszkloną kabinę, która de facto składa się z dwóch pokładów. Dolna kabina, wykorzystywana dodatkowo do serwisowego transportu urządzeń, stanowi klatkę konstrukcyjną a górna (na jej dachu), to szklana zabudowa kabiny pasażerskiej. Ta winda także zlokalizowana jest w przeszklonym szachcie (od strony południowej, pod masztem), dlatego również tutaj zastosowano rozwiązania zabezpieczające komfort użytkowników, analogicznie jak opisano dla wid ekspresowych.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_10

i

Autor: Epstein 10 | Montaż konstrukcji łącznika pomiędzy budynkami Varso Tower a Varso 1, mieszczącego zadaszoną strefę publiczną z drzewami

Varso Tower: przestrzenie reprezentacyjne holu i łącznika

Prefabrykaty z GRC zastosowane zostały także do wykończenia reprezentacyjnych wnętrz holu wejściowego na parterze. Istotne założenia projektowe to przede wszystkim sposób rozwiązania techniczne sufitu podwieszanego. Hol wejściowy zgodnie z założeniem koncepcyjnym miał być maksymalnie uwolniony od wszelkich elementów technicznych, ze szczególnym wskazaniem sufitów. Nie jest to oczywiście całkowicie możliwe, ale po dokładnych analizach (szczególnie akustycznych) w suficie podwieszonym zasadniczej części budynku, na wysokości ponad 10 m udało się zaprojektować wielkopowierzchniowe płaszczyzny wolne od instalacji. Do ich wykonania zostaną wykorzystane napinane tkaniny mocowane do systemu stalowych, odpowiednio wzmocnionych liniowych kanałów, w których wnękach umieszczone będą konieczne urządzenia wyposażenia technicznego (oświetlenie, tryskacze wysokociśnieniowej mgły wodnej, głośniki DSO oraz czujki). Dzięki temu na kamiennych okładzinach ścian trzonu oraz słupach GRC fasady pozostało minimum wyposażenia, m.in. oznakowanie ewakuacyjne.

W holu wejściowym zaplanowano donice z 9-metrowymi drzewami. Większość z nich znajdzie się w łączniku zapewniającym przestrzeń rekreacyjną oraz dostęp do pasażu handlowego w sąsiednim budynku Varso 1. Łącznik z przeszklonymi elewacjami od strony północnej i południowej o wysokości ponad 14 m wykonany został jako niezależna podkonstrukcja stalowa ze skrzydłem dachu odseparowanym od budynków ciągami podłużnych świetlików i dodatkowo z obu stron znacznie wysuniętym wspornikowo poza linie elewacji, co zaplanowano dla zwiększenie ochrony przestrzeni zewnętrznych placów wejściowych. Utrzymanie drzew wymaga zastosowania specjalnego systemu naświetlania wegetacyjnego, zapewniającego odpowiednie warunki rozwojowe w zamkniętej przestrzeni holu. Umożliwia to odpowiedni system oświetlenia zainstalowany w kanałach sufitowych. Zadaszenie łącznika ma nieregularny kształt, przez co wykonanie kolebki o zmiennej geometrii z powłoką z blachy na rąbek było kolejnym zagadnieniem wymagającym bardziej szczegółowej analizy dla rozwiązania technicznego, fizyki budowli oraz estetyki i funkcjonalności serwisowej.

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_12

i

Autor: Epstein 12 | Prefabrykowana skośna ściana w części restauracyjnej

Varso Tower: efekt kominowy

Projektując budynki niższe, zazwyczaj całkowicie pomija się element efektu kominowego, który przy niekorzystnych rozwiązaniach może pojawić się przy obiektach wysokich, a już nie da się go pominąć przy wieżowcach, szczególnie tych „nieszczelnych”, jak w tym przypadku, co spowodowane jest realizacją trzech tarasów, w tym dwóch ogólnodostępnych. Zewnętrzne drzwi na tarasy potencjalnie ułatwiają dystrybucję powietrza dążącego wewnątrz budynku do wyrównania różnicy ciśnień występujących w otaczającej budynek atmosferze w dolnej i górnej jego części – tzw. efekt kominowy, występujący zarówno w lecie, jak i w zimie. Ma on zasadnicze znaczenie przy występowaniu temperatur ujemnych. Dla przewyższenia 230 m sumaryczna różnica ciśnień założonych temperatur odniesienia do ujemnej na zewnątrz/dodatniej wewnątrz wyniesie aż 370 Pa (w letnim różnicą wynosi około 50 Pa). Powietrze ze zmiennym w zależności od wysokości oddziaływaniem próbuje przedostać się przez cały budynek z dołu do góry. Przy braku zabezpieczeń może to powodować problemy z otwieraniem i zamykaniem drzwi. W standardowej realizacji najlepszym zabezpieczeniem jest bardzo dobre uszczelnienie budynku (dotyczy to oczywiście dachu, a także wszystkich poziomów w zakresie prowadzenia instalacji w szachtach itd.). W tym przypadku było to niemożliwe ze względu na tarasy i należało opracować alternatywne rozwiązania. W tym zakresie wykonano kilka komputerowych analiz CFD Stack Effect, polegających na szczegółowym ustaleniu parametrów wszystkich stosowanych w budynku drzwi (w tym windowych). Na tej podstawie, po sprawdzeniu kolejnych rozwiązań zapobiegawczych, wybrano te, które uznano za funkcjonalne ze względu na warunki ewakuacji. Pierwsze takie analizy wykazały, że wszystkie potencjalnie problematyczne drzwi należy wyposażyć w osprzęt umożliwiający ich w pełni automatyczne otwieranie/zamykanie, przy czym okazało się, że dla niektórych zdefiniowanych wartości oddziaływań ciśnienia, takie urządzania nie są dostępne na rynku. Metodą wprowadzania zmian oraz kolejnych rozwiązań osiągnięto w końcu wartości, które mogą zostać spełnione. Rozwiązania zamienne polegały głównie na stosowaniu elementów utrudniających bezpośrednie przedostawanie się powietrza najkrótszą drogą z dołu do góry, m.in. zamykanych automatycznymi drzwiami pionowych korytarzy komunikacyjnych. To m in. z tego powodu winda ekspresowa nie została doprowadzona bezpośrednio na tarasy i zastosowano wymuszony transfer do windy panoramicznej zlokalizowanej w podstawie masztu. Podobne rozwiązanie dotyczy wind pożarowych, tu uzyskano odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych w zakresie obsługi całego budynku jedną windą, polegające na tym, że główna część funkcjonalna dla stałych użytkowników budynku jest chroniona przez dwie windy pożarowe obsługujące wszystkie poziomy, a następnie na poziomie L+46 zrealizowany został wydzielony pożarowo korytarz transferowy, łączący je z trzecim dźwigiem pożarowym, obsługującym ten poziom oraz wszystkie pozostałe powyżej.

Czytaj też: Wieżowce w Warszawie: apartamentowiec Cosmopolitan Helmuta Jahna i Złota 44 Daniela Libeskinda |

Metryka

Varso Tower

ul. Chmielna, al. Jana Pawła II, Warszawa

Autorzy koncepcji: Foster + Partners

Współpraca autorska, projekt budowlany i wykonawczy: Epstein

Konstrukcja: Matejko & Wesoły

Instalacje: Buro Happold

Architektura krajobrazu: RS Architektura Krajobrazu

Systemy fasadowe: Scheldebouw B.V.

Inwestor: HB Reavis

Pow. użytkowa: 109 907 m2

Wysokość: 230 m (z iglicą – 310 m)

Zakończenie realizacji: 2022

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_13

i

Autor: Epstein 13 | Środkowe przeszklenie każdego przęsła ma szerokość 2,7 m w osiach słupków fasady
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_14

i

Autor: HB Reavis 14-16 | Dzięki zastosowaniu kabin dwupokładowych udało się zmniejszyć liczbę i powierzchnię szachtów w trzonie budynku
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_15

i

Autor: HB Reavis 14-16 | Dzięki zastosowaniu kabin dwupokładowych udało się zmniejszyć liczbę i powierzchnię szachtów w trzonie budynku
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_16

i

Autor: Epstein 14-16 | Dzięki zastosowaniu kabin dwupokładowych udało się zmniejszyć liczbę i powierzchnię szachtów w trzonie budynku
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_17

i

Autor: HB Reavis 17, 18 | Budynek zaprojektowano w technologii żelbetowej monolitycznej o ustroju płytowo-słupowym
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_18

i

Autor: HB Reavis 17, 18 | Budynek zaprojektowano w technologii żelbetowej monolitycznej o ustroju płytowo-słupowym

Ze względu na konieczne do uwzględniania odpowiednie warunki nasłonecznienia dla sąsiednich budynków rzut wieżowca zaplanowano ze ściętymi narożnikami

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_19

i

Autor: HB Reavis 19 | Obiekt mierzy 230 m a wraz z iglicą 310 m i jest obecnie najwyższym budynkiem w UE
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_20

i

Autor: HB Reavis 20, 22, 23 | Budynek zwieńczono stalowym masztem o wysokości 80 m, zakotwionym na długości ok. 37 m
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_22

i

Autor: HB Reavis 20, 22, 23 | Budynek zwieńczono stalowym masztem o wysokości 80 m, zakotwionym na długości ok. 37 m
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_23

i

Autor: HB Reavis 20, 22, 23 | Budynek zwieńczono stalowym masztem o wysokości 80 m, zakotwionym na długości ok. 37 m
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_24

i

Autor: Epstein 24 | Sadzenie drzew na dwupoziomowym tarasie L+49
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_27

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_28

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_29

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_25

i

Autor: HB Reavis 25 | Widok od strony południowo-wschodniej – oprócz szkła i stali do wykonania elewacji wykorzystano prefabrykowane betonowe panele zbrojone włóknem szklanym (GRC)
Biogram
Artur Gizmajer

Autor: archiwum autora

Artur Gizmajer

(dyplom WAPW 1995), architekt MOIA, doświadczenie zawodowe zdobywał m.in. w pracowniach: TEKTON (1995-1997), współzałożyciel i wspólnik w firmie 5U ARCHITEKTÓW (1997-1999), następnie pracownik ARCA A&C (1999-2005), aktualnie od 16 lat współpracuje z firmą Epstein, gdzie odpowiadał m.in. za koordynację wielobranżową projektu Złotych Tarasów w Warszawie. Jest współautorem i głównym projektantem warszawskich budynków wysokościowych, w tym biurowca Mennica Legacy Tower i aktualnie realizowanego Varso Tower wchodzącego w skład Varso Place. Specjalizuje się w kwestiach prawno-administracyjnych oraz problematyce dotyczącej zacieniania

Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_29

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_30

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_32

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_33

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_34

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_35

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_36

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_37

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_38

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_39

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_40

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_41

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_42

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_43

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_44

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_45

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_46

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_47

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_48

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_49

i

Autor: HB Reavis Budowa Varso Tower
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_03

i

Autor: Epstein 3 | Przekrój – schemat funkcjonalny. Oznaczenia: 1 – taras widokowy; 2 – część techniczna; 3 – taras rekreacyjny; 4 – restauracja; 5 – biura Link: https://cdn.galleries.smcloud.net/t/photos/gf-tugU-Snst-hyeS_varso-tower-w-warszawie-foster-partners-epstein-03.jpeg
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_11

i

Autor: Epstein 11 | Detal fasady (na podstawie rysunku Scheldebouw B.V). Oznaczenia: 1 – fasada segmentowa ze szkleniem trójszybowym; 2 – żaluzja ukryta w niszy; 3 – panel wentylacji naturalnej sterowany automatycznie; 4 – dekoracyjny panel z blachy; 5 – wnęka wyznaczająca granicę elementu fasadowego na ścianie i suficie od materiałów wykończeniowych przestrzeni biura; 6 – okładzina GK słupa; 7 – nisza montażowa konsoli fasadowej wypełniona betonem; 8 – podłoga podniesiona nadwieszona na konstrukcji nośnej z rusztu stalowego na regulowanych słupkach; 9 – prefabrykowany element stropu z belką obwodową; 10 – izolacja ppoż. z wełny mineralnej; 11 – płytowanie GK w osłonie z blachy cynkowanej ogniowo; 12 – sufit podwieszany systemowy z paneli metalowych mocowany do stropu; 13 – oprawa liniowa LED; 14 – sufit podwieszany fasadowy: z paneli metalowych na podkonstrukcji wsporczej; 15 – listwy fasadowe z dekoracyjną nakładką ze stali nierdzewnej; 16 – uszczelka EPDM z silikonem; 17 – izolacja termiczna z wełny mineralnej o podwyższonych parametrach; 18 – panel wnękowy z blachy aluminiowej, malowany; 19 – uchwyt bezpieczeństwa dla systemu obsługi fasady (BMU) Link: https://cdn.galleries.smcloud.net/t/photos/gf-u8Jx-Uuaq-DozN_varso-tower-w-warszawie-foster-partners-epstein-11.jpeg
Varso Tower w Warszawie_Foster + Partners_Epstein_21

i

Autor: Epstein 21 | Przekrój przez taras L+49. W obiekcie zaprojektowano dwa publiczne tarasy – jeden na wysokości 205 m, drugi na 230 m Link: https://cdn.galleries.smcloud.net/t/photos/gf-vEN6-Deiz-3iTu_varso-tower-w-warszawie-foster-partners-epstein-21.jpeg
Listen to "Bilans zamknięcia. Konrad Płochocki odchodzi z Polskiego Związku Firm Deweloperskich" on Spreaker.