Spis treści
- Ludzie mówią, że to jest brzydkie!
- Posłuchaj Podcastu 30/30 z Anną Cymer
- Muzeum Sztuki Nowoczesnej nie musi być ładne
- Zwracamy uwagę na budynki, a nie przeszkadza nam chaos dookoła
- Architektura-murator. Podcast 30/30
Ludzie mówią, że to jest brzydkie!
“Owszem, miałam bardzo wiele takich sytuacji, to prawda. Nawet bym powiedziała, że większość moich spotkań z osobami spotkanymi przy fotografowaniu budynków z lat 90. dokładnie tak właśnie wygląda,” – odpowiada Anna Cymer na moje pytanie, czy często zdarza się jej usłyszeć, że dany budynek jest po prostu brzydki i nie warto poświęcać mu uwagi. To był nasz punkt wyjścia do rozmowy o tym, jak rozmawiać o architekturze, gdy druga strona sprowadza ją tylko do kategorii estetycznej.
Cały czas te kategorie estetyczne przykładamy coraz to do nowych obiektów, czy powstałych wcześniej, czy powstających na bieżąco. Nie ma tutaj jednej prostej odpowiedzi i rady. Ja staram się każdy przypadek traktować indywidualnie. Ale jest też taka ogólna kwestia, którą jest próba zaniechania myślenia i rozmawiania o architekturze w kategorii pojedynczych budynków. My jesteśmy do tego przyzwyczajeni, bo tak opisujemy architekturę i w sumie bardzo trudno ją opisać inaczej.
Cymer zwraca więc uwagę na kontekst i otoczenie tych budynków. Nie tylko na fizyczny, ale także czasowy. Łatwiej będzie się rozmawiało o poszczególnych obiektach, gdy zaczniemy je ze sobą łączyć w pewnej przestrzeni.
Posłuchaj Podcastu 30/30 z Anną Cymer
Muzeum Sztuki Nowoczesnej nie musi być ładne
Wspólnie spróbowaliśmy sprawdzić efektywność tej rady w odniesieniu do budynku, który aktualnie rozpala największe emocje architektoniczne w Polsce, czyli nowego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. W komentarzach - zwłaszcza tych wygłaszanych w social mediach - roi się od negatywnych opinii porównujących ten obiekt do bunkra czy pudełka po butach. Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski podczas konferencji prasowej w przededniu otwarcia Muzeum powiedział, że nie ma w tym nic złego, bo tego typu obiekty będą wzbudzały kontrowersje.
Anna Cymer ma na ten temat swoje zdanie:
Zobaczmy, gdzie stoi ten budynek. Jak się rozejrzymy dookoła, to z jednej strony mamy Pałac Kultury, a z drugiej Ścianę Wschodnią. On w oczywisty sposób tam nie pasuje. Ale zastanówmy się też, co by tam mogło pasować. I szybko dojdziemy do wniosku, że nic. Więc postawienie w tym miejscu maksymalnie neutralnego obiektu - bardzo prostego, oszczędnego, niekonkurującego z tym niełatwym otoczeniem - ma sens. Widać, że ten budynek jest jakiegoś rodzaju opakowaniem dla pewnego przedsięwzięcia i dopiero wraz z nim pokaże swoją wartość. Tymczasem my teraz rozmawiamy o samym pudełku. To nie ma sensu. (…) To niestety jest też trochę wyznacznik poziomu naszej debaty, w której jakoś tam niestety wszyscy uczestniczymy. Myśmy się strasznie nakręcili na to, że tego typu obiekt ma zachwycać. Nie po to jest architektura, ona nie po to powstaje
Czy więc powinniśmy zignorować wszystkie komentarze odnoszące się do estetyki “samego pudełka”? Zarówno te negatywne, jak i pozytywne? W jaki sposób rozmawiać z człowiekiem, dla którego dany budynek po prostu jest ładny lub brzydki?
Ja się koncentruję na tym, żeby próbować cały czas wyjaśniać kontekst. Po to były te moje książki. Nie pisałam z myślą, by pokazać ludziom, jak bardzo są ograniczeni i nie rozumieją, jak bardzo piękne są te brzydkie budynki. Bo nie o to chodzi, czy one są piękne. To w ogóle nie ma - w pewnym sensie - nie ma znaczenia. Ważne jest to, dlaczego one w ogóle powstały. W jakim kontekście politycznym, społecznym i ekonomicznym? Nie twierdzę, że po jego zrozumieniu każdy brzydki budynek zacznie nam się podobać. Ale przynajmniej trochę inaczej na niego spojrzymy.
W naszej rozmowie odnieśliśmy się też do ruchu Architektonicznej Rewolty, którego członkowie nie tylko są bardzo aktywni w komentowaniu wyglądu nowych budynków, ale też często przygotowują ich bardziej “estetyczne” wizualizacje i wersje. Alternatywną koncepcję MSN w tym duchu przygotowali Tomasz Geras i Marta Dobrowolska. Anna Cymer zwraca uwagę, że ta koncepcja była szeroko dyskutowana w mediach społecznościowych, ale chyba w sposób zaskakujący również dla samych autorów. Większość komentujących uznała bowiem, że zaproponowana przez nich klasyczna bryła z kolumnadą to socrealizm. “Czyli my jesteśmy już tak przekabaceni przez historię, że widząc kolumnadę myślimy o socrealizmie, a nie o XIX-wiecznym klasycyzmie” - zwraca uwagę moja rozmówczyni.
i
i
Zwracamy uwagę na budynki, a nie przeszkadza nam chaos dookoła
Nasza rozmowa poprowadziła nas także do wniosku, że jako społeczeństwo o wiele częściej skupiamy naszą uwagę na muzeach czy biurowcach z lat 90., a jednocześnie z o wiele mniejszą energią i zaangażowaniem walczymy o estetykę współczesnej deweloperki. Cymer zwraca uwagę, że nie potrzebujemy wybitnej architektury na osiedlu mieszkaniowym i tu również - trzeba patrzeć najpierw na funkcjonalność, a następnie na estetykę.
“Co takiego w nas jest, że lubimy się wypowiadać na temat tych publicznych i tych ważnych obiektów, a wokół siebie to się tak pogodziliśmy z tym, że po prostu jest jak jest?” - pyta Anna Cymer.
Jesteście ciekawi odpowiedzi? Posłuchajcie całej naszej rozmowy.
i
Architektura-murator. Podcast 30/30
Nasz redakcyjny podcast znajdziesz we wszystkich dobrych serwisach podcastowych. Wyszukaj “Architektura-murator. Podcast 30/30” i zobacz nasze inne rozmowy - ze Zbigniewem Maćkowem o tym, jak idzie w deweloperkę, z Grzegorzem Piątkiem o słusznym pięknie architektury, z Robertem Konieczny - o warunkach pracy i międzynarodowym uznaniu; Moniką Arczyńską o architektonicznej odwadze i organizowaniu konkursów; z Sylwią Goryczką z Humanscale o tym, czy umiemy dobrze siedzieć; z Markiem Chrobakiem, nowym prezesem SARP, o wyzwaniach, przed którymi stoi architektura; z Aleksandrą Wasilkowską o projektowaniu tego, co unika powszechnemu zainteresowaniu; oraz z Ewą P. Porębską - o tym, jak przeszłość miesza się z przyszłością polskiej architektury.
Podcast 30/30 to nasz redakcyjny podcast jubileuszowy. To rozmowy o doświadczeniach z przeszłości i wyzwaniach z przyszłości. Komentujemy tu architektoniczne słowa i czyny, przyglądamy się zmianom technologicznym oraz szukamy definicji piękna w niezwykle niespokojnych czasach. Architektura-murator od 30 lat towarzyszy polskiej architekturze. Prezentujemy najlepsze obiekty, inspirujemy do dyskusji i śledzimy kluczowe zmiany.
Partnerami podcastu i 30-lecia "Architektury-murator" są Dyson, Humanscale, Equitone, Fakro, Arhend oraz Isover, Weber i Rigips.
