Ikony Katowic

Jego konstrukcję testowało 4 tys. skaczących żołnierzy. Kultowy Spodek w Katowicach jest dziś ikoną architektury czasów PRL i wizytówką miasta

2025-03-14 16:16

Hala widowiskowo-sportowa "Spodek" w Katowicach to nie tylko miejsce wielu koncertów i imprez sportowych. Historyczny budynek od lat jest kosmiczną wizytówką Katowic. Jaka jest historia Spodka? Budynek to kopalnia ciekawostek, które mogły zaistnieć tylko w PRL-owskiej rzeczywistości oraz miejsce realizacji absolutnie wizjonerskiej koncepcji architektonicznej.

Spis treści

  1. Jak powstał Spodek w Katowicach?
  2. Pojemność Spodka w Katowicach - ile ma miejsc?
  3. Katowicki Spodek to kopalnia ciekawostek
  4. Spodek można zwiedzić
Gołębiewski największym hotelem w Polsce

Kto był w Katowicach, Spodek widział na pewno. Ogromna, okrągła budowla stoi w prawie samym centrum miasta, otoczona innymi charakterystycznymi budynkami z epoki - Superjednostką, Hotelem Katowice, Galerią Sztuki Współczesnej BWA. Architektura sąsiadującego ze Spodkiem Międzynarodowego Centrum Kongresowego dopełniła pozaziemskiego obrazu, zielonymi partiami układając się niczym w tor lądowania niezidentyfikowanego obiektu latającego.

Zobacz także: Część Spodka do wyburzenia i odbudowy - przesądziła ekspertyza. Katowickiej ikony wciąż nie ma w rejestrze zabytków

Jak powstał Spodek w Katowicach?

W wyniku rozpisanego w 1959 roku konkursu wyłoniono architektów, mających zająć się projektem hali. Warszawski zespół z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego składał się z architektów Jerzego Hryniewieckiego, Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego. Inżynierowie prof. Wacław Zalewski, Andrzej Żórawski i Aleksander Włodarz zajęli się konstrukcją

Panowie przedstawili projekt tak ambitny, że ówczesny wojewoda śląski gen. Jerzy Ziętek zmienił pierwotne plany i zamiast w chorzowskim Parku Kultury i Wypoczynku, polecił zrealizować go w centrum Katowic. Wtedy też podjęto decyzję o powiększeniu hali o lodowisko, hotel, przychodnię, salę gimnastyczną i pływalnię.

Budowę rozpoczęto w 1964 roku; trwała 7 lat, do 1971 r. W jej trakcie pojawiały się głosy, że Spodek nie wytrzyma ciężaru pełnej widowni i budynek się zawali. Po zakończeniu budowy wykonano więc test: do hali sprowadzono 4000 żołnierzy i rozkazano im tupać i skakać. Pomiar wibracji nie wykazał odstępstw od normy, a budynek jak stał, tak stoi.

Mimo że czas budowy Spodka zbiega się z powstawaniem w naszej części świata budynków nawiązujących do kosmicznych podbojów i futurystycznej estetyki, za jego wygląd odpowiada przede wszystkim konieczność. Według obliczeń Wacława Zalewskiego tylko taka konstrukcja mogła wytrzymać wstrząsy górnicze. Kopuła wspierana jest przez 120 stalowych żeber i stalowe liny.

Pojemność Spodka w Katowicach - ile ma miejsc?

Hala widowiskowa pomieści na trybunach łącznie 11 016 osób. Składają się one aż z 35 sektorów. 

Katowicki Spodek to kopalnia ciekawostek

Elewację Spodka pokrywało 30 tysięcy azbestowo-cementowych łusek. W 2011 roku obiekt przeszedł remont, w czasie którego wymieniono je na łuski aluminiowe, tym samym uszczuplając fasadę o 100 ton azbestu. Spodek jest jednym z pierwszych na świecie obiektów z dachem skonstruowanym według systemu tensegrity.

Mieściło się tu kiedyś kino z jednym z największych ekranów w kraju - 14 na 22 metry. 7 czerwca 1972 świat poznał tu fiata 126p. Miało to miejsce w trakcie tygodniowej Wielkiej Wystawy Samochodów, w której uczestniczyło łącznie aż 250 tysięcy osób. Tego samego dnia Spodek odwiedził Fidel Castro, kubański dyktator. Mniej lub bardziej dobrowolnie witało go 10 tysięcy widzów; przemówienie trwało sześć godzin.

W trakcie niezliczonych koncertów, które odbyły się w hali, na scenie występowali Tina Turner, Iron Maiden, Metallica, Jimmy Page i Robert Plant, The Cure, Black Sabbath, Pearl Jam, Rammstein, Deep Purple i wiele innych znanych zespołów. Odbywały się tu turnieje sportowe oraz e-sportowe, osiągając rekordową frekwencję (Liga Światowa w Siatkówce Mężczyzn w 2001 roku i Intel Extreme Masters w 2017 r.).

Spodek można zwiedzić

Halę widowiskowo-sportową "Spodek" w Katowicach można zwiedzać na dwa sposoby. Oprowadzanie odbywa się w grupach minimum 15-osobowych (optymalnie powinna liczyć ok 20-35 osób), kosztuje 20 zł i jest organizowane przez zarządców hali. Po budynku oprowadza przewodnik, a uczestnicy mogą zwiedzić miejsca zwykle niedostępne dla gości Spodka, włącznie z pomieszczeniami VIP-owskimi i tzw. "katakumbami". Chęć grupowego zwiedzania należy zgłosić pod adresem mailowym, podanym na stronie Spodka.

Opiekun grupy zwiedza bezpłatnie. Całość trwa ok. 1,5 godziny i obejmuje projekcję archiwalnego filmu prezentującego budowę hali i jej historię. Terminy grupowego zwiedzania wyznacza po zgłoszeniu zarządca Hali - zwykle jest to poniedziałek lub wtorek - później "rozpędza się" kalendarz imprez. 

Indywidualne zwiedzanie odbywa się w niedziele; bilet na tzw. Kosmiczny spacer również kosztuje 20 zł za osobę. Terminy spacerów publikowane są na stronie Spodka oraz w social mediach z odpowiednim wyprzedzeniem, a na stronie internetowej uruchamiana jest sprzedaż biletów (bez możliwości zwrotu). 

Szanse na zwiedzenie kultowego Spodka znacznie zwiększają się w sezonie, od maja do lipca. Spodek otwiera się dla zwiedzających ok. 20-25 razy w roku. 

Zobacz także: Bloki jak rakiety - niedokończony projekt miasta przyszłości pod Katowicami

Architektura-murator. Podcast 30/30
Ewa Kuryłowicz: o praktyce i teorii.
Video Player is loading.
Czas 0:00
Czas trwania 0:00
Loaded: 0%
Stream Type LIVE
Pozostały czas 0:00
Â
1x
    • Chapters
    • descriptions off, selected
    • subtitles off, selected
      Reklama
      1. Now Playing
        Up NextEwa Kuryłowicz: o praktyce i teorii.
      2. Now Playing
        Up NextKto i dlaczego zakaże Ci budowy nowego domu?
      3. Now Playing
        Up NextPiotr Grochowski. Architekt, który bywa przedsiębiorcą
      4. Now Playing
        Up NextAhrend. Przyszłość biur jest cicha, modułowa i używana
      5. Now Playing
        Up NextGroza, propaganda i odszpecanie. Architektura nazistowska
      6. Now Playing
        Up NextFest Srogi Familok: kulisy reportażu o katowickiej Superjednostce
      7. Now Playing
        Up NextEquitone. Pracujemy z architektami i dla architektów
      8. Now Playing
        Up NextProdukt mieszkaniopodobny
      9. Now Playing
        Up NextMichał Sikorski. Architektura z odzysku
      10. Now Playing
        Up NextPrzemo Łukasik i Łukasz Zagała: Misja, prawo, kapitalizm
      11. Now Playing
        Up NextKamil Domachowski. W kontekście i w emocji.
      12. Now Playing
        Up NextMichał Murawski: Budynek z ideologią
      13. Now Playing
        Up NextAnna Cymer: Ależ to jest brzydkie!
      14. Now Playing
        Up NextSzymon Wojciechowski - Architektura jako biznes
      15. Now Playing
        Up NextHumanscale. Czy umiesz dobrze siedzieć?
      16. Now Playing
        Up NextZbigniew Maćków. Robi się gęsto
      17. Now Playing
        Up NextGrzegorz Piątek. Słuszne piękno architektury
      18. Now Playing
        Up NextRobert Konieczny: architektura i opowieści
      19. Now Playing
        Up NextKonkursowa odwaga Moniki Arczyńskiej
      20. Now Playing
        Up NextPracujemy nad tym! Nowy prezes SARP o architektonicznych wyzwaniach
      21. Now Playing
        Up NextAleksandra Wasilkowska: Nisza w centrum uwagi
      Architektura Murator Google News
      Autor: