Solpol: krótka historia obiektu
Solpol w momencie otwarcia w 1993 roku był najnowocześniejszym domem towarowym we Wrocławiu. Powstał przy ul. Świdnickiej w najstarszej części miasta, stając się tym samym ważnym głosem toczącej się wówczas dyskusji między zwolennikami bezpośredniego nawiązywania do kontekstu a tymi, którzy uważali, że należy projektować zgodnie z duchem czasów. Główny projektant budynku, Wojciech Jarząbek, wybrał co prawda to drugie podejście, jednak w Solpolu zawarł wiele odniesień do okolicznych zabytków: przeszklona wieża inspirowana była absydą kościoła św. Doroty, stalowe trójkątne elementy – gotyckimi rzygaczami, a usytuowane w narożu wejście nawiązuje do podobnego rozwiązania w neobarokowym hotelu Monopol. Już w trakcie realizacji Solpol stał się celem pielgrzymek architektów, podpatrujących niestandardowe rozwiązania i zastosowanie rzadko spotykanych dotąd materiałów. Kolorowe ościeża okien w nietypowych kształtach, barwne, ceramiczne okładziny na elewacjach zawieszone na aluminiowym ruszcie czy szklane nadbudówki na stalowych konstrukcjach to elementy, które dzięki Solpolowi na dłuższy czas zadomowiły się w polskiej architekturze. Dodajmy, że budynek znalazł się wśród 25 wybitnych obiektów zrealizowanych w Polsce po 1989 roku, które tworzą tzw. Kolekcję „Architektury-murator”, zbiór makiet przekazanych przez naszą redakcję do zbiorów Muzeum Sztuki Nowoczesnej w 2014 roku.
Czytaj też: Kolekcja „Architektury-murator” na 20-lecie |
Walka o Solpol
W 2015 roku Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia oraz Fundacja Transformator złożyły wniosek do Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o przyznanie Solpolowi statusu zabytku. Solpol to ostatni dom towarowy zaprojektowany według tradycyjnych XIX-wiecznych wzorców, który zbudowano przy ul. Świdnickiej. Kontynuował on trend domów towarowych jako obiektów reprezentacyjnych, których rangę podkreślała bogata forma architektoniczna. Jako ostatni przedstawiciel tej tradycji kończy on złotą erę ulicy Świdnickiej jako traktu handlowego i ilustruje, bardzo odmienne od obecnego, podejście do kwestii funkcjonalnej obiektów handlowych – mówił wówczas Marek Karabon z Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia. Z całą pewnością Solpol jest dla stolicy Dolnego Śląska budynkiem szczególnym. Stał się nie tylko wizytówką miasta i gmachem, który do dziś porusza emocje. Jest też pomnikiem wrocławskich i polskich przemian, mającym jednocześnie wartość artystyczną, naukową i historyczną. Patrzenie na Solpol jest jak oglądanie własnych zdjęć z podstawówki. Owszem, mieliśmy wtedy dziwne fryzury i niemodne dziś ubrania, ale nie można się ich wyrzekać i tych zdjęć wyrzucić. To część naszej tożsamości – dodawała Agata Gabiś, przedstawicielka Fundacji Transformator. Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków odrzucił jednak wniosek o wpisanie budynku do rejestru. Aktywiści odwołali się od tej decyzji do ministerstwa kultury. Resort po rozpatrzeniu odwołania nakazał następnie wojewódzkiemu konserwatorowi powtórne wszczęcie postępowania, a społecznicy uzupełnili swój wniosek o dodatkowe dowody i opinie eksperckie. Te ostatnie sporządzili Alicja Gzowska i Lidia Klein, autorki monografii „Postmodernizm polski”, Zbigniew Maćków oraz Agnieszka Dąbrowska, redaktor prowadząca „Architektury-murator”. Nic to jednak nie dało. W maju 2020 roku Dolnośląski Wojewódzki Konserwator znów wydał decyzję odmowną, a w listopadzie ministerstwo kultury utrzymało ją w mocy. Jak udało nam się dowiedzieć, spółka Polsat Nieruchomości, do której należ Solpol złożyła właśnie wniosek o pozwolenie na rozbiórkę budynku. Jeśli władze miasta rozpatrzą go pozytywnie, właściciel będzie mieć otwartą drogę do wyburzenia obiektu.
Newsletter „Architektury-murator”co tydzień nowa porcja najświeższych architektonicznych newsów z Polski i ze świata!
