2015

GDAŃSKI TEATR SZEKSPIROWSKI
Adres: ul.Wojciecha Bogusławskiego, Gdańsk
Autor: Grupa Projektowa A.T.I. (Tymczasowe Stowarzyszenie Przedsiębiorcze), arch. Renato Rizzi-Pro.Tec.O.s.c.r.l.
Współpraca: Pro.Tech.O. s.c.r.l. arch. Roberto Davanzo, Andrea Rossetto; Q-ARCH Sp. z o.o.arch. Robert Kuzianik, Anna Socha, Wiesław Socha, Karol Korycki
Inwestor: Gdański Teatr Szekspirowski
Powierzchnia działki: 5986m²
Powierzchnia użytkowa: 7935 m²
Kubatura: 53527 m³
Projekt: 2008 – 2014
Realizacja: 2014
Finalista konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE
Opis autorski:

Inspiracją dla idei budowy teatru Szekspirowskiego w Gdańsku stały się odkrycia naukowe dowodzące istnienia trupy teatralnej wystawiającej spektakle Szekspira w powiązaniu z budynkiem tzw. szkoły fechtunku, właśnie na terenie obecnej lokalizacji teatru przy Podwalu Przedmiejskim. Przeprowadzone badania archeologiczne potwierdziły istnienie budynku znanego z XVII wiecznej ryciny Petera Willera przedstawiającej zbudowany w 1695 roku gmach szkoły fechtunku na tle nieistniejących już średniowiecznych zabudowań przy dzisiejszych ulicach Za Murami i Bogusławskiego. Inicjatorem budowy był profesor Jerzy Limon, literaturoznawca, tłumacz, teatrolog, współorganizator odbywającego się od 18 lat w Gdańsku Festiwalu Szekspirowskiego. Powołał on do życia Fundację Theatrum Gedanense, Honorowy patronat nad przedsięwzięciem objęli m.in. książę Walii Karol i Andrzej Wajda. W 2004 Fundacja ogłosiła międzynarodowy konkurs na projekt teatru. W jury pod przewodnictwem architekta Stanisław Deńko znaleźli się m.in.Arata Isozaki, Gaetano Pesce, Ben Bolgar, Kazimierz Łatak i Wojciech Grabianowski. Spośród 38 zakwalifikowanych prac sąd konkursowy wyróżnił trzy, dwie równorzędne nagrody pierwsze przyznając biurom Design Engine Architects i Nissen Adams Architects, a nagrodę specjalną włoskiemu zespołowi Renato Rizzi. Ostatecznie jednak konkurs został unieważniony i Inwestor zakupił projekt architekta Renato Rizzi z wolnej ręki. Gdański Teatr Szekspirowski powstał na obszarze niezabudowanym znajdującym się na południowy zachód od centrum historycznego miasta Gdańska. Bryła budynku o rozmiarach maksymalnych ok. 37 x 131m, posiada urozmaicony kształt wznoszący się na różnych poziomach (jedna kondygnacja podziemna oraz kondygnacje nadziemne o zmiennej liczbie) od poziomu -5,60m do poziomu +18m w odniesieniu do poziomu terenu. Budynek składa się z trzech głównych elementów przestrzennych: • obramowanie „mury zewnętrzne” zamykające i otaczające cały obszar zajmowany przez kompleks; • budynek samego teatru, wraz z wieżą sceniczną i foyer; • przylegający budynek mieszczący garderoby, klub widza i aktora, pomieszczenia administracyjne i pomocnicze, Pod wszystkimi trzema wskazanymi wyżej elementami zrealizowano kondygnację podziemną, w części przeznaczoną na parking, a w części na pomieszczenia pomocnicze i techniczne. Otwarte, dostępne dla wszystkich tarasy nad częścią administracyjną, foyer i na murach zewnętrznych umożliwia obserwację starówki Gdańska z niespotykanej dotąd perspektywy. O unikalności projektu stanowi przede wszystkim otwierany dach, który składa się z dwóch połaci, każda o wymiarach ok. 10x22m i konstrukcji przestrzennych kratownic stalowych przykrytych miedzianą wstępnie spatynowaną blachą. W czasie otwierania każda z połaci obraca się o ok. 82,5º wokół osi poziomej równoległej do okapu, by po niecałych 2 minutach osiągnąć pozycje wertykalną. Prof. Rizzi wielką wagę przykładał do odpowiedniego wychylenia połaci, w efekcie czego wewnętrzne płaszczyzny dachu tworzą z posadzką widowni niemal kąt prosty. Każda z kratownic wsparta jest wspornikowo na 8 siłownikach podnoszących, które zbudowano ze stalowych ram połączonymi przekładnią z napędami śrubowymi. Korpus podnośnika zamocowano przegubowo do podstawy wsporczej. Stalowa konstrukcja dachu została przytwierdzona do żelbetowej konstrukcji budynku. Idee otwieranego dachu technicznie opracował włoski konstruktor profesor Armando Mammino. Realizacji podjęła się firma ThyssenKrupp, która po dodatkowych badaniach i konsultacjach z prof. Rizzim nieznacznie zmodyfikowała pierwotne założenia i rozwiązania techniczne Cała bryła założenia, elewacje, przypory, dachy, tarasy, posadzki dziedzińców obłożona jest ponad 800.000 sztuk ręcznie formowanej antracytowej cegły. We wnętrzach dominuje biel kontrastująca z ciemna okładziną fasad teatru. Materiałem powtarzającym się we wszystkich ogólnodostępnych przestrzeniach teatru to kamienne posadzki, pochwyty i wykończenia balustrad wykonane z białego wapienia z Istrii oraz jasne okładziny drewniane. Reprezentacyjne schody pod wiszącą „drewnianą” klatką foyer stanowią przedpole sali teatralnej i zarazem serce komunikacji rozprowadzającej widzów po wszystkich kondygnacjach teatru. Najważniejsza część kompleksu - sala teatralna jest dla prof. Rizzi jak jasna perła otoczona ciemną i szorstką muszlą. Ruchome podesty podłogowe i zapadnie pozwalają na zaaranżowanie 3 podstawowych rodzajów scen: typu elżbietańskiego, włoskiego lub eksperymentalnego - centralnego oraz sali bankietowej, pomostu szermierczego, w zasadzie dowolnej aranżacji przestrzeni, i może pomieścić 600 osób. W aranżacji typu elżbietańskiego centralna przestrzeń staje się sceną, a przedstawienie oglądane jest z balkonów, które nie posiadają typowych siedzeń lecz drewniane podesty z narzuconymi poduszkami. W układzie włoskim i eksperymentalnym na schodkowych podestach o zmiennej geometrii montowane są indywidualnie zaprojektowane fotele teatralne.