Dom-manifest. Nowoczesna rezydencja stanęła wśród warszawskich dworków - 100 lat temu

Spis treści

1. Romuald Gutt wchodzi między wrony. Ale krakać nie chce
2. Pracownia, bawialnia, ogród
3. Nowe życie willi

Romuald Gutt wchodzi między wrony. Ale krakać nie chce

W 1928 roku na Kolonii Profesorskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej stanął dom inny niż wszystkie. Nie jak u sąsiadów (profesorów, architektów, artystów) - dworkowy wykończony jasnym tynkiem. Złożona z kilku prostopadłościanów awangardowa bryła pozbawiona niemal ornamentu, obłożona została szarą cegłą cementową - znakiem rozpoznawczym autora i właściciela domu, architekta Romualda Gutta.

Zobacz także: Kolonia Profesorska. W 18 domach zamieszkali profesorowie i znani warszawscy architekci. Dookoła zieleń i gmachy urzędów

Na stronie inicjatywy Tu było, tu stało przeczytamy, że willa Gutta była manifestem. Gutt, który jeszcze dekadę wcześniej sam projektował szereg obiektów w stylu dworkowym, zaczynał już odchodzić od poszukiwań stylu narodowego, który opanowywał w tamtym czasie kolegów po fachu. Odbudowane po zniszczeniach wojennych, wciąż stoją w Warszawie jego osiedla domów z tamtych czasów, m.in. przy Placu Słonecznym czy na Placu Henkla; oba podobne, oba na planie koła, oba z lat 20. Dworki, obłości, kolumny i czerwone dachy zastąpił Gutt prostymi formami i ograniczonym detalem. A jasny tynk - ikoniczną już cegłą cementową. Tę przemianę zaakcentował, wznosząc dom prywatny na Kolonii Profesorskiej.

Pracownia, bawialnia, ogród

Może i na zdjęciach dom nie wygląda na duży. Składa się jednak z trzech kondygnacji, a złudzenie potęguje jego podłużna bryła. Projekt powstał w 1926 roku; musiała znaleźć się tu przestrzeń dla państwa Guttów oraz ich czwórki dzieci. Plus samochód. No i służbówka, ma się rozumieć. 

Na parterze, części "wspólnej" i gospodarczej, Gutt zaplanował więc mieszkanko dla służby z kuchnią i pralnią, jadalnię, gabinet i pracownię (tu oczywiście znajduje się największe okno). Na końcu podłużnej przestrzeni - garaż. Żadnego salonu, żadnego pokoju dziennego. Gości podejmowano najpewniej w jadalni.

Zobacz także: Rockefeller dołożył na budowę 100 tys. dolarów, a Romuald Gutt przygotował projekt. Wkrótce ruszyły lekcje

Piętro pierwsze to już część mieszkańców - ale tych młodszych. Dwie sypialnie, duża bawialnia, sanitariaty. Kręte schody prowadzą na ostatnie piętro - tu obok strychu znalazła się trzecia, duża sypialnia z wyjściem na jeszcze większy taras.

Ważnym elementem był ogród. Projektowany wraz ze stałą współpracowniczką, wybitną architektką krajobrazu Aliną Scholtz (po wojnie została kierowniczką Pracowni Zieleni w Biurze Odbudowy Stolicy) dopełniał całość projektu. Gutt z pomocą Scholtz będzie uwzględniał zieleń we wszystkich swoich projektach. 

Alina Scholtz projektowała m.in. zieleń wokół Osiedla Szwoleżerów, Mistera Warszawy 1974:

Nowe życie willi

Dziś willa Gutta jest po remoncie - a właściwie konserwacji. Od niemal dekady dom znajduje się w rejestrze zabytków. W trakcie prac zachowano wszystkie istotne elementy projektu architekta. Tak o remoncie pisze Tu było, tu stało:

Prywatny właściciel, świadomy znaczenia domu-manifestu, dokonał konserwacji, przeprowadzając proces badawczy podobny jak przy odnawianiu murów gotyckich: z termouszczelnieniem, analizą spoiwa, doborem kolorystycznym uzupełnień i próbami czyszczenia licówki. Był więc to proces znajdujący zastosowanie dla innych „szarych domów”, których w Warszawie mamy wiele. Do tej pory ogromnym zagrożeniem dla tych budynków była „termomodernizacja” – okładanie styropianem i tynkowane. Proces konserwacji domu przy Hoene-Wrońskiego udowodnił, że można przeprowadzić modernizację budynku z cegły warszawskiej, nie niszcząc jego istoty.

Dom do dziś porasta zieleń.

Źródła: Romuald Gutt / culture.pl, Willa Romualda Gutta / tubylotustalo.pl