Spis treści
- Centrum Oko w miejscu Studia Filmów Rysunkowych - willi Juliusa Rotha
- Trudna lokalizacja, projektowanie (nie?)odpowiedzialne klimatycznie
- Uchybienia dotyczące dostępności
- Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO Bielsko Biała - szczegółowe dane realizacji
- Założenia projektowe Nizio Design International
Centrum Oko w miejscu Studia Filmów Rysunkowych - willi Juliusa Rotha
Nowo otwarte OKO znajduje się w miejscu, w którym od niemal ośmiu dekad działało Studio Filmów Rysunkowych. Aby przyjrzeć się miejscu powinniśmy najpierw cofnąć się do 1888 roku, kiedy to, specjalizujący się w produkcji mydła, przemysłowiec Julius Roth wybudował dla siebie dwupiętrową neorenesansową willę, nakrytą mansardowym dachem z bogato zdobionym szczytem. Parcela była zlokalizowana tuż przy części staromiejskiej i przylegała do jednej z najważniejszych ulic wylotowych, która wówczas nazywała się Cesarską, co oddawało jej znaczenie. Lokalizacja świetnie więc nadawała się do budowy okazałej willi, a jej wielkość pozwoliła na wzniesienie także wytwórni mydła i założenie ogrodu, tym bardziej że przez działkę przepływał niewielki potok. Po II wojnie światowej w budynku znalazło siedzibę Studio Filmów Rysunkowych. Potrzeby przestrzenne studia powiększały się, dlatego w 1958 roku willę nadbudowano o jedną kondygnację, likwidując dekoracyjny szczyt i dach mansardowy. Fabrykę mydła zastąpiła wytwórnia filmów. Kilka tygodni temu otworzono tam nowy budynek, dający początek nowemu rozdziałowi w historii studia. Będzie to także nowy rozdział dla tej części miasta, bo środek ciężkości zainteresowania turystów i bielszczan został nieco przeniesiony z rynku na zachód. To wielka szansa dla ulicy Cieszyńskiej, która już w latach 90. była zdegradowana.
Trudna lokalizacja, projektowanie (nie?)odpowiedzialne klimatycznie
Kontekst zatem jest tu bardzo różnorodny, wielowątkowy i trudny. Po sąsiedzku znajduje się targowisko, niedaleko jest katedra świetnie przebudowana przez Leopolda Bauera, a obok wielki parking. Realizacja Nizio Design International wnosi tutaj nową wartość przestrzenną. Budynek jest przemyślany funkcjonalnie, co zupełnie nie dziwi, patrząc na doświadczenie pracowni w projektowaniu dla celów ekspozycyjnych. Z wizytą do Reksia wybrałam się kilka tygodni po otwarciu Centrum Oko i kilka dni po nawałnicy, która nawiedziła Beskidy. Ta ostatnia nie wyrządziła kilka szkód, wypłukała ziemię ze skarpy i podmyła płyty, którymi wyłożono otoczenie centrum, czego efektem była wielka dziura w posadzce, odgrodzona biało-czerwoną taśmą. To spowodowało, że przyjrzałam się nowemu założeniu bardziej pod kątem projektowania odpowiedzialnego klimatycznie, niż tylko zwracając uwagę na kwestie konserwatorskie. Dziedziniec pomiędzy willą i nowym budynkiem jest głównym punktem ciężkości zagospodarowania terenu. Z niego wznoszą się stopnie „kina letniego” i uskoki ogrodu. Ma ekspozycję południowo-zachodnią i próżno szukać na nim cienia.
Czytaj też:
Uchybienia dotyczące dostępności
Obsługa działającej w budynku kawiarni już rozłożyła parasole. Na szczęście dziedziniec został wyłożony jasnymi, prawie białymi płytami, które z pewnością będą nagrzewały się mniej niż ciemniejsze. Biel jest tu elegancka i kompatybilna z płytami okładzinowymi elewacji. Nie pasuje do niej natomiast błękit koperty miejsca parkingowego przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnościami. Może właśnie dlatego nie zostało ono zaznaczone na posadzce. Nie ma też oznakowania pionowego, jest jedynie biała tabliczka z piktogramem symbolizującym osobę z niepełnosprawnościami. Konia z rzędem temu, który się domyśli, że to właśnie tam może zaparkować. O dostępności! Specjalnego traktowania wymaga także korzystanie z windy w nowym budynku, której wejście jest strzeżone pracowniczymi kartami dostępu. Konieczność proszenia o pomoc także bywa barierą. Zastanawiające były dla mnie jeszcze trzy kwestie.
Pierwsza to kolorystyka willi. Źródła ikonograficzne sugerowały użycie ugrów i żółcieni, podobne wnioski z pewnością można było wysnuć z odkrywek. Dlaczego zdecydowano się na odcień bieli? Czy miał pasować do nowego budynku? Drugie pytanie nasuwało się o funkcję przedłużonej ściany.
Odpowiedź na nie przychodziła po obejściu budynku dookoła – chodziło o zasłonięcie parkingu. Trzecia kwestia to kolorowe, plastikowe kubły na śmieci, ustawione pod ścianą willi, których nie widać na oficjalnych fotografiach. Dlaczego one lub miejsce dla nich nie zostały przemyślane wraz z całością? Diabeł w Bielsku-Białej niestety tkwi w szczegółach, przysłaniając wartą wyróżnienia ideę i ciekawy budynek.
Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO Bielsko Biała - szczegółowe dane realizacji
Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO Bielsko Biała, ul. Cieszyńska 24
Autor: Nizio Design International, architekci Mirosław Nizio (autor koncepcji), Bartłomiej Terlikowski (architekt prowadzący)
Architektura wnętrz budynku: Nizio Design International
Projekt wystawy: New Amsterdam
Architektura krajobrazu: Kass-Architektura Krajobrazu, Krzysztof Kass
Projektant konstrukcji: BDF Projekt, Tomasz Piszczek
Projektant instalacji sanitarnych: Ekotom, Tomasz Nawieśniak
Projektant instalacji elektrycznych: EL-Power, Adrian Kyrcz
Projektant instalacji teletechnicznych: Asnet, Andrzej Wojciechowski
Inwestor: Studio Filmów Rysunkowych z siedzibą w Bielsku-Białej
Generalny wykonawca: Bielskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłoweg
Powierzchnia terenu: 6 634 m2
Powierzchnia zabudowy obu budynków: 963 m2 (w tym nowego: 627 m2)
Powierzchnia użytkowa obu budynków: 2834 m2 (w tym nowego: 1712 m2)
Powierzchnia całkowita obu budynków: 3988 m2 (w tym nowego: 2350 m2)
Kubatura obu budynków: 15 715 m3 (w tym nowego: 9 289 m3)
Projekt konkursowy: 2016 Projekt: 2017
Realizacja: 2019-2024
Koszt inwestycji: 41 000 000 zł
Założenia projektowe Nizio Design International
Estetycznie zrównoważona całość - Mirosław Nizio
Nizio Design International wygrało konkurs architektoniczny, którego przedmiot obejmował m.in. istniejący budynek Studia Filmów Rysunkowych pozostający pod opieką konserwatora, a także rozbudowę o nową kubaturę oraz zagospodarowanie otaczającego terenu. Architektom zależało na wypracowaniu harmonijnej formy styku nowej struktury z fasadą o historycznych podziałach i zdobieniu. Celem było stworzenie spójnej i estetycznie zrównoważonej całości, która wyraża szacunek dla dziedzictwa, a jednocześnie wprowadza nową jakość. Podobnie w przypadku wpisania minimalistycznego obiektu w tradycyjną tkankę urbanistyczną miasta. W strefie wejścia do nowego budynku centrum bajki usytuowano hol, sklepik z pamiątkami, recepcję oraz bufet. Na parterze znajduje się również sala kinowa przeznaczona na ok. 120 miejsc, w której będą odbywać się projekcje filmów, pokazy multimedialne, konferencje, wykłady oraz imprezy kulturalne – zarówno powiązane ze ścieżką edukacyjną i ekspozycją centrum, jak i te organizowane niezależnie.
Główna część wystawiennicza umieszczona jest na pierwszym i drugim piętrze nowego budynku.
- Na pierwszym poziomie ulokowano także archiwum materiałów cyfrowych.
- Na drugim zlokalizowana jest sala konferencyjna i pomieszczenie animatorów. Na tym samym poziomie znajduje się również przejście między budynkami.
- Łącznik, dzięki transparentnym, szklanym ścianom zapewnia ciekawy punkt widzenia na obie bryły oraz przyległe ulice i otoczenie.
W istniejącym zabytkowym budynku nie wprowadzono zasadniczych zmian funkcjonalnych. Zostały tu wykonane prace budowlane i remontowe polegające przede wszystkim na wymianach posadzek wewnętrznych, części tynków wewnętrznych, grzejników i niezbędnego zakresu instalacji sanitarnych, opraw oświetleniowych wraz z niezbędnym zakresem instalacji elektrycznych i teletechnicznych. Przeprowadzono także kompleksową renowację elewacji. Fasada wykonana z architektonicznego betonu z perforacjami nawiązującymi do taśmy filmowej jest jednym z elementów symbolicznie łączących dziedzictwo ze współczesnością.
