Życie w Architekturze 2025. Dom Biały. Architekci Marek Szpinda i Piotr Uherek

Życie w Architekturze 2025. Dom Biały. Założenia Autorskie

Projektując Dom Biały na Woli Justowskiej, jednej z najbardziej prestiżowych dzielnic Krakowa, punktem wyjścia była dla nas refleksja nad lokalnym kontekstem przestrzennym i kulturowym. Teren inwestycji, niegdyś wiejski, dziś charakteryzuje się ścisłą zabudową willową, często bez tożsamości architektonicznej.

W tej przestrzeni postanowiliśmy umieścić wyrazisty, świadomy swej obecności obiekt, który z jednej strony prowadzi dialog z przeszłością miejsca, z drugiej – proponuje autorską, nowoczesną interpretację miejskiej willi. Nie chodziło nam jednak o kompromis: budynek z płaskim dachem, wciśnięty w działkę i otoczony zielenią miał przykuwać uwagę, być wyraźnie zauważalny i skłaniać do refleksji. Konkurując z otaczającą architekturą, wręcz ją ignorując, miał zarazem okazywać szacunek dla sąsiada - modernistycznej willi zaprojektowanej przez nieżyjącego już krakowskiego architekta Zbigniewa Włodeckiego.

Szukając autorskiego podejścia do procesu projektowania, czerpaliśmy też inspiracje z twórczości Leona Chwistka (m.in. obrazów Miasto I i Miasto II) - patrona ulicy, przy której zlokalizowana jest inwestycja, łącząc estetykę modernistyczną z geometrycznym rygorem, nadającym obiektowi symbolicznego wymiaru. Budynek na rzucie uformowaliśmy w kształcie zbliżonym do kwadratu. Jego zwarta bryła w formie jednolitego białego sześcianu, przywołującego na myśl bryłę lodu, miała operować jedynie kształtem i fakturą. Przyjęliśmy rygorystyczne podejście do materiałów i detalu.

Elewacje wykonane w całości z prefabrykowanych płyt GRC z białego cementu zbrojonego włóknem szklanym, bez dodatkowych elementów wykończeniowych, miały podkreślić integralność formy. Każdy detal został wykonany z najwyższą precyzją. Chcieliśmy, by budynek oddziaływał na odbiorców zarówno z daleka – jako wyraźna, niemal rzeźbiarska bryła – jak i z bliska, poprzez starannie zaprojektowane, subtelne rozwiązania nadające budynkowi minimalistycznego a zarazem wyrafinowanego charakteru.

Życie w Architekturze 2025. Dom Biały. Autorzy

Autor projektu:

Autorzy: arch. Marek Szpinda, arch. Piotr Uherek

Zespół autorski:

Współpraca autorska: arch. Gabriela Doroż. Pracownia UCEES Sp. z o.o. sp. k. Ul. Ignacego Krasickiego 36a/4b. 30-503 Kraków

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Dom Biały to przykład architektury wykraczającej poza standardowe myślenie o zabudowie jednorodzinnej. W sposób konsekwentny i bezkompromisowy łączy minimalistyczną formę, rygor detalu oraz nowatorskie podejście do materiałów i ekologii.

Jako obiekt osadzony w przestrzeni o silnej tożsamości historycznej i kulturowej, stanowi współczesną odpowiedź na lokalny kontekst. Realizacja eksperymentuje również z rozwiązaniami mającymi realny wpływ na jakość środowiska poprzez zastosowanie betonu o właściwościach antysmogowych czy recykling materiałów rozbiórkowych. Jest też przykładem na to, że architektura może być jednocześnie innowacyjna, zrównoważona i głęboko zakorzeniona w miejscu.

Dom Biały pokazuje, że w skromnej skali można tworzyć architekturę ambitną – wizualnie wyrazistą, technicznie dopracowaną i społecznie odpowiedzialną. To budynek, który nie tylko odpowiada na potrzeby inwestora, ale i wprowadza nowe standardy w projektowaniu domów przyszłości.

Dom Biały. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Dom Biały, budynek jednorodzinny

Inwestor/generalny wykonawca: prywatny/Wykonawca elewacji z płyt GRC – KROE Sp. z o.o.

Wykonawca konstrukcji: b.d.

Powierzchnia zabudowy: 305 m2

Powierzchnia użytkowa: 490 m2

Powierzchnia całkowita: 709 m2

Powierzchnia terenu/kubatura: 787 m2/2 660 m3

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2022/2024

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.