Kawiarnia Rozdroże, luksus z PRL. W środku czarna skóra i czerwony dywan, z zewnątrz ascetyczny, szklany dom

Spis treści

1. Jałasy, monstery, wuzetki. PRL, rok 1974, otwarcie Rozdroża
2. Architektura baru przy Alejach Ujazdowskich
3. Losy Rozdroża
4. Remont kawiarni Rozdroże w 2025
5. Kim był Jerzy Cander, który zaprojektował Rozdroże?
6. Kawiarnia projektu Jerzego Candera. Zdjęcia

Jałasy, monstery, wuzetki. PRL, rok 1974, otwarcie Rozdroża

Krzesła 190-200 projektu Rajmunda Hałasa, ogromne fikusy i monstery w donicach, kamienna okładzina i widok na park oraz Trasę Łazienkowską. Wykładziny dywanowe w kolorze trawy i włoska zastawa. Ogromne przeszklenia (grube szyby przyjechały z huty w Sandomierzu). Na niższym poziomie, czyli w Piekiełku - czarna cielęca skóra na fotelach i czerwony dywan. Aluminiowe pudła, zwisające z sufitu. Spójrzcie na zdjęcie wnętrza kawiarni Rozdroże w latach 70. Obiekt otarto 22 lipca 1974 roku, czyli w dniu otwarcia Trasy Łazienkowskiej.

Architektura baru przy Alejach Ujazdowskich

Co jeszcze warto przypomnieć o architekturze pawilonu przy Alejach Ujazdowskich 6? Zajrzyjmy do wydania Architektury z 1975, gdzie architekt opisywał ten projekt. Czytamy np. o tym, ze wykorzystano konfigurację terenu wprowadzając podjazd gospodarczy wprost na poziom piwnic. Wejścia dla publiczności usytuowano z dwóch stron, od ulicy i parku. Bryła zaś została dostosowana do panoramy widokowej w kierunku północno-wschodnim. Architekt Jerzy Cander wyjaśniał, że dążył do optycznego zminimalizowania kubatury nadziemnej budynku.

• Na parterze zaplanowano 90 miejsc stałych i 100 sezonowych na tarasach częściowo przekrytych wspólnym dachem.
• Z kolei 30 miejsc było w sali w podziemiu („Piekiełko” ), 
• Razem daje to 220 miejsc dla konsumentów.

Dodatkowo przewidziano sprzedaż lodów i napojów przez okienko na zewnątrz.

Konstrukcja budynku: 

Mury piwnic żelbetowe monolityczne o grubości 25 cm, przekryte stropem prefabrykowanym DZ-3. Część nadziemna - stalowy ruszt dachowy o wymiarach 21 na 21 m, podparty czterema słupami stalowymi o przekroju 23 na 23 cm w rozstawie 15 na 15 m. Dach został zmontowany z gotowych elementów na stropie piwnic i podniesiony jednym dźwigiem na wysokość 3,50 m, a następnie przesunięty na osie słupów.

Ściany osłonowe sali konsumpcyjnej wykonano z pojedynczych tafli szkła bezbarwnego o wymiarach 3500 na 2500 na 8 mm w ślusarce z profili stalowych.

Projekt kawiarni „Rozdroże" jest próbą wyrażenia stosunku autorów do krajobrazu w warunkach miejskich. Stosunek ten jest, jak się wydaje, kryterium wartości każdego działania architektonicznego, co w aspekcie idei ochrony środowiska ma szczególne znaczenie - pisał autor projektu Jerzy Cander w Architekturze z 1975 roku.

Losy Rozdroża

A potem? Cóż, czas i zmiany ustrojowe nie były dla kawiarni łaskawe. Została przebudowana. Krytyk kulinarny Maciej Nowak dla "Gazety Wyborczej" w 2006 pisał: 

Niepokój budzi dalszy los kawiarni, uchodzącej w swoim czasie za oficjalną rezydencję Stefana Kisielewskiego. To naprawdę jedna z pereł warszawskiego przemysłu gospodniego. Kilka lat temu komuś szalonemu przyszło do głowy, by harmonijnie wkomponowany w zieleń Ujazdowa pawilon ze szkła zamienić we włoską tawernę. Wstawiono do środka pseudośródziemnomorskie łuki z karton-gipsu, niszcząc cały suspens budowli polegający na tym, że masywna płyta dachu niemal wisi w powietrzu.

Przyznawał jednak, że boeuf Stroganow, przygotowywany na zamówienie, z delikatnych płatków wołowiny ze śmietaną i pieczarkami to czyste arcydzieło, a bigos "lśni jedwabiście". Zachwycał się też innymi daniami. Zatem - duch miejsca przetrwał. Teraz jest szansa, że wróci też blask budynku.

Czytaj też:

Słynny dom w Warszawie, który powstał w 19 dni i zagrał w filmie

Brutal, a w środku - ultarnowoczesna księgarnia

Remont kawiarni Rozdroże w 2025

Zimą 2025 trwa tu remont, i potrwa jeszcze kilka miesięcy - do wiosny. Prace toczą się pod kontrolą i zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków.

- Założenie remontu to powrót do bardziej pierwotnego wyglądu Rozdroża i zdjęcie elementów dołożonych w latach 90. i 00. - opisuje menadżer Tomasz Witkowski. I przypomina, że projekt zakładał wpisanie obiektu w przestrzeń parkową i te struktury jeszcze raz mają się przenikać. - Do wnętrza chcemy wprowadzić z powrotem więcej naturalnego światła i zieleni - zapowiada.

Trwa też renowacja oryginalnych elementów oraz wymiana hydrauliki. - Dodatkowo pracujemy nad wieloma technicznymi zagadnieniami, które mają dostosować lokal do współczesnych przepisów - dodaje menadżer.

Kim był Jerzy Cander, który zaprojektował Rozdroże?

Architekt Jerzy Cander, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, zmarł zaledwie rok temu - w styczniu 2024. Pracował w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego „Stolica” w Warszawie i był właścicielem Architektonicznej Pracowni Kooperacyjnej ARTEKO s.c. w Warszawie. Jest autorem projektu:

• kawiarni Rozdroże (współpraca Marek Kownacki, Juliusz Marcinkowski; Piotr Perepłyś, Jacek Piotrowski)
• pawilonu wystawowego Trasy Łazienkowskiej, Pl. Na Rozdrożu, Warszawa (1974);
• kościoła św. Bartłomieja Apostoła, ul. Polna 39, Rybie (1982-2000)

Kawiarnia projektu Jerzego Candera. Zdjęcia