To pierwsza po powojennej odbudowie tak szeroko zakrojona modernizacja 11 kamienic przy Rynku Starego Miasta, które mieszczą siedzibę Muzeum Warszawy. Prace objęły konserwację zabytkowych elementów, wyeksponowanie ich walorów architektonicznych, wprowadzenie współczesnych technologii i materiałów oraz przystosowanie placówki do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Istotnym elementem projektu jest realizacja pierwszej części wystawy głównej, która zostanie otwarta już w maju 2017 roku. Rzeczy warszawskie, bo taki będzie tytuł ekspozycji, obejmie aż 7 352 przedmioty rozmieszczone w 21 tematycznych gabinetach. Znajdą się wśród nich m.in. rysunki architektoniczne i mapy, obszerna kolekcja pocztówek, gabinet portretu, suwenirów warszawskich, sreber, detale architektoniczne i wiele innych eksponatów powiązanych z Warszawą.
W kamienicach o numerach 28, 30, 32 znajdzie się przestrzeń wielofunkcyjna przeznaczona dla wystaw czasowych, natomiast wystawa główna zajmie m.in. uznawane za najcenniejsze, bo najlepiej zachowane kamienice z numerami 34 i 36. Po raz pierwszy odwiedzającym zostanie udostępniona znajdująca się na szczycie tej ostatniej latarnia, z której rozciągają się widoki na Warszawę. Na gości muzeum czekać będą także biblioteka, kawiarnia i kino.
W przeciwieństwie do dominującego dziś nurtu kształtowania przestrzeni wystawienniczych, w którym akcent położony jest na multimedia, na wystawie w Muzeum Warszawy przemówić mają same obiekty. Bardzo szybko doszliśmy do wniosku, że nie potrzebujemy ekranów, scenografii czy kopii, ponieważ mamy rzeczy, oryginalnych świadków i uczestników dziejów. Jesteśmy depozytariuszem największej tego typu kolekcji - mówi Jarosław Trybuś, Zastępca Dyrektora ds. Merytorycznych Muzeum Warszawy, kierujący pracami zespołu kuratorów nad koncepcją wystawy głównej. Zdecydowaliśmy się rozmieścić je w 21 gabinetach odwołując się do historycznego sposobu pokazywania dawnych kolekcji. Nasi goście będą mogli odwiedzać je w dowolnej kolejności, tak jak spacerują po mieście, i zatrzymywać się przy tych rzeczach, które wydają się im szczególnie interesujące – dodaje.
Przy projektowaniu wystawy głównej najważniejsze było niekonkurowanie z architekturą. Wszystkie meble, systemy wieszania obrazów i gabloty zostały zaprojektowane tak, żeby nie przesłaniać ścian i zabytkowych stropów. Zdecydowano się również nie tworzyć sztucznych podziałów i nowych przepierzeń. Było to bardzo trudne, ponieważ pomieszczenia są ciasne, mają okna, czasami klika otworów drzwiowych. Wyeksponowanie dużej liczby obiektów w tak trudnych warunkach było niekiedy naprawę wielkim wyzwaniem. Projektanci dołożyli wszelkich starań , żeby stworzyć takie systemy, które nie tylko umożliwią obejrzenie obiektów wystawy głównej w ekspozytorach, ale jednocześnie podziwianie elementów zabytkowych - mówi p.o. Pełnomocnika Dyrektora Muzeum ds. Naukowo-Badawczych dr Magdalena Wróblewska.
i
By zachować oryginalną przestrzeń w ścianach wykuto kanały, w których schowano wszystkie instalacje. Jednym z istotnych założeń konserwatorskich była również ochrona zachowanych, oryginalnych elementów, które chcieliśmy potraktować jak eksponaty – mówi architekt Joanna Dudelewicz z działu Inwestycji Muzeum Warszawy. A tych, pomimo wojennych zniszczeń, nie brakuje. Na przykład w kamienicy 32, gdzie w przyszłości znajdzie się przestrzeń przeznaczona dla wystaw czasowych, można natknąć się na zachowaną drewnianą klatkę schodową. Inne zabytkowe elementy to polichromowane stropy z 1620 i 1730 roku. By zabezpieczyć je na przyszłość, w ramach realizowanego projektu wprowadzono nowoczesne zabezpieczenia. W przestrzeniach mieszczących szczególnie wartościowe eksponaty, w przypadku pożaru zastosowany zostanie nieszkodliwy dla zbiorów i odwiedzających mokry gaz.
W ramach niemal ukończonej już modernizacji przeprowadzono niekiedy bardzo trudne i uciążliwe prace. Usunięto zalegający z pachach sklepień powojenny gruz, zabezpieczono wszystkie stropy, wzmocniono niektóre z nich na rzecz przyszłej funkcji i wykonano nowe posadzki drewniane z zachowaniem tego samego drewna oraz tych samych podziałów. Szczegółowo o zakresie i przebiegu prac budowlanych można przeczytać w artykule opublikowanym w dziale Warsztat „Architektury-murator” nr 11/2016, którego autorami są architekt Joanna Dudelewicz i Robert Wanat kierujący przebudową ze strony głównego wykonawcy, firmy Castellum.
Projekt Modernizacja konserwacja i digitalizacja obiektów zabytkowych siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta realizowany jest w ramach programu Konserwacja i Rewitalizacja Dziedzictwa Kulturowego. Koszt inwestycji to ponad 64 mln zł, z czego ponad 18 mln zł pochodzi z dofinansowania norweskiego (Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego), a 46 mln zł to fundusze z dotacji inwestycyjnej Miasta.
