Jak redukować koszty w mieście? Finał projektu Koszty :W CENTRUM studentów architektury z Politechniki Warszawskiej

Spis treści

1. Finał trzeciej edycji projektu :W CENTRUM - Koszty
2. Panel dyskusyjny Koszty: w użyciu - uczestnicy, linki do nagrania
3. Koszty urbanizacji i budowania budynków zdaniem ekspertów - notatka z dyskusji panelowej
4. Koszty w dostarczaniu dobrego produktu:
5. Koszty w codziennym funkcjonowaniu:
6. Koszty w planowaniu miast jako miejsc do życia:
7. Koszty w cyklu życia budynków:
8. Koszty w zarządzaniu instytucjami miejskimi:
9. Podsumowanie projektu Koszty :W CENTRUM
10. Koszty: w mieście - prezentacje eksperckie
11. Koszty: w architekturze - prezentacje eksperckie
12. Instalacja studencka RozKoszt :W CENTRUM na Placu Pięciu Rogów w Warszawie
13. Przejście z pawilonu Zodiak na Plac Pięciu Rogów
14. Dalsze plany w projekcie :W CENTRUM
15. Co mówią sami autorzy instalacji RozKoszt na jej temat
16. Przejście z pawilonu Zodiak na Plac Pięciu Rogów
17. Dalsze plany w projekcie :W CENTRUM
18. Zespół kuratorski projektu :W CENTRUM
19. Organizatorzy i partnerzy projektu

Finał trzeciej edycji projektu :W CENTRUM - Koszty

Już po raz trzeci Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich i Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej zrealizowały projekt :W CENTRUM, w ramach którego poruszają najważniejsze i najbardziej aktualne zagadnienia związane z użytkowaniem i planowaniem miejskich przestrzeni centralnych.

W ramach tegorocznej edycji, zatytułowanej Koszty :W CENTRUM, odbyły się trzy spotkania:

1. 08 maja 2024 r. - Koszty: w mieście
2. 06 czerwca 2024 r. - Koszty: w architekturze,
3. i 20 czerwca 2024 r. - Koszty: w użyciu.

W czwartek, 20 czerwca odbył się zarazem finał projektu w Warszawskim Pawilonie Architektury Zodiak, z panelem dyskusyjnym z podsumowaniem, prezentacją projektu studenckiego i otwarciem instalacji Roz-Koszt na Placu Pięciu Rogów.

Pojęcie kosztów architektury czy budowania wykracza poza standardowo rozumiany budżet inwestycji, czy wartość m2 mieszkania. Mówimy o cenie, jaką płacimy, ale co w tej cenie się mieści? (...) Mówimy tu o zdrowiu i tym jaki negatywny wpływ może mieć na nas brak zieleni w miejscu naszego zamieszkania. Mówimy tu o czasie spędzanym w samochodzie, gdy kupujemy wymarzony dom z ogródkiem pod Warszawą w miejscu pozbawionym odpowiedniej infrastruktury miejskiej i społecznej. Wymuszone tym wielogodzinne zamknięcie w samochodzie drastycznie ogranicza budowanie wspólnoty sąsiedzkiej. Do minimum redukowany jest czas na relaks, wspólne spędzanie czasu z rodziną czy funkcje poznawcze, społeczne i edukacyjne jakie daje samodzielna podróż dzieci ze szkoły… W dyskusjach zwracaliśmy też uwagę na koszty bardziej policzalne, ale często pomijane przez użytkowników z braku dostępnej wiedzy, wynikające z greenwashingu lub patrzenia na tu i teraz a nie w perspektywie czasu - mówi Magdalena Maciąg

Panel dyskusyjny Koszty: w użyciu - uczestnicy, linki do nagrania

Prowadzenie: Anna Cudny WAPW i Jan Chwedczuk OWSARP. Paneliści: Krystyna Solarek, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej; Katarzyna Turnau, Wydział Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego; Anna Tofiluk, Koło Architektury Zrównoważonej, Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich; Karolina Sieniawska, Marketing Coordinator Poland, Cosentino; Michał Lejk - pełnomocnik prezydenta ds. Nowego Centrum Warszawy, zastępca naczelnika Wydziału Strategii i Komunikacji Społecznej w Zarządzie Dróg Miejskich; Grzegorz Łapanowski, kucharz, dziennikarz kulinarny, założyciel i prezes Fundacji Szkoła na Widelcu; Wiktoria Kolaszyńska, przedstawicielka grupy studenckiej realizującej instalację przestrzenna Roz-Koszt.

Zapis panelu dyskusyjnego Koszty będzie dostępny w stronie projektu :W CENTRUM i jego kanale YT.

Koszty urbanizacji i budowania budynków zdaniem ekspertów - notatka z dyskusji panelowej

Punktem wyjścia do dyskusji był materiał zebrany podczas dwóch poprzednich spotkań, podczas których eksperci odpowiadali na pytanie, jak rozumieją koszty urbanizacji i budowania budynków.

Wprowadzono podział na koszty:

1. energetyczne,
2. środowiskowe,
3. społeczne
4. i finansowe.

Przeanalizowano rozumienie pojęcia kosztów w oparciu o zawodowe doświadczenie zaproszonych ekspertów. W trakcie rozmowy poruszono takie wątki jak :

Koszty w dostarczaniu dobrego produktu:

• alternatywne sposoby hodowania żywności;
• zmiana sposobów produkcji materiałów budowlanych z wykorzystanie mikroorganizmów - np. produkcja cementu;
• projektowanie i używanie miast i budynków z uwzględnieniem o mikroorganizmów w glebie; które wzbogacają nasz ekosystem i dietę budując zdrowe środowisko życia;
• wykorzystywanie tego co mamy, ale działanie w obiegu zamkniętym;
• optymalizacja czasu pracy;
• ogrody wertykalne, np. w parkingach podziemnych.

Koszty w codziennym funkcjonowaniu:

• edukacja na rzecz bardziej zbilansowanej diety, też pod kątem środowiskowym;
• wykorzystywanie grzybów w oczyszczalniach ścieków;
• wykorzystywanie wody w obiegu zamkniętym;
• grzyby mają zdolność rozkładania formaldehydów co pozwala na biodegradacje niepożądanych odpadów budowlanych;
• grzyby mogą być naturalnym materiałem budowlanym pozyskiwanym w sposób nieinwazyjny dla środowiska, można je hodować np. na odpadach jabłkowych;
• edukacja na temat żywności - przygotowywanie domowych posiłków z dobrej jakości produktów znanego pochodzenia.

Koszty w planowaniu miast jako miejsc do życia:

• zakładanie ogródków w mieście;
• wpuszczenie do miasta innych organizmów;
• przekształcanie istniejących struktur;
• przekształcanie przestrzeni podmiejskich na bardziej zrównoważone.

Koszty w cyklu życia budynków:

• nowe materiały budowlane w oparciu na starych materiałach;
• ocieplenie wyhodowane z grzybów, bakterie czy grzyby mogą się mineralizować i zalepiać pęknięcia w budynkach lub asfalcie;
• niezbędne są przepisy dotyczący zakazu wyburzania budynków a ułatwiające ich adaptacje do nowych potrzeb, można przebudować/dobudować, zamiast wybudować nowe;
• produkowanie elementów i materiałów budowlanych z odpadów poprodukcyjnych;
• zwiększenie nakładów finansowych, czyli inwestowanie w droższe, ale lepsze jakościowo produkty i budynki zmniejszy inne koszty;
• ważne jest dokładne analizowanie inwestycji, czy na pewno są konieczne.

Koszty w zarządzaniu instytucjami miejskimi:

• efektywniejsze wykorzystywanie istniejącej infrastruktury transportowej, technicznej i przestrzennej;
• wtórne zasiedlanie śródmieścia;
• dbanie o to co już jest wybudowane;
• uwzględnienie ekosystemów biologicznych w strukturze miasta.

Koszty w edukacji architektonicznej:

• dyskusje i akcje zwiększają świadomość ludzi i powoli przyczyniają się do zmiany;
• lepsza komunikacja pomiędzy naukowcami a biznesem;
• postulowanie o szybsze wprowadzanie zmian;
• interdyscyplinarność w dyskusjach;
• mniej dyskusji, więcej działania.

Podsumowanie projektu Koszty :W CENTRUM

Arch. Magda Maciąg, wiceprezes OWASRP i dr arch. Artur Jerzy Filip z WAPW podsumowali tegoroczną edycję projektu :W CENTRUM. Projekt Koszty :W CENTRUM, był prowadzony dwiema równoległymi ścieżkami, które przecinały się i uzupełniały, umożliwiając wzajemną wymianę doświadczeń pomiędzy uczestnikami . Te dwie drogi, jak co roku, przybrały formę:

1. realizacyjnego projektu studenckiego
2. i ogólnodostępnych wykładów i warsztatów.

Część realizacyjna to praca semestralna grupy studentek i studentów, którzy na podstawie przedstawianej wiedzy i pracy projektowej mieli zaproponować instalację w przestrzeni publicznej w centralnej części miasta. Młodzi projektanci przy wsparciu ekspertów mieli przestrzennie odpowiedzieć na problem kosztów, zwiększając tym samym świadomość mieszkańców Warszawy. Skupiona na wiedzy druga część, ogólnodostępnych warsztatów, była serią spotkań z prezentacjami i dyskusjami, która w formie nagrań będzie sukcesywnie udostępniana na stronie i projektu www.wcentrum.edu.pl. W ramach tej części odbyło się 10 prezentacji w trzech odsłonach wydarzeń.

1. Koszty: w mieście odnosiły się do skali urbanistycznej i oddziaływań planistycznych.
2. Koszty: w architekturze odnosiły się do kosztów w skali lokalnej, zakresem dotykającej decyzji projektowych i realizacyjnych samego budynku i działki, na której budynek jest projektowany.
3. Ostatni dzień to Koszty: w użyciu. Panele w formie warsztatowej dyskusji poprowadzili dr Anna Cudny i dr Artur Jerzy Filip.

Koszty: w mieście - prezentacje eksperckie

• Zielona Wizja Miast - Katarzyna Solarek, Stefan Oblakowski - firma ARUP;
• Koszty zielonej transformacji z innej perspektywy - Joanna Malanowska, Jakub Bamburski - firma ARUP;
• Korzyści z zielonej infrastruktury a koszty urbanizacji - dr hab. Renata Gedych - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego;
• Wspólnoty energetyczne - Rafał Krenz - CoopTech Hub.

Głosy ekspertów uzupełnili uczestnicy spotkania zasiadający na widowni. W rezultacie, na wirtualnej tablicy znalazło się ponad siedemdziesiąt wskazówek, mówiących, gdzie należy szukać kosztów miejskości.

Nieoczywiste i nieobecne w dyskursie miejskim pojęcie „kosztów” pozwala spojrzeć na Warszawę w sposób świeży i kreatywny. Tym bardziej, że określenie czegoś kosztem nie oznacza jednoznacznej krytyki - wymaga jednak odkrycia i uświadomienia sobie złożonej sieci miejskich zależności - podkreślał Artur Jerzy Fili.

Koszty: w architekturze - prezentacje eksperckie

• Bioróżnorodność w architekturze - dr. inż. arch. krajobrazu Kinga Zinowic-Cieplik;
• Architektura LOW-TECH - arch. Jan Dowgiłło / mech.build;
• Architektura pasywna - arch. Piotr Jurkiewicz;
• Energetyka budynku - dr inż. Piotr Bartkiewicz;
• Architektura z drewna – prefabrykacja - Tomasz Perkowski / ANDREWEX;
• Architektura do demontażu - dr inż. arch. Anna Tofiluk ;
• Drugie życie materiałów - Petro Vladimirow / Fundacja BRDA.

W rozmowie eksperci kładli duży nacisk na koszty środowiskowe i negatywny wpływ budowania na środowisko naturalne. Przytoczono, że miasta to 1% planety, a w nich żyje 60% populacji, która produkuje 70% zanieczyszczeń. Sposób w jaki mieszkamy, ma ogromny wpływ na naszą planetę. Rozwiązaniami mogą być:

• naturalne materiały,
• prefabrykacja,
• architektura regeneratywna,
• świadomy wybór lokalizacji zabudowy, uwzględniający nie tylko cenę rynkową, ale też koszty miękkie,
• inwestowanie w nowe technologie mitygujące wpływ na środowisko.

Postępujące szybko zmiany w strukturze społecznej, technologii i postępie wiedzy wymagają zmian na poziomie procesu legislacyjnego. Usprawnienie projektowania wdrażaniem nowych technologii cyfrowych musi iść w parze z modyfikacją systemu zatwierdzeń projektów, normatywów i certyfikacji, tak żeby innowacyjne projekty miały szansę realizacji na czas i były aktualne. Wdrażanie rozwiązań bilansujących koszty względem zysków to odpowiedzialność zarówno projektantów jak i inwestorów, jednak bez odpowiedniego ustawodawstwa taka równowaga będzie bardzo trudna do wdrożenia, jeśli nie niemożliwa - powiedział między innymi Jan Chwedczuk. Prawidłowe rozpoznanie zależności pomiędzy poszczególnymi elementami procesu inwestycyjnego jest z kolei ściśle powiązanie z edukacją architektoniczną, która powinna się zaczynać już na poziomie szkoły podstawowej - dodała Anna Cudny.

Koszty: w użyciu była częścią zawierającą jedną prezentację ekspercką: Grzyby i ich potencjał w budownictwie, prof. Katarzyny Turnau.

Instalacja studencka RozKoszt :W CENTRUM na Placu Pięciu Rogów w Warszawie

Instalacja znajduje się od 20.06 do 15.07 na Placu Pięciu Rogów w Warszawie i nosi tytuł RozKoszt :W CENTRUM. Jest to instalacja przestrzenna, która dotyczy jednego z wątków problematyki kosztów środowiskowych, jakie ponosimy przy postępującej urbanizacji i stanowi przykład sposobu, w jaki możemy uzupełniać zabudowane przestrzenie naszych miast elementami redukującymi ich negatywny wpływ na człowieka. Autorami projektu i jego realizacji są studentki i studenci w wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, którzy pracowali w ramach specjalności AiU2 Miasto Jako Miejsce do Życia.

Przejście z pawilonu Zodiak na Plac Pięciu Rogów

Po przedstawieniu koncepcji projektowej i przerwie na prosecco i rozmowę we foyer pawilonu Zodiak, gdzie zainteresowani mogli przy okazji obejrzeć wystawę Teren prywatny, wszyscy zebrani przeszli z Warszawskiego Pawilonu Architektury Zodiak na Plac Pięciu Rogów, gdzie został odsłonięta instalacja przestrzenna. Studentki niosły transparenty: Budujemy z grzybni, Przybliżamy do natury, Wzmacniamy więzi społeczne, Wyjaśniamy koszty, Redukujemy stres. Napisy były wymalowane różową farbą, wiele osób przyszło także w ubraniach z akcentami w tym kolorze, co sprawiało, że cała grupa bardzo przyciągała uwagę. W ramach odsłonięcia instalacji Grzegorz Łapanowski przeprowadził pokaz kulinarny, prezentując jak można przyrządzić boczniaki we własnej kuchni, korzystając w własnej hodowli . Grzyby umieszczone na placu nie nadają się do jedzenia, ale pochłaniają miejskie toksyny. Środowisko, w którym wyrastają nie jest w żaden sposób kontrolowane.

Dalsze plany w projekcie :W CENTRUM

Na stronach projektu udostępniane będą kolejne prezentacje eksperckie nagrane podczas tegorocznej edycji. Instalacja na Placu Pięciu rogów będzie otwarta do 15 lipca. W tym czasie mieszkańcy Warszawy będą mogli obserwować rozwój i współżyć z różowymi owocnikami grzybów. Ciekawe będzie obserwowanie w jaki sposób instalacja będzie traktowana przez przechodniów i użytkowników placu. Czy oddamy kawałek przestrzeni innej formie życia niż nasza? Czy uszanujemy czyjąś pasję ? Czy będziemy chcieli rozszerzyć wiedzę na temat naszego środowiska życia, które już nie jest w żadnej mierze naturalne, lecz w pełni ukształtowane przez człowieka?

Jesienią planowane są kolejne warsztaty, dla projektantów. Do tej pory odbyły się warsztaty dotyczące budownictwa pasywnego. Przed nami liczenie śladu węglowego oraz wycena projektu.

Co mówią sami autorzy instalacji RozKoszt na jej temat

W trzeciej edycji projektu :W CENTRUM tematem są ogólnie pojęte koszty. Temat kosztów w mieście jest niezwykle szeroki a naszym celem było podejście do tego zagadnienia w nowy sposób. Mogąc pokazać jedynie fragment postanowiliśmy skupić się na kosztach środowiskowych. (...) Jako młodzi architekci czujemy część odpowiedzialności za to na jak duży wpływ na te koszty ma branża budowlana której częścią jesteśmy. Do naszej instalacji wybraliśmy boczniaka, ponieważ grzyby mogą być odpowiedzią na wiele z nich. Filtrują powietrze, są źródłem pożywienia, mogą być również używane do oczyszczania toksyn z podłoża a grzybnia jest lekkim i ekologicznym materiałem budowlanym, a kiedy grzyb obumiera staje się wartościowym nawozem.

Czytaj także:

• Pawilon Przyszłości w Łazienkach. Jak poruszać architekturą ważne tematy społeczne?

Studenci WAPW - autorzy instalacji RozKoszt :W CENTRUM i jej konstrukcja

Emilia Zaborska,

Julianna Skuz,

Julia Baranowska,

Jędrzej Olczyk,

Karolina Klukowska,

Karolina Kuśpiel,

Karolina Wojenka,

Mati Niedźwiecka,

Olga Mikołajczyk,

Sabrina Skusa,

Wiktoria Kolaszyńska,

Zuzanna Filipek.

Konstrukcja instalacji jest zbudowana ze stalowych regałów archiwizacyjnych od firmy Reger, które po jej demontażu trafią na Wydział Architektury Politechnii Warszawskiej. Elementy wypełniające regały to w pełni kompostowalne baloty grzybni od producenta Smaki na boczniaki, a stabilizację zapewniają drewniane kantówki od Adnrewex. Z pomocą studentom przyszła też firma Balzola, wykonująca przebudowę ulicy Chmielnej, oraz projektanci placu Pięciu Rogów - pracownia WXCA.

Czytaj także:

• Najbardziej wpływowe pracownie architektoniczne w Polsce. Ranking

Przejście z pawilonu Zodiak na Plac Pięciu Rogów

Po przedstawieniu koncepcji projektowej wszyscy zebrani przeszli z Zodiaka Warszawskiego pawilonu Architektury na Plac Pięciu Rogów, gdzie został odsłonięta instalacja przestrzenna. W ramach odsłonięcia instalacji Grzegorz Łapanowski przeprowadził pokaz kulinarny, prezentując jak można przyrządzić boczniaki we własnej kuchni, korzystając w własnej hodowli . Grzyby umieszczone na placu nie nadają się do jedzenia, ale pochłaniają miejskie toksyny. Środowisko, w którym wyrastają nie jest w żaden sposób kontrolowane.

Dalsze plany w projekcie :W CENTRUM

Na stronach projektu udostępniane będą kolejne prezentacje eksperckie nagrane podczas tegorocznej edycji. Instalacja na Placu Pięciu rogów będzie otwarta do 15 lipca. W tym czasie mieszkańcy Warszawy będą mogli obserwować rozwój i współżyć z różowymi owocnikami grzybów. Ciekawe będzie obserwowanie w jaki sposób instalacja będzie traktowana przez przechodniów i użytkowników placu. Czy oddamy kawałek przestrzeni innej formie życia niż nasza? Czy uszanujemy czyjąś pasję ? Czy będziemy chcieli rozszerzyć wiedzę na temat naszego środowiska życia, które już nie jest w żadnej mierze naturalne, lecz w pełni ukształtowane przez człowieka? Jesienią planowane są kolejne warsztaty, dla projektantów. Do tej pory odbyły się warsztaty dotyczące budownictwa pasywnego. Przed nami liczenie śladu węglowego oraz wycena projektu.

Zespół kuratorski projektu :W CENTRUM

dr arch. Anna Cudny - WAPW

arch. Jan Chwedczuk - OWSARP

dr arch. Artur Jerzy Filip - WAPW

arch. Magda Maciąg - OWSARP

Organizatorzy i partnerzy projektu

Organizatorzy:

Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich

Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

Partnerzy projektu:

Cosentino

Miasto Stołeczne Warszawa

Partnerzy instalacji:

Smaki na Boczniaki

Andrewex construction

Reger