#ArchitekciDlaKlimatu. Inicjatywa Koła Architektury Zrównoważonej SARP

Trwa globalny tydzień protestów dla klimatu. Polscy architekci dołączają do akcji, proponując deklarację budownictwa proekologicznego.

20 września demonstracje na całym świecie rozpoczęły Globalny Tydzień Protestu. Od 24 do 26 września trwa szczyt ONZ w Nowym Jorku, poświęcony kwestii kryzysu klimatycznego. Zaś 25 września zostanie opublikowany raport specjalny o oceanach i kriosferze stworzony przez IPCC, który niedawno wydał również raport o systemach lądowych.

22 września polscy architekci pod hasłem #ArchitekcidlaKlimatu rozpoczęli kampanię społecznościową na Facebooku. Jest to inicjatywa Koła Zrównoważonej Architektury Oddziału Warszawskiego SARP:

Sformułowaliśmy deklarację, która podkreśla naszą odpowiedzialność oraz rolę jaką mamy do odegrania w propagowaniu korzystnych, proklimatycznych działań. Zdajemy sobie sprawę, że rozwiązania przyjazne dla klimatu są dziś koniecznym kryterium projektowania wysokiej jakości środowiska zbudowanego. Świadomość potrzeby ich stosowania powinna być powszechna zarówno wśród architektów, projektantów branżowych jak i inwestorów.

Wierzymy, że połączenie naszych sił i wspólna troska o stan klimatu, wyrażająca się w odpowiednich działaniach zawodowych, społecznych oraz edukacyjnych, może mieć znaczący wpływ na przyszłość naszej planety.

Bardzo serdecznie zachęcamy do przyłączenia się do akcji m.in. poprzez publiczne poparcie tekstu deklaracji.

Deklarację można przeczytać poniżej:

Badania prowadzone przez ostatnie kilkadziesiąt lat przez społeczność naukową dostarczyły mocnego materiału dowodowego, który wskazuje, że klimat Ziemi ulega zmianie w wyniku globalnego ocieplenia. Jest ono konsekwencją działań człowieka – przede wszystkim emisji gazów cieplarnianych.

W zmieniającym się klimacie rośnie prawdopodobieństwo poważnych, dotkliwych, powszechnych oraz nieodwracalnych następstw dla gospodarki i ekosystemów. Aby im przeciwdziałać niezbędne jest ograniczenie spalania węgla, ropy i gazu. Szacuje się, że w Unii Europejskiej budynki są odpowiedzialne za około 35% emisji gazów cieplarnianych do atmosfery i zużycie 40% energii,
która jest pozyskiwana w przeważającym stopniu z nieodnawialnych źródeł.

Zatem to, jak projektujemy budynki jest kluczowe i ma wpływ na klimat i jego zmiany.

Decyzje determinujące formę i funkcjonowanie budynku w całym cyklu jego życia, podejmowane przez architekta i inwestora oraz projektantów branżowych, są jedną z wielu składowych mających wpływ na globalne ocieplenie i jego konsekwencje.

Świadomi zmian klimatycznych, ich przewidywanych następstw oraz konieczności podjęcia szybkich kroków, aby im przeciwdziałać, ale także naszej roli i odpowiedzialności jako projektantów, deklarujemy, że dołożymy wszelkich starań, aby:

1. Podnosić świadomość na temat sytuacji klimatycznej i jej konsekwencji wśród naszych współpracowników, inwestorów i decydentów oraz wszystkich, z którymi będziemy mogli dzielić się tą wiedzą;

2. Zasady planowania przestrzennego i projektowania architektoniczno-urbanistycznego były modyfikowane w kierunku zrównoważonych i pro-klimatycznych praktyk oraz aby dyskutowane, opracowywane i wprowadzane w życie przepisy w naszej branży wymagały ich stosowania;

3. Propagować konieczność ułatwień finansowych na szczeblu krajowym i lokalnym dla wdrożenia działań opartych na trosce o dobro klimatu;

4. Kształtowane przez nas środowisko zbudowane wymagało niskiego zapotrzebowania na energię, było wzniesione dzięki materiałom przyjaznym środowisku i w miarę możliwości lokalnym, przemyślanie i odpowiedzialnie gospodarowało zasobami wody (retencja wód opadowych, wtórne wykorzystanie wody szarej, rewitalizacja wodnych terenów zdegradowanych), ograniczało potrzeby transportowe jednocześnie promując transport zbiorowy i rowerowy;

5. Przyjąć w naszych pracowniach zasady projektowania zorientowanego na racjonalne zużycie wody pitnej, redukcję odpadów oraz ograniczenie eksploatacji nieodnawialnych surowców i źródeł energii, a w dalszej, ale jak najszybciej realizowalnej, perspektywie osiągnięcie zamkniętego/cyrkulacyjnego modelu życia budynku;

6. Projektowane przez nas budynki mogły być stosunkowo łatwo poddane rozbiórce, umożliwiały ponowne użycie komponentów i recykling materiałów;

7. Nowoprojektowane budynki były oceniane pod kątem rozwiązań odpowiedzialnych klimatycznie;

8. Wszędzie tam, gdzie istnieje realny wybór, modernizacja istniejących budynków i rewitalizacja terenów zdegradowanych w oparciu o priorytety klimatyczne była alternatywą dla urbanizacji kolejnych terenów czy rozbiórki i budowy nowych obiektów;

9. Łagodzenie zmian klimatycznych stało się jednym z kryteriów projektowania architektonicznego także w kontekście przyznawanych nagród architektonicznych i wskazywania dobrych praktyk przez opiniotwórcze grona;

10. Działania edukacyjne, w których uczestniczymy, były przyjazne dla klimatu i zorientowane na szeroko pojęty zrównoważony rozwój;

11. Organizacje skupiające środowisko architektów wspierały dzielenie się wiedzą i doświadczeniami dotyczącymi rozwiązań pro-środowiskowych;

12. Wdrażane działania, mające na celu dobro klimatu, harmonijnie współistniały w procesie projektowym z pozostałymi kryteriami kształtowania wysokiej jakości środowiska zbudowanego.

Niniejsza deklaracja wpisuje się w postulaty Paktu Urbanistyczno-Architektonicznego ogłoszonego przez Stowarzyszenie Architektów Polskich podczas 24 Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (COP24) w Katowicach w 2018 roku.

Akcja Koła Zrównoważonej Architektury stwarza lokalną platformę mobilizacji, dzięki której krajowa architektura uzyska stały punkt odniesienia (w dwunastopunktowej deklaracji). Natomiast bez odgórnych regulacji rynku budowlanego architekci będą skazani na indywidualizację odpowiedzialności za architekturę, której są tylko jednymi z twórców. Pozostaje również pytanie: jak kampania społecznościowa będzie oddziaływać na środowisko (architektów) poza przestrzenią wirtualną? Innymi słowy: jak sfera deklaratywna przełoży się na działania, na które pozostało coraz mniej czasu?

Koło planuje działania promujące kampanię do końca października. Śledź stronę na FB i włącz się do inicjatywy #ArchitekcidlaKlimatu!