Spis treści
- Odeszła Krystyna Strachocka-Zgud, potęga polskiej ceramiki architektonicznej
- Krystyna Strachocka-Zgud. Co zaprojektowała?
Odeszła Krystyna Strachocka-Zgud, potęga polskiej ceramiki architektonicznej
W wieku 101 lat zmarła artystka i projektantka Krystyna Strachocka-Zgud (1924-1925), postać wybitna i niezwykle zasłużona dla Krakowa i Małopolski. Projektowała wnętrza, meble, kompozycje ceramiczne, szklane i drewniane dla wielu ważnych obiektów, jak Pijalnia Główna w Krynicy-Zdroju, Kino Kijów, Hotel Cracovia i Hotel Forum w Krakowie, czy w szeregu domów wczasowych, również tym przeznaczonym dla Urzędu Rady Ministrów w Małem-Cichem. Jej prace były wystawiane w kraju i zagranicą. Krystynę Strachocką-Zgud zarówno za całokształt zasług, jak i za poszczególne realizacje wielokrotnie nagradzano. W 1973 roku otrzymała Nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki za działalność w zakresie ceramiki architektonicznej.
Dziś bez cienia wątpliwości można zaliczyć ją do grona najwybitniejszych przedstawicieli ceramiki architektonicznej w Polsce.
Przy swoich mozaikach pracowała z niezwykłym zaangażowaniem, przez miesiące nadzorując i uczestnicząc w całym procesie wypalania ceramiki, często słono płacąc zdrowiem - tak było w przypadku potężnej kompozycji w Krynicy-Zdroju, którą odchorowywała miesiącami, i którą później skuto podczas modernizacji (znajdującą się tam obecnie ścianę odtworzono z gruzu wg koncepcji architekta modernizacji, Marcina Furtaka). Współczesnych przypadków zniszczeń było niestety znacznie więcej. Ostatnią zniszczoną pracą Strachockiej-Zgud była szklana mozaika w Hotelu Forum. Sprawców do dziś nie ustalono. Wcześniej z wnętrz hotelu zniknęły projektowane przez nią i jej zespół elementy plastyczne wystroju.
Zobacz także: Zniszczona mozaika w Hotelu Forum miała zostać zabytkiem. Rozmawiamy z byłą Konserwator, Moniką Bogdanowską
Mozaika w Hotelu Tatry, podobna do zniszczonej kompozycji z Hotelu Forum:
i
Mimo niewiarygodnych zasług i niezaprzeczalnej wartości jej prac, tylko niektóre kompozycje doczekały się dziś ochrony i konserwacji. Jedną z najbardziej zadbanych mozaik jest jednocześnie największa, jaką kiedykolwiek wypalono w legendarnej Spółdzielni Kamionka w Łysej Górze. Zdobi ścianę Kina Kijów przy Hotelu Cracovia. Przeszła kompleksową renowację. W całym Krakowie wciąż znajdziemy szereg realizacji Strachockiej-Zgud.
W 2024 roku Fundacja Instytut Sztuk Progresywnych wydała książkę dokumentującą jej dorobek, Ceramiczny kosmos Krystyny Strachockiej-Zgud.
Informację o śmierci artystki podała dr Bożena Kostuch, badaczka ceramiki XIX i XX wieku, autorka książki Kolor i blask, w której dzieła Krystyny Strachockiej-Zgud zajmują wiele stron.
Nie żyje pani Krystyna Strachocka-Zgud, architektka wnętrz, projektantka, pedagożka związana z Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie, a dla mnie gigantka ceramiki architektonicznej
— poinformowała w mediach społecznościowych dr Kostuch.
Mozaika w Kinie Kijów:
i
Krystyna Strachocka-Zgud. Co zaprojektowała?
Choć dziś znana jest głównie z mozaik, na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych studiowała na wydziale Architektury Wnętrz. Wnętrza projektowała równie często, co elementy wystroju - zarówno sama, jak i w zespołach. Wykaz jej dorobku podajemy za publikacją Ceramiczny kosmos Krystyny Strachockiej-Zgud. Lista jest imponująca.
- Klub Międzynarodowej Prasy i Książki w Nowej Hucie (Kraków),
- Klub Pod Jaszczurami (praca zespołowa),
- Poradnia Świadomego Macierzyństwa (Kraków, Rynek Główny),
- sklep Komis (Kraków, ul. Floriańska),
- mozaika w restauracji Hawełka (Kraków),
- wnętrza Hotelu Cracovia z wnętrzem sklepu Cepelii oraz ze „Złotą mozaiką” w lobby hotelu (Kraków),
- malarstwo ścienne w sklepie fabrycznym z obuwiem (Bydgoszcz),
- wnętrza Kina Kijów wraz z mozaiką (Kraków),
- mozaika w hallu Wyższej Szkoły Rolniczej (Kraków),
- relief ceramiczny w hallu sanatorium Silesia (Krynica-Zdrój),
- mozaika i płaskorzeźba ceramiczna w hallu sanatorium dla pracowników kolejowych (Muszyna),
- relief ścienny w kwiaciarni (Kraków),
- elewacja budynku WZGS wraz z mozaiką (Kraków),
- wnętrza kościoła (Pisarzowice),
- wnętrza sali konferencyjnej i klubowej Zakładu Energetycznego (Kraków),
- wnętrze baru kawowego Kukułka (Kraków),
- mozaika w sali konferencyjnej w Pijalni Wód Mineralnych (Krynica-Zdrój),
- elewacja Domu Kultury, blacha emaliowana (Olkusz),
- wnętrze Domu Wypoczynkowego Pracowników Rady Ministrów (Zakopane, Antałówka),
- wnętrze Domu Wypoczynkowego (Zawoja),
- przebudowa wnętrza kina Uciecha (niezrealizowane),
- wnętrza budynku administracyjno-socjalnego Spółdzielni Inwalidów,
- projekt kolorystyczny hal produkcyjnych (Myślenice),
- wnętrze stołówki i sali klubowej Domu Studentów Akademii Medycznej,
- wnętrza Komitetu PZPR (Kraków),
- wnętrza budynku Wojewódzkiej Rady Narodowej (Kielce),
- elewacja Akademii Ekonomicznej (Kraków),
- wnętrza Młodzieżowej Poradni Planowania Rodziny (Kraków),
- relief ceramiczny na elewacji wraz z mozaiką w kawiarni hotelu Victoria (Lublin),
- mozaika szklana w Domu Wczasowym Urzędu Rady Ministrów Polana Zgorzelisko (Małe Ciche),
- ścienna kompozycja przestrzenna w Młodzieżowym Domu Kultury na Osiedlu Krzesławice w Nowej Hucie (Kraków),
- wnętrza sklepu ze sprzętem ortopedycznym na ul. Wrocławskiej (Kraków),
- wnętrza i mała architektura zespołu budynków stałej siedziby Polskiego Przedstawicielstwa przy Biurze ONZ w Genewie,
- wnętrza rezydencji ambasadora w Genewie wraz z mozaiką w hallu,
- drewniana kompozycja ścienna w Domu Wypoczynkowym Pracowników Budowlanych (Muszyna),
- wnętrza dyspozytorni, hallu i pomieszczeń biurowych dla Zakładu Energetycznego (Kraków),
- akcenty plastyczne, sufity wnętrz reprezentacyjnych, szklana mozaika we wnętrzach hotelu Kongresowego - później nazwanego Hotelem Forum (Kraków),
- wnętrza Izby Pamięci dla Krakowskiej Fabryki Kabel,
- wnętrza kawiarni Ośrodka Wypoczynkowego Stara Wieś dla NBP,
- wnętrza Domu Wczasowego Fabryki Armatury (Piwniczna),
- wnętrze Izby Pamięci dla Zakładu Energetycznego (Kraków),
- wnętrza dyspozytorni Zakładu Energetycznego (Nowy Targ),
- ściana ceramicznej w kawiarni (Tarnów),
- elewacja w okładzinie ceramicznej budynku mieszkalnego przy ul. Janowa Wola (Kraków),
- skansen archeologiczny (Wieliczka),
- detale konserwatorskie dla budynku przy ul. Floriańskiej 37 (Kraków).
- szereg sklepów, punktów usługowych, kiosków i barów,
- wystawy i meble.
Źródło: Bożena Kostuch / Facebook; Ceramiczny kosmos Krystyny Strachockiej-Zgud, wyd. Fundacja Instytut Sztuk Progresywnych (2024)
