Spis treści
- Architektura, która wychodzi poza schemat. Co łączy okładkowe realizacje?
- Styczeń. Ekologiczny design Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej
- Luty. Teatr Wybrzeże w Gdańsku. Dialog tradycji i nowoczesności
- Marzec. Dworzec Metropolitalny w Lublinie. Brak granicy między wnętrzem a zewnętrzem
- Kwiecień. Browary Wrocławskie – rewitalizacja z historią w tle
- Maj. Industrialna elegancja biurowca Gambit w Gliwicach
- Czerwiec. Pszczyńskie Centrum Kultury to kulturalna ostoja
- Lipiec. Zielona transformacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie
- Sierpień. Filmowy świat Centrum Bajki w Bielsku-Białej
- Wrzesień. Liceum w Wesołej. Kreatywne wykorzystanie przestrzeni
- Październik. Minimalizm w służbie kultury – Biblioteka w Choszczówce
- Listopad. Otwarte na miasto TBS Ajnfart w Rybniku
- Grudzień. Gdynia w nowej odsłonie. Waterfront II
Architektura, która wychodzi poza schemat. Co łączy okładkowe realizacje?
W minionym roku, przy wyborze obiektów na okładki magazynu Architektura Murator, nie kierowaliśmy się tradycyjnymi kryteriami „najlepszości”. Zdecydowaliśmy się prezentować obiekty, które w jakiś sposób nas zaciekawiły. Każdy z tych obiektów przyciągnął naszą uwagę z innego powodu – jedne zaskoczyły nas nowatorską formą, inne poruszyły swoją polityką społeczną, jeszcze inne wykorzystaniem nowoczesnych technologii, takich jak prefabrykacja. Czasem fascynowała nas subtelna gra detali, innym razem – śmiałość w zestawieniu historycznego kontekstu z nowoczesnością.
Wszystkie te realizacje to świadectwa poszukiwań, w których technologia, funkcja i estetyka łączą się w nieoczywisty sposób. Zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z prezentowanymi projektami.
Styczeń. Ekologiczny design Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej
O Mazurskim Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK pracowni Kwadratura pisali dla nas Anna Kulińska oraz Milena Wiercińska.
Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej, znane również jako KUMAK, to jedno z czołowych miejsc w Polsce zajmujących się ochroną przyrody i badaniami naukowymi. Kompleks zlokalizowany w malowniczym regionie Urwitałt składa się z dwóch charakterystycznych, okrągłych budynków. Obie bryły harmonijnie wtapiają się w otaczający krajobraz dzięki ceglanym elewacjom dopasowanym do naturalnych barw otoczenia.
i
W jednym z budynków znajdują się sale seminaryjne, laboratoria oraz pomieszczenia noclegowe, podczas gdy drugi, pełniący funkcję edukacyjną, mieści wystawę poświęconą ekosystemowi małych zbiorników wodnych. Budynki zostały zaprojektowane tak, aby dobrze współgrały z otaczającym środowiskiem naturalnym—oba obiekty są częściowo pokryte ziemią, a na ich elewacjach pną się rośliny.
Okrągła geometria budynków sprawia wrażenie elewacji bez wyraźnego początku czy końca. Projekty architektoniczne opierają się na zasadach ekologicznego designu—wykorzystaniu materiałów przyjaznych środowisku oraz odnawialnych źródeł energii. Elewacje wykonano z prefabrykowanych ścian z zewnętrzną warstwą zabarwionego betonu, a system ogrzewania i chłodzenia opiera się na matach kapilarnych umieszczonych pod sufitami oraz gruntowej pompie ciepła zasilanej energią z paneli fotowoltaicznych.
i
Luty. Teatr Wybrzeże w Gdańsku. Dialog tradycji i nowoczesności
Przebudowany obiekt łączy potrzebę wprowadzenia nowoczesnych rozwiązań i zapewnienia lepszej dostępności z zachowaniem historycznej tożsamości – pisali Monika Arczyńska i Karol Drobniewski o realizacji biur Autorska Pracownia Architektoniczna - Jacek Bułat oraz Warsztat Architektury Pracownia Autorska Krzysztof Kozłowski.
Czytaj także: Generalny remont Teatru Wybrzeże
Głównym celem projektu była przebudowa bryły Teatru Wybrzeże, której przebieg łączył w sobie zachowanie historycznej tożsamości budynku z wprowadzeniem nowoczesnych rozwiązań projektowych i poprawą dostępności. Kluczowym elementem zmian była nowa frontowa elewacja z dużymi przeszkleniami, umożliwiającymi podziwianie eleganckiego wnętrza teatru.
i
Komfort widzów zwiększono poprzez stworzenie nowej widowni na 341 miejsc oraz poprzez przeznaczenie całego parteru na potrzeby gości teatru. Lobby, zaprojektowane w stonowanych barwach, uzupełniają złoto-czerwone, kręte schody oraz trzy imponujące żyrandole w foyer. Dzięki południowej ekspozycji foyer, naturalne światło oświetla przestrzenie szatni na parterze oraz baru na pierwszym piętrze, tworząc w ciągu dnia przyjemną atmosferę. Po zmroku przestrzeń nabiera nowego charakteru dzięki sztucznemu oświetleniu, a oczekujący widzowie stają się częścią widowiska, zupełnie jakby grali na scenie miejskiego życia.
Istotnym elementem przebudowy jest „Akwarium” — przeszklona część foyer na pierwszym piętrze, wsparta na kolumnach, która stanowi swoiste przedłużenie Targu Węglowego, zapraszając mieszkańców i turystów do interakcji z przestrzenią teatru.
i
Marzec. Dworzec Metropolitalny w Lublinie. Brak granicy między wnętrzem a zewnętrzem
Szereg białych słupów – o charakterystycznej ażurowej konstrukcji i kielichowej formie szerokich kolistych głowic wspierających płytę rozległego dachu – stanowi o wybitnie indywidualnej tożsamości architektury dworca – o najnowszej realizacji pracowni Tremend pisali Magdalena Staniszkis i Hubert Trammer.
Czytaj także: Dworzec Metropolitalny w Lublinie z architektonicznym Oskarem!
Nowy Metropolitalny Dworzec Autobusowy, w połączeniu z istniejącym dworcem kolejowym, stanowi kluczowy węzeł komunikacyjny dla Lublina i całego regionu, stając się jednocześnie impulsem do rewitalizacji sąsiedniej dzielnicy. Szereg białych filarów o ażurowej strukturze i kielichowatych kapitelach wspiera duży dach, który nie tylko chroni sam budynek, ale także przystanki autobusowe. Tego rodzaju projekt płynnie integruje wnętrze z otoczeniem, co jest charakterystyczne dla architektury transportowej.
i
Bryła dworca, zwarta i powściągliwa w formie oraz użytych materiałach, unika monotonii dzięki zastosowaniu różnych rozwiązań architektonicznych, które odpowiadają na kontekst otoczenia. Zewnętrzne ściany budynku, wychodzące na przystanki autobusowe i dworzec kolejowy, są w pełni przeszklone, co podkreśla otwartość na komunikacyjny węzeł, łącząc wnętrze z przestrzenią zewnętrzną na parterze oraz wyższych kondygnacjach.
Elewacja od strony, która nie pełni roli transportowej, ma monumentalny charakter. Zawiera zintegrowaną zieleń oraz rzeźbiarską ścianę betonową. Wnętrze dworca zostało zaprojektowane zgodnie z wymaganiami dla dworców kolejowych, zarówno pod względem użytych materiałów, jak i rozwiązań funkcjonalnych oraz detali architektonicznych.
i
Kwiecień. Browary Wrocławskie – rewitalizacja z historią w tle
Architekci chcieli zachować jak najwięcej historycznej tkanki, nadając jej funkcje mieszkaniową i usługową. Nadrzędne było otwarcie na miasto i stworzenie przestrzeni dostępnej – pisali Zbigniew Maćków, Roman Rutkowski i Michał Duda o najnowszej realizacji pracowni SRDK Studio Projekt
Czytaj także: Browary Wrocławskie. Historyczna cegła i starannie odtworzony tradycyjny bruk
Zadaniem biura Archicom było zaprojektowanie i realizacja osiedla mieszkaniowego, które nawiązuje do architektury przemysłowej z przełomu XX wieku, uwzględniając jednocześnie współczesne potrzeby miejskie. Projektanci musieli zmierzyć się z wyzwaniem adaptacji czterech historycznych budynków, stanowiących pozostałości po dawnym Browarze Piastowskim. Pierwotnie obiekty Browaru, o zróżnicowanych rozmiarach i układach, były rozmieszczone w układzie ortogonalnym, który został zachowany w nowym kompleksie.
i
Osiedle, zlokalizowane na romboidalnej działce pomiędzy ruchliwą ulicą, rzeką Odrą a torami kolejowymi, wpisuje się w historię, oferując przyjazne pieszym przestrzenie z ulicami i placami. Główny deptak poprowadzono w kierunku bulwaru wzdłuż rzeki. Projekt obejmuje szerokie, tarasowe pasy zieleni z ławkami, gdzie mieszkańcy mogą odpocząć. Pomimo nowoczesnych rozwiązań, w przestrzeni osiedla zachowały się elementy przypominające przemysłową przeszłość—relikty nitowanych konstrukcji umiejscowione pomiędzy brukowanymi chodnikami i parkingami. Część elewacji budynków została wykończona klinkierowymi płytkami, co dodatkowo nawiązuje do historycznego charakteru miejsca.
i
Maj. Industrialna elegancja biurowca Gambit w Gliwicach
To budynek o wyjątkowo indywidualnej estetyce, który w sposób dosłowny stara się mówić o swym przeznaczeniu, a w sposób nieco ukryty – symbolizować trudną historię i lokalny kontekst kulturowy – o nowej realizacji pracowni Robert Konieczny KWK Promes pisali Justyna Swoszowska i Ryszard Nakonieczny.
Czytaj także: Niesamowity budynek z rur. Gambit to nowy projekt Roberta Koniecznego w Gliwicach
Mały kompleks biurowo-magazynowy firmy Gambit-Systems, położony na przedmieściu Bojków w Gliwicach, składa się z dwóch stożkowych budynków połączonych łącznikiem. Z daleka wyróżnia się interesującym kształtem, z bliska zachwyca precyzyjnie dopracowanymi detalami. Koncepcja projektu, opracowana przez Roberta Koniecznego z pracowni KWK Promes, opiera się na dwóch głównych założeniach: odniesieniu do historycznego kontekstu lokalizacji oraz wykorzystaniu elementów typowych dla produktów firmy, czyli rur.
i
Elewacje budynku, zarówno od frontu, jak i od tyłu, przypominają zmodyfikowaną strukturę plastra miodu, natomiast boczne elewacje mają kształt rur ułożonych w pryzmaty. Budynek zmienia swoje oblicze w zależności od pogody: w pochmurny dzień jest czarno-szary, z kolei w pogodne dni lśni w promieniach słońca. Wnętrze budynku utrzymane jest w brutalistycznym stylu, z dominującym surowym betonem oraz dramatycznymi formami sklepienia klatki schodowej. Zamiast tradycyjnych okien, światło wpada do wnętrza przez szklane ściany lub świetliki w dachu, które rozmieszczone są w odpowiednich miejscach.
i
Czerwiec. Pszczyńskie Centrum Kultury to kulturalna ostoja
Ten pozornie prosty budynek, pozbawiony przepychu oraz zbędnych ozdób, swą finezję i rozmach wyraża poprzez proporcje, relacje przestrzenne i dostosowanie do pełnionej funkcji – pisali o nowej realizacji pracowni Kozień Architekci Urszula Forczek-Brataniec i Paweł Jaworski.
Oprócz kina i sali koncertowej, Centrum Kultury oferuje wielofunkcyjne, elastyczne przestrzenie warsztatowe, dostępne dla dzieci, młodzieży, seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami. W obiekcie znajduje się także kawiarnia z widokiem, taras oraz ogród. Kluczową rolę w centrum odgrywa przestrzeń wspólna, będąca miejscem wymiany myśli i doświadczeń. To bezpieczne i przytulne miejsce chroni przed hałasem dochodzącym z ruchliwej ulicy, a także przed słońcem w upalne dni czy niepogodą.
i
Po wejściu do budynku - dzięki osiowym widokom zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz - przestronny hol ułatwia orientację w budynku. Przeszklenia w holu „rozmywają” ściany, a wyraziste zewnętrzne akcenty, takie jak zielony nasyp czy sztuczny pagórek, rozszerzają granice przestrzeni, wykraczając poza rzeczywiste mury budynku. Podobne podejście zastosowano w salach warsztatowych, gdzie przeszklenia otwierają pomieszczenia na zaciszny ogród deszczowy, a biała ściana w formie zamknięcia wyznacza granice sali, anektując przestrzeń zieloną.
i
Lipiec. Zielona transformacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie
Park po przebudowie stał się miejscem codziennego oraz odświętnego spotykania się ludzi i przyrody postawionych obok siebie na równych prawach – pisali Artur Jerzy Filip, i Beata Gawryszewska o nowej realizacji pracowni WXCA.
Czytaj także: Modernizacja parku Pole Mokotowskie w Warszawie według projektu pracowni WXCA
Po renowacji, park Pole Mokotowskie stał się jeszcze bardziej otwarty, przyjazny i pełen bioróżnorodności. W rejonie bliższym Bibliotece Narodowej, autorzy projektu z pracowni WXCA zaproponowali "pofałdowany" krajobraz z jeziorem. Wzgórza zostały uformowane z gruzu, który uzyskano z usunięcia betonu z istniejącego stawu. W pobliżu stworzono malowniczą strefę dla zwierząt, wyposażoną w elementy wodne oraz zabawki dla psów.
i
W obszarze z miejscami piknikowymi, w którym odbywają się spontaniczne aktywności takie jak zajęcia tai chi, zaprojektowano jedynie drobne zmiany. Wzbogacono go o takie elementy jak instrumenty muzyczne na świeżym powietrzu, siedziska i kolorowe namioty. Drewniany pomost prowadzi przez krajobraz przypominający Mazury – pofałdowany teren z małymi jeziorami i zbiornikami wód opadowych. Głównym elementem wodnym jest jezioro w centrum parku. Motyw wody w projekcie nasila się, przechodząc od naturalnych form zbierania wody deszczowej przez tereny zalewowe, małe zbiorniki wodne, z których strumień płynie w kierunku głównego zbiornika.
i
Sierpień. Filmowy świat Centrum Bajki w Bielsku-Białej
Celem było stworzenie spójnej i estetycznie zrównoważonej całości, która wyraża szacunek dla dziedzictwa, a jednocześnie wprowadza nową jakość – pisali Ryszard Nakonieczny i Anna Syska o tej realizacji Nizio Design International
Nizio Design International odpowiada za projekt architektoniczny Centrum Bajki i Animacji Interaktywnej OKO w Bielsku-Białej oraz za renowację zabytkowej Willi Roth, będącej siedzibą Studia Filmów Rysunkowych. Projekt zrealizowano w dwóch etapach. Najpierw przeprowadzono renowację Willi, a następnie zbudowano nowy obiekt i zagospodarowano otaczający teren.
i
Zabytkowy budynek przeszedł kompleksową renowację elewacji. Wykonano ją z betonu architektonicznego, z perforacjami przypominającymi taśmę filmową, co symbolicznie łączy historyczne dziedzictwo z nowoczesnością. W strefie wejściowej nowego budynku znajduje się lobby, sklep z pamiątkami, recepcja oraz bufet. Na parterze zlokalizowana jest również sala kinowa na około 120 miejsc oraz cyfrowe archiwum materiałów.
Główna przestrzeń wystawiennicza znajduje się na 1. i 2. piętrze. Na 2. piętrze zaplanowano również salę konferencyjną, pokój animatorów oraz łącznik, który dzięki transparentnym szklanym ścianom oferuje interesujący widok na oba budynki oraz pobliskie ulice i otoczenie.
i
Wrzesień. Liceum w Wesołej. Kreatywne wykorzystanie przestrzeni
Decyzje przestrzenne projektantów dały efekt architektury klarownej, nieprzytłaczającej, a jednocześnie różnorodnej pod względem funkcjonalnym – pisały o realizacji pracowni plus3-architekci Dorota Sibińska oraz Anna Cudny.
Czytaj także: Pierwsze liceum w historii Wesołej coraz bliżej realizacji
Nowe liceum w warszawskiej dzielnicy Wesoła harmonijnie wpisuje się w otaczający krajobraz. Elewacje budynku wykończono białym tynkiem mineralnym, a ościeża okienne dopasowano kolorystycznie do pobliskich sosen. Kluczowe funkcje budynku zostały zaprojektowane wzdłuż fasady, natomiast pomieszczenia pomocnicze umieszczono wewnątrz bryły - wokół wewnętrznego patio. Przeszklone korytarze tworzą jasne, przestronne wnętrza, a funkcjonalne meble nadają im przyjazny charakter.
i
Sale lekcyjne są zorientowane na wschód lub zachód, z wyjątkiem sal komputerowych, które wychodzą na północ. Każda sala lekcyjna posiada duże okna wyposażone w zewnętrzne żaluzje, które zapobiegają przegrzewaniu. Wykończenia wnętrz, takie jak sklejka sosnowa czy wełna drzewna na suficie, są skromne, ale przy tym nadają pomieszczeniom przytulność i zapewniają odpowiednią akustykę. Szklane wejścia do sal lekcyjnych łączą je z przestronnymi korytarzami, co pozwala na kreatywne wykorzystanie przestrzeni w procesie nauczania i sprzyja nietypowym formom zajęć edukacyjnych.
i
Październik. Minimalizm w służbie kultury – Biblioteka w Choszczówce
O architektonicznej sile realizacji decyduje nie tylko dostosowana do podmiejskiej skali kameralność drewnianego obiektu. Ujmuje również wrażliwość jego autorów na zastane zielone otoczenie - pisali Bartłomiej Homiński i Krzysztof Mycielski o realizacji pracowni Ambient.
Czytaj także: Nowa biblioteka na warszawskiej Białołęce. Powstaje z drewnianych prefabrykatów
Biblioteka w Choszczówce została zaprojektowana jako przestrzeń, która nie tylko umożliwia wypożyczanie i czytanie książek, ale także pełni rolę centrum wydarzeń kulturalnych, wspierających integrację lokalnej społeczności. Architekci inspirowali się otaczającą przyrodą, wykorzystując naturalne materiały—pionowy układ drewnianych desek na elewacji nawiązuje do rytmu pni drzew w okolicy.
i
Biblioteka w Choszczówce została zaprojektowana jako przestrzeń, która nie tylko umożliwia wypożyczanie i czytanie książek, ale także pełni rolę centrum wydarzeń kulturalnych, które wspierają integrację lokalnej społeczności. Architekci inspirowali się otaczającą przyrodą, wykorzystując naturalne materiały—pionowy układ drewnianych desek na elewacji nawiązuje do rytmu pni drzew w okolicy.
i
Listopad. Otwarte na miasto TBS Ajnfart w Rybniku
Reinterpretując tradycję, architekci wycięli w bryle wysokie przejścia. I subtelnie, nie tworząc barier, otworzyli budynek i jego mieszkańców na miasto - o nowej realizacji pracowni SLAS architekci pisali Justyna Swoszowska i Grzegorz Piątek.
Czytaj także: TBS w Rybniku gotowy! Zobaczcie, jak będzie mieszkać 80 rodzin
Architekci zaprojektowali sześciokondygnacyjny budynek w kształcie litery C, który otacza wewnętrzny dziedziniec, częściowo zamknięty od południa przez zrewitalizowane budynki z końca XIX wieku. Te historyczne obiekty zostały przekształcone w przestrzenie komercyjne i biurowe. Elewacja budynku została urozmaicona loggiami o różnych głębokościach, rozmieszczonymi losowo na jednolitej siatce. Każde z 80 mieszkań ma unikalny układ, a ich wspólną cechą są duże okna, które zapewniają mieszkańcom piękne widoki na miasto.
i
Bryła budynku została przełamana przez szerokie, trzykondygnacyjne bramy, tzw. „ajnfarciki”, które pełnią rolę tuneli łączących dziedziniec z miastem i zachęcają do spacerów. Te przestronne przejścia mogą także służyć jako miejsca spotkań sąsiedzkich, wspólnych posiłków czy gier, zwłaszcza w deszczowe dni. Choć użyte materiały i wykończenia są ekonomiczne—ramy okienne z PVC, schody wykończone szarymi płytkami zamiast naturalnego kamienia czy modnego lastryko, a balustrady wykonane z metalowej siatki—elewacja, nawiązująca do sąsiednich zabytkowych budynków z cegły, została pokryta ceramicznymi płytkami o wyrafinowanej fakturze i o profilowanych narożnikach.
i
Grudzień. Gdynia w nowej odsłonie. Waterfront II
Projekt w wyrafinowany, choć powściągliwy sposób spaja w jedną strukturę zabytkową część śródmiejską z całkowicie oderwanymi od miasta obiektami - pisał Bartosz Makowski o projekcie pracowni JEMS Architekci.
Czytaj także: Waterfont II w Gdyni. Architektura modernistycznej proweniencji
Projekt Waterfront autorstwa JEMS Architekci subtelnie integruje historyczną, centralną część Gdyni z odseparowanymi dotychczas budynkami Sea Towers, banku PKO BP oraz hotelu Marriott. Część biurowa została zlokalizowana wzdłuż ulicy Waszyngtona, podczas gdy budynki mieszkalne znajdują się bliżej brzegu. Kompleks zachowuje jednolitą wysokość, doskonale wpisującą się w skalę śródmieścia. W przestrzeni między budynkami zachowane zostały dorodne dęby, a układ kompleksu współgra z sąsiednim historycznym Budynkiem Biura Budowy Portu przy ul. Waszyngtona 38, w którym mieszkał i pracował Tadeusz Wenda.
i
Wejście do przestrzeni pomiędzy budynkami buduje poczucie obecności w zwartym centrum miasta — nie tylko dzięki skali dostosowanej do ludzi i pieszym połączeniom z istniejącą siecią ulic, ale także dzięki ochronie przed silnym wiatrem. Budynki biurowe zostały pokryte prefabrykowanymi panelami betonowymi, natomiast część mieszkalna została wykończona tynkiem, nawiązując do charakterystycznej estetyki Gdyni, w której dominują proste formy i naturalne wykończenia.
i
--------------
Dziękujemy, że tu jesteś. Zobacz, co jeszcze dla Ciebie mamy:
