Powołane w 1991 roku Centrum Scenografii Polskiej Oddział Muzeum Śląskiego, jest jedyną w Polsce instytucją, która kolekcjonuje i opracowuje zbiory w tej dziedzinie. Unikatowe eksponaty Centrum prezentowane są na stałej wystawie Laboratorium przestrzeni teatralnych – przeszłość w teraźniejszości, otwartej w czerwcu 2015 roku, a zlokalizowanej w podziemiach głównego budynku muzeum. Aranżacja ekspozycji to efekt współpracy interdyscyplinarnego zespołu projektantów warszawskiej pracowni WWAA z kuratorkami Agnieszką Kołodziej-Adamczuk oraz Sylwią Ryś. Połączenie wiedzy i doświadczenia z dziedziny architektury, scenografii oraz historii sztuki zaowocowały ekspozycją o wysokim poziomie merytorycznym, kompozycyjnym i plastycznym. Wystawa przedstawia historię rozwoju teatru oraz relacje między widzem a aktorem rozpatrywane w kontekście kulturowych przeobrażeń sztuki i architektury.
Głównym założeniem projektantów było odrzucenie wszelkiej teatralności na rzecz ascetycznej, otwartej przestrzeni. Zaaranżowano ją na kształt zaplecza scenicznego, w którym zwiedzający mogą niejako „od kuchni” prześledzić rozwój tej sztuki i eksperymentować z nią. Struktura ekspozycji opiera się na dwóch koncentrycznych modułach tematycznych. W pierwszym pokazano historyczny rozwój modeli przestrzeni teatru. W drugim zaś, na przykładzie zbiorów muzeum, przedstawiono ich praktyczne zastosowanie w polskiej sztuce scenicznej. Główną linią narracji jest zaprezentowana na ekranach multimedialnych historia ewolucji przestrzeni teatralnej od antyku do współczesności. Oś kompozycji wystawy wyznacza długi stół oświetlony rządem lamp, emitujących zimne laboratoryjne światło. Postawione na nim interaktywne makiety ułatwiają zwiedzającym zrozumienie relacji przestrzennych między widzem i aktorem. Na przykładzie zbiorów muzeum pokazano z kolei, jak współcześni scenografowie i reżyserzy interpretują osiągnięcia teatru europejskiego. Projekty i realizacje m.in. Zenobiusza Strzeleckiego, Andrzeja Stopki, Zofii Wierchowicz czy Lidii i Jerzego Skarżyńskich ilustrują inspiracje teatrem antycznym, średniowiecznym, elżbietańskim i barokowym. Układ chronologiczny urywa się w połowie ekspozycji. Opowieść skupia się na polskiej scenie awangardowej XX wieku, która odeszła od tradycyjnych sposobów budowania przestrzeni teatralnej. Ta część gromadzi przykłady przedstawiające nurty współczesnego teatru polskiego: scenę narodową inspirowaną twórczością Stanisława Wyspiańskiego, teatr przestrzeni nawiązujący do zjawisk Wielkiej Reformy Teatralnej czy teatr narracji plastycznej budujący emocje przy pomocy obrazów. I tu wystawa obejmuje wybitne przykłady polskiej awangardy po 1956 roku, od Józefa Szajny, Jerzego Grotowskiego, Jerzego Gurawskiego, Tadeusza Kantora do Krystiana Lupy.
Szkice, obrazy, projekty scenografii, manekiny, instalacje, umieszczone są w gablotach. Wykonane z drewna i metalowej siatki ekspozytory wpisują się w konwencję laboratorium i zaplecza teatru. Zwiedzający sam może decydować, które z eksponatów zobaczyć, wysuwając je z magazynowych „segregatorów”. Dzięki dyskretnymi opisom na podłodze łatwo zorientować się w przestrzeni. Doskonałym urozmaiceniem ekspozycji są dwie interaktywne instalacje, pozwalające na eksperymenty z przestrzenią i ruchem scenicznym. Aranżację wystawy można doczytać wielowarstwowo i smakować subtelne odniesienia. Kontenery z siatki czy łańcuszki, na których zawieszone są rekwizyty, nawiązują zarówno do magazynu teatru, jak i do klatki górniczej windy czy też szatni łańcuchowej. Prostota i transparentność elementów ekspozycyjnych współgra z przezroczystymi prostopadłościanami doświetlającymi przestrzenie muzealne. Wystawa ta jest miejscem, w którym świadomy odbiorca może studiować teatr, sztukę i architekturę, odkrywając wciąż nowe ścieżki narracji. Zachęca także do eksperymentów w tym zakresie bez zgłębiania teorii.
